آلبوم «منمنه» از هنرمند معاصر، سبحان گنجی، در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۴۰۱ (۱۴ سپتامبر ۲۰۲۲) منتشر شد. این مینیآلبوم شامل چهار قطعه با اشعاری از شاعر برجستهی دشتستان، فرجالله کمالی، است که در کتاب «دشتستونی» او به چاپ رسیدهاند. گنجی در این آلبوم با ترکیب شعر محلی و فرمهای مدرن موسیقی، تجربهی شنیداری خاصی را ارائه داده است. با ترکیب این اشعار با موسیقی خود، اثری ماندگار و تأثیرگذار خلق کرده است.
آلبوم «منمنه» با چهار قطعه به نامهای «منمنه»، «دشتسون»، «اسپیک» و «قمرو» ارائه شده است. این قطعات با الهام از فرهنگ و موسیقی جنوب ایران، بهویژه منطقهی بوشهر و دشتستان، ساخته شدهاند و ترکیبی از موسیقی محلی و عناصر مدرن را به نمایش میگذارند. اهنگسازی و تنظیم سه قطعه از آلبوم منمنه را خود گنجی انجام داده و حالوهوایی هیپهاپی دارند. و قطعهی اسپیک کاور یکی از آثار برجسته لوسیندا ویلیامز در ژانر موسیقی کانتری و وسترن است و برای اینترو و اوتروی قطعه از نیانبانهای دو اثر جنوبی بهره برده شده. اسپیک به نوعی تلفیق فولکور ایرانی و امریکاییست این ادغام فرهنگی، فضای متفاوتی به قطعه بخشیده و رویکردی جدید به تلفیق و مفهوم تقریب فرهنگهای دست کم شنیداری داده.
قطعهی اول، «منمنه»، (به معنای مشغلهی فکری) تلخیص چهارپارهی «درد دل» (دل مو باز چشه تو تک و دو افتاده) از فرجالله کمالی است و به یادآوری عشقهای گذشته و خاطرات عاشقانه و نوستالژیک نوجوانی و جوانی پرداخته. موسیقی این قطعه فضایی نوستالژیک و احساسات عمیقی را به شنونده منتقل میکند.
قطعهی دشتستون یکی از چالشبرانگیزترین قطعات آلبوم بر روی شعر دشتستون (دشتسون فرق سرم تا نک پام سیت بی قرار آویده بلکم بیشتر) که فرم و محتوایی نسبتا پیچیده و مصاریع طولانی دارد ساخته شده. گنجی در این قطعه، تلاش کرده است موسیقی را با فرم پیچیدهی شعر هماهنگ کند. در این اثر، از «ای دل» سهیلا خواجه استفاده شده که به بافت موسیقی بُعدی تازه میبخشد. این انتخاب، علاوه بر ارجاع به سنتهای آوازی موسیقی ایرانی، فضایی حسیتر به قطعه اضافه کرده است.
قطعهی سوم، «اسپیک»، داستان قماربازی بدشانس را روایت میکند که تصمیم به تغییر زندگی خود گرفته است. فرم این قطعه به نوعی تلفیق فولکور ایرانی آمریکایی است. غزل کمالی (اسپیک خوندیم ای سفر پوی حکم دل بیدن بسه) روی موزیک یکی از آثار برجستهی موسیقی کانتری و وسترن هنرمند آمریکایی لوسیندا ویلیامز اجرا شده و اینترو و اوتروی قطعه از قطعات دو نسل نیانباننواز ایرانی برداشته شده.
قطعهی چهارم و پایانی، «قمرو»، به عشق و دلدادگی میپردازد. در این قطعه، گنجی با صدای احساسی خود، عشق و شوریدگی را به تصویر میکشد. موسیقی این قطعه نیز ترکیبی از سازهای سنتی و مدرن است که فضایی عاشقانه و دلنشین را ایجاد میکند.
سبحان گنجی با آلبوم «منمنه» نشان داد که موسیقی میتواند بهعنوان ابزاری قدرتمند برای حفظ و ترویج فرهنگ و هنر بومی مورد استفاده قرار گیرد. او با ترکیب عناصر موسیقی سنتی و مدرن، اثری خلق کرده است که هم برای نسلهای گذشته و هم برای نسلهای جدید جذاب و شنیدنی است.
منمنه نخستین تجربه گنجی در اجرای اشعار فرج الله کمالی شاعر توانمند جنوبیست که بعدها با آثاری چون «وو نفهمیدی» در آلبوم «دور دوری» و آلبوم «مونه کشت» ادامه یافت. در نهایت، آلبوم «منمنه» را میتوان بهعنوان یکی از آثار برجستهی موسیقی معاصر ایران معرفی کرد که با بهرهگیری از اشعار غنی و موسیقی دلنشین، تجربهای متفاوت و ماندگار را برای شنوندگان به ارمغان میآورد. سبحان گنجی با این آلبوم نشان داد که میتوان با ترکیب اشعار شاعران برجستهی محلی و موسیقی مدرن، آثاری ماندگار و تأثیرگذار خلق کرد. او با بهرهگیری از فرهنگ و موسیقی بومی، توانسته است پلی میان گذشته و حال ایجاد کند و نسل جدید را با ارزشهای فرهنگی و هنری مناطق مختلف ایران آشنا سازد.
در مجموع، آلبوم «منمنه» اثری است که با ترکیب هنرمندانهی شعر و موسیقی، تجربهای شنیداری متفاوت و دلنشین را برای مخاطبان فراهم میکند. این آلبوم نشاندهندهی توانایی و خلاقیت سبحان گنجی در عرصهی موسیقی و ادبیات است و میتواند الهامبخش هنرمندان دیگر در خلق آثاری با هویت فرهنگی و هنری ایرانی باشد.
