مدتی میشه که در میان افراد جامعه نرم‌افزار آزاد ایران صحبتی در مورد سندی میشه که خیلی‌هامون ازش اطلاع کافی نداریم. حتی من نویسنده این مقاله هم اطلاع کافی و دقیقی ازش ندارم.
هر میون مدت صحبت در مورد این سند خیلی داغ میشه و نقطه‌ای شده برای چند دستگی میان افراد جامعه. عده‌ای مخالف این سند و عده‌ای موافقش. هر دو طرف دلایل و استدلال‌های خودشون رو دارن.
جامعه نرم‌افزار آزاد که قبلا هم در موردش نوشتم، بر اساس خیلی چیزا کار میکنه که یکی از مهمترین‌هاش اعتماده. اعتماد شمای مصرف کننده‌ی نرم‌افزار به من سازنده‌ی نرم‌افزار. اعتماد من سازنده‌ی نرم‌افزار به کسایی که توی برنامه کمکم میکنن. توی این مورد اما بنظر میاد مثل خیلی چیزای دیگه توی مملکتمون اعتمادی بین افراد جامعه و کسانی که این سند رو تدوین کردن وجود نداره. با تقریب زیادی حتی موافق‌ترین‌ها هم نسبت به این سند حس بی‌اعتمادی دارن.
اما واقعا چرا؟ دلیل این بی‌اعتمادی و مخالفت‌ها چیه؟
بالاتر گفتم که حتی خود من موفق نشدم بیتشر از چند سطر این سند رو بخونم. همیشه منتظر بودم که یه فرصت خوبی پیش بیاد تا بخونمش. فرصت پیش میومد اما هر چی سعی میکردم این سند رو بخونم میدیدم چیزی ازش نمیفهمم. انگار که اصلا یه چیز غریبی برام بود. به وضوح میدیدم که نویسنده/نویسنده‌های اون سند انگار توی دنیای دیگه‌ای بودن و بینمون هزاران هزار کیلومتر فاصلست و تنها وجه اشتراکمون اینه که توی یه سیاره‌ایم.
این موضوع رو توی روز‌های بعد همایش SFD با جناب آقای آهنگرها مطرح کردم. ایشون از من خواست همین مطلب توی مطلبی عنوان کنم تا بشه نقطه شروعی که شاید بشینیم یه بار به درستی در مورد این سند و ضعفاش صحبت کنیم. ما بچه‌های همین جامعه‌ای کاربریم و میدونیم که بدون مشارکت مستقیم چیزی درست نمیشه. میتونیم بشینیم سال‌ها در مورد این موضوع نِق بزنیم ولی نه چیزی رو بهتر میکنیم و نه کاری کردیم.
داستان‌های زیادی هم در رابطه با این سند وجود داره. از نوع مطرح کردنش در آخرین جلسه لاگ تهران در سال ۹۷ تا افرادی که سعی دارن از این سند حمایت کنن و تصویبش کنن.
تنظیم سند رو به خودی خود میشه حرکت مثبتی تلقی کرد، اما موارد گفته شده در سند کاملا با تعاریف نرم‌افزار آزاد مغایرت داره. نویسنده/نویسندگان سند، کاملا نشون دادن که از جنس جامعه کاربری ما نبودن و فقط تعاریفی رو شنیدن و شروع کردن به هم وصل کردن این عبارات و توضیحات. کاملا میشه حس کرد که با مفهوم آزادی و آزادی نرم‌افزار آشنایی نداشتن. میشه متوجه شد که فرق بین آزادی نرم‌افزار و متن باز رو درک نکردن و هر دوی این مطالب رو یکی میدونن. این موضوع یکی از اساسی‌ترین موضوعاتی بود که خیلیا مثل من وقتی توی صفحات اولیه این سند دیدن، ترجیح دادن ادامه سند رو دیگه مطالعه نکنن و به جاش موضوع مخالفی در مورد به ثبت رسیدنش بگیرن.
ظاهرا منم الان تا اینجا راهکاری ندادم و دارم مثل بقیه نِق میزنم.
اما پیشنهادی دارم.
میدونم که خیلیامون دلمون با دولت و حکومت نیست. میدونم که خیالمون زخم خورده اعتماد به سیستمیم و دیگه هیییییچ علاقه‌ای نداریم با سیستم کار کنیم. این حس کاملا منطقیه و درسته. اما آیا باید این رفتار رو ادامه بدیم؟ بنظر من نه.
در حال حاضر شخصی در سازمان فناوری و اطلاعات ایران مسئوله که بنظر میاد یه سر و گردن از سایر معاونین و روسای قبل خودش بالاتره. بنظر میاد فلسفه‌ی آزادی رو نه کاملا اما تا حدودی درک کرده و داره تلاش خودش رو میکنه تغییری توی وضعیت بده. جناب آقای امیر ناظمی تا الان نشون داده حداقل ارزش تلاش رو داره. ارزش این که اصلا بشه باهاش صحبت کرد و بهش رسوند که سند وزارتخونه‌شون ایراد اساسی داره.
بنظرم میتونیم از همین نقطه شروع کنیم به کار کردن. شروع کنیم صحبت با آقای ناظمی و گفتن این مورد که این سند بطور کل از طرف جامعه ما رد میشه و ما خودمون سعی خواهیم کرد سندی رو تنظیم کنیم.
بیایم توی این سند بطور واضح بیان کنید که آزادی نرم‌افزار از متن آزاد جداست و اشتباهه که هر دوی این مطالب رو با هم یکی کنیم.
وقت کمه، در نیمه‌ی پایانی دولت کنونی هستیم و احتمالا آقای ناظمی رو در دوره‌های بعد و سال‌های بعد به این شکل نداشته باشیمش. خوبه که از همین الان شروع کنیم آروم آروم کار کردن تا به یه نتیجه‌ی حداقلی برسیم.
تصویب سند مطبوع جامعه، میتونه یکی از بزرگترین دستاورد‌های جامعه کاربریمون باشه طی چند دهه‌ی گذشته. پس بیاید به جای تهمت زدن به هم دیگه و ادعای دلسوزی‌های الکی برای جامعه، یه کار عملی و واقعی انجام بدیم. این رو به دوستانی میگم که سال‌های زیادیه دیگه توی مرکز این جامعه نیستن و حتی در همایشای سالانه شرکتی ندارن و ادعا دارن فعالین کنونی دارن منفعت طلبی میکنن.
اگر منفعت طلبی هم در حال رخ دادن باشه، وظیفه شما دوستان با تجربه‌تر هست که در کار مشارکت کنید و جلوی این اشخاص رو بگیرید. در غیر این صورت سکوت اختیار کنید و از حمله و ایجاد چند دستگی در جامعه پرهیز کنید.
فعالیت‌های گذشته‌ی شما دوستان به شدت قابل احترامه، اما مواضع فعلیتون به شدت محکوم. این جامعه مثل جوامع دیگه پوست‌اندازی میکنه، تغییر دید میده و تغییر نسل میده. شما مجبورید یا جزیی از این نسل جدید باشید و یا به تاریخ بپیوندید. انتخاب با خودتونه.
با احترام فراوان نسبت به همه‌ی فعالین حوضه نرم‌افزار آزاد،
سوشا مصلح.
