چند روز پیش گزارشی در مورد سوخو 35 اس و حضور آن در نیروی هوایی ارتش قلمی کردم که در آن به چند نکته اشاره شده بود که یکی از آنها «ابررهگیر» نامیدن این جنگنده برتری هوایی روسها بود. در یک گزارش دیگر در مورد فرمانده نیروی هوایی پاکستان به ایران گفته بودم که آنها دنبال خرید جنگنده کوثر هستند و از آنجایی که پاکستان بمبافکن سنگین ندارد و ایران دارای چنین توانمندی است آنها علاقه دارند که با ایران در این زمینه همکاری کنند. این دو موضوع باعث شد تا طبق معمول همیشه، شاگردان ناسپاس که سوادشان از همه احتمالاً «فزونی» گرفته و چند صد مخاطبی را هم که دارند صدقه سری کانال اخبار سوریه است علمشان گُل کند و مزخرفاتی بنویسند که ابتدا نیاز به پاسخ نداشت اما چون دیدم که چند نفر برایم ارسال کردند، گفتند توضیحی در این مورد بدهم.
نخست آنکه باید تعریف کنیم ابررهگیر چیست و چرا به سوخو 35 اس ابررهگیر گفته میشود؟ در دنیا چند جنگنده با این قابلیت وجود داشتهاند؟ اگر سوخو 35 ابررهگیر نیست، پس چه میتواند باشد؟ در دنیا ما چند نوع جنگنده داریم با تعاریف خاص خود که این روزها البته همگی به مولتی رول یا چندکاره تعریف میشوند. یعنی هم بمب افکن هستند، هم شکاری، هم رهگیر و هم اگر نیاز شد میتوانند کار شناسایی را انجام دهند و البته در جنگ الکترونیک نیز ورود کنند. عموم جنگندههایی که در این دو دهه توسعه یافته یا ساخته شدهاند، این قابلیتها را داشته و دارند ولی تعدادی از جنگندهها تخصصی هستند و کارویژه تعریفشده خاص خود را دارند.
به عنوان مثال در ایران قبل از انقلاب جنگنده اف 14 برای بحث برتری هوایی وارد شد اما این جنگنده به دلیل رادار قدرتمند و همچنین موشکهای مخوف فونیکس یک رهگیر به تمام معنی بود که آن روزها برترین جنگنده رهگیر ساخت غرب شناخته میشد و به صورت تخصصی کارش رهگیری و شکار پرندههای متخاصم بود. در غرب همان زمان دو مدل جنگنده دیگر در حال ساخت و توسعه بود، یکی اف 15 و دیگری هم اف16 و بعدها اف 18 هم وارد مرحله طراحی و ساخت شد. اما کدام یک از این سه طرح میتوانستند کارویژه تخصصی اف14 را انجام دهند؟ کدام یک راداری به برد رادار اف14 داشتند و به موشکهای فونیکس مجهز بودند؟
بدون شک هیچکدام! اما همان زمان در بلوک شرق یک جنگنده ساخته شد که همه غرب را به چالش فرامیخواند و آن نیز چیزی جز یک هیولای پرنده بنام میگ 25 نبود. یک ابررهگیر با قابلیت شناسایی و عکسبرداری که در ارتفاع بسیار بالا و با سرعت وحشتناک پرواز میکرد و تا سالها یک معما برای غرب باقی ماند. یک دهه بعد شوروی با میگ 31 به عنوان ابررهگیر قدرتمندی که رادارش میتوانست صدها کیلومتر را پوشش دهد وارد عمل شد. بنابراین در حالی که غرب فقط یک اف14 را به عنوان یک رهگیر وارد خدمت کرده بود، روسها هم میگ 25 را داشتند و هم میگ 31 را، چه اینکه آنها یک شکاری هم ساختند که با نام میگ 29 وظیفه پوشش نزدیک هوایی را بر عهده داشت.
حالا در این دو دهه روسها با خانواده فلانکر وارد میدان شدهاند، از زمانی که سوخو 27 با آن طراحی ویژه و مسحورکنندهاش وارد میدان شد تا به امروز نسخههای متعددی از آن ساخته شده که بدون شک دو جنگنده سوخو 30 اسام و سوخو 35 اس در کار خود بهترین هستند. اولی یک جنگنده مولتیرول تهاجمی است که دو سرنشینه بوده و تمام ماموریتهای برشمرده شده در بالا را میتواند انجام دهد ولی در مورد سوخو 35اس وضعیت متفاوت است. این جنگندهای تکسرنشینه با کارویژه برتری هوایی ساخته شده که با توجه به رادار بسیار قدرتمند خود و همچنین داشتن اویونیک پیشرفته که نسل پنجم به شمار میرود، اگر یک ابررهگیر نباشد؛ پس نام آن چه میتواند باشد؟
بنابراین وقتی از یک جنگنده به عنوان ابررهگیر یاد میشود باید به ماموریتهای خاص آن، دلایل طراحی و ساخت و تجهیزات و امکانات آن توجه کرد. سوخو 35 درست است که یک مولتیرول بوده و میتواند بمب هم حمل کند، اما حقیقت طراحی آن چیز دیگری است و آن هم پشتیبانی از سوخو 30 در حملات عمقی و هچنین حفظ حریم هوایی کشور و مقابله با هواگردهای مهاجم است که با توجه به برد رادار و موشکهایش به راحتی چنین ماموریتی را انجام میدهد. در طول روزهای گذشته دیدهام که در مورد این پرنده مطالبی نوشته شده که خود غربیها به عنوان دشمن روسها نیز جرأت گفتنش را ندارند اما عدهای که سیاه و سفید را از هم تشخیص نمیدهند در این مورد اظهارفضل میکنند.
اما موضوع بعد، در مورد بمب افکن سنگین است. در این زمینه هم باز متاسفانه سواد که نباشد، درک دقیق و عمیق نباشد هذیانگویی و قلمفرسایی و به کار گرفتن مغز و مخ مخاطب به میدان آمده و همه چیز با هم قاطی میگردد. در فرصتی مناسب در مورد دلایل پاکستانیها برای خریداری جنگنده بمب افکن کوثر 1 خواهم نوشت، اما وقتی مینویسیم که سوخو 24 یک بمبافکن سنگین است و خیلی از کشورهای منطقه چنین قابلیتی ندارند، دلیل و منطق آن چیست؟ بگذارید ابتدا در این مورد هم یک تقسیمبندی کنیم: ما در جهان چند نوع بمبافکن داریم: یک بمبافکن استراتژیک و دوربرد مانند بی52، بی 1و بی2 ساخت غرب و توپولف 95 و توپولف 22 و توپولف 160 داریم و البته چینیها هم بمب افکن اچ6 را که کپیبرداری از توپولف 16 است، دارند.
در کلاس مقایسه همه بمبافکنهای روسی از همتای غربی خود به لحاظ حمل مهمات برتر بوده و تعداد بمب بیشتر با وزن بالاتری را حمل میکنند. اما یک کلاس دیگر بمب افکن هم داریم که به آن بمبافکن ضربتی و سنگین گفته میشود؛ در غرب اف 111 اردوارک طراحی و ساخته شد و در شرق هم سوخو 24. اف 111 را فقط امریکا و استرالیا به کار گرفتند و تلاشهای ایران قبل از انقلاب برای خرید دو اسکادران آن با مانع کاخ سفید مواجه شد. هر دو کشور هم این بمبافکنهای ضربتی را بازنشسته کردهاند. اما سوخو 24 در خیلی از کشورهای وارد خدمت شد و در نسخههای متعدد امروز در حال خدمت است.
در حالی که غربیها پس از بازنشسته کردن اف111 دیگر هیچ بمبافکنی نساختند، روسها از خانواده سوخو 27 یک ویرایش قابل توجه را طراحی کرده و به خدمت درآوردند بنام سوخو 34 که قرار است در آینده جایگزین سوخو 24 در ارتش روسیه شود و تنها کشور خارجی که موفق به خرید آن شد هم الجزایر است. حالا در ویکیپدیا که منبع بسیاری از به حساب نویسندهها (مترجمهای گوگلی) است بروید و در مورد میزان محمولهای که سوخو 24 میتواند حمل کند مطالعه کنید. من اینجا چیزی نمینویسم و این را به خود شما واگذار میکنم. با این حال در منطقه کدام کشور بمب افکنی با چنین قابلیتی دارد؟ سوخو 24 یک بمبافکن تخصصی در کار خود است که با توجه به تعاریفی که ارتش برای آن کرده بسیار خطرناک است...
پرواز در ارتفاع 100 پایی به صورت اتوپایلوت (خلبان خودکار) در کنار قابلیتهای انبوه در حوزه جنگ الکترونیک و حمل انواع و اقسام موشک و بمب و راکت آن را به حریفی خطرناک در میدان نبرد تبدیل میکند. حالا بیایید در منطقه نگاه کنید کدام کشورها چنین بمبافکنی دارند؟ به جز سوریها (البته چند طرف دیگر هم دارند مانند جمهوریهای شوروی سابق که میراثی از این بمب افکن بردهاند ولی در بسیاری از مواقع قابلیتهای فنی پرواز را نداشته و زمینگیر هستند) و خود روسها که در سوریه از آن بهره برداری میکنند، آیا امریکا هم بمب افکن ضربتی در منطقه دارد؟ رژیم صهیونیستی چطور؟ سعودی و امارات و ترکیه چطور؟
بنابراین وقتی مینویسیم بمب افکن سنگین، دقیقا منظورمان این است. بمبافکنی که وزن خالی آن 22 تن است و وزن کاملش هنگام پرواز 44 تن، خودتان یک جمع و تفریق بزنید که منظور دقیقاً چیست! سوخو 24 یک دارای راهبردی برای ارتش ایران است که این روزها در حال توسعه است و با ورود سوخو 35 اس و حضور سوخو 35 اسام در کشور، یک ترکیب بسیار خطرناک برای دشمنان این مرز و بوم خواهد بود. این را در کنار 52 فروند اف 14 در خدمت و بیش از 120 فروند اف و همین تعداد اف5 و کوثر و میگ 29 بگذارید که هر چند به ظاهر قدیمی محسوب میشوند و بدون شک باید نوسازی و جایگزین شوند اما همین هم با توجه به داشتن یک پدافند مقتدر و موثر، کشورمان را به یک قدرت قابل توجه تبدیل کرده است.