چارلز تیلی

آشنایی با چارلز تیلی، جامعه‌شناس آمریکایی

نظريه کنش جمعی چارلز تیلی

به عقيده تیلی پديده هایی همچون #انقلاب ها، #شورش ها، #جنبش های اجتماعی، #توطئه های سياسی و حتی بسياری از کودتاها، انواع مختلفی از کنش های جمعی هستند که با هدف ايجاد تغيير يا ممانعت از تغييری در جامعه اتفاق می‌افتند. بدين منظور نظریه پردازی درباره کنش‌های اجتماعی برای نيل به شناخت درباره اين پديده ها بسيار ضروری است. مجموعه نظريه های نظام يافته تيلی در زمينه کنش جمعی را میتوان در کتاب «از بسيج تا انقلاب» جستجو کرد.
تيلی پيش از طرح چارچوب نظری خود، مروری منتقدانه بر نظريه های کلاسيک پيش از خود دارد و آراء مارکس، دورکیم، وبر و ميل را مورد بررسی قرار می‌دهد. مباحثی همچون «انتخاب عقلانی»، «نظريه بازی» و «کالای جمعی»، از جمله موضوعاتی هستند که تيلی در تدوين نظريه خود از آنها بهره جسته است.

?هزينه و فايده در کنش جمعی

تيلی، متاثر از سنت ميلی به مسئله هزينه های کنش جمعی توجه دارد. بر اين اساس، وی نتيجه کنش جمعی را توليد «کالايي جمعی» می‌داند که در فرآيند توليد اين کالا (که همان فايده کنش است)، گروهی ناگزير از پرداخت هزينه (صرف منابع) است. بر اساس منطق انتخاب عقلانی که منطبق بر سنت ميل است، عمل عقلانی آن است که با پرداخت کمترين هزينه، بيشترين فايده حاصل شود، اما اين فرمول ساده رياضي در عمل با مشکلاتی مواجهه می‌شود. تيلی، دو عامل اصلی را تعيين ميزان هزينه/فايده کنش جمعی در نظر دارد: يکم، بسيج؛ و دوم، فرصت ها. گروه‌های مختلف بر اساس تفاسير، ارزش ها و باورهای مشترکشان، در کنش جمعی برای توليد کالای عمومی متحمل هزينه‌های متفاوتيکی می‌شوند. تيلی، گروه‌ها را بر اساس نحوه و ميزان پرداخت هزينه‌ها به 4 دسته تقسيم می‌کند:

1. پر غيرت ها: در مقايسه با ديگر گروه‌ها، ارزش بسيار بالایی برای برخی از کالاهای جمعی از حيث صرف کردن منابع مورد نياز برای به دست آوردن آن کالا، قائلند. اين دسته عموماً دست به بسيج تهاجمی میزنند.

2. خسيسان: چنان ارزش بالايی براي منابع خود قائلند که به ندرت اتفاق می‌افتد که کالای جمعی قابل دسترسی آنها را وادارد که منابع بسيج يافته خود را صرف کنش جمعی نمايند. اين دسته عموماً بسيج های تدافعی انجام می‌دهند.

3. فرصت طلبان: صرف نظر از اينکه چه کالايی به دست می‌آورند، در پی به حداکثر رساندن بازده خالص خود هستند.

4. مدعيان عادی: در پی دستيابی به مجموعه محدودی از کالاهای جمعی هستند، حداقل منابع را صرف دستيابی به اين کالاها می‌کنند.

هستی حسینی خواه ،کارشناسی‌جامعه‌شناسی.

با ما در اینستاگرام و تلگرام همراه باشید.