این اواخر، موضوعی ذهنمو درگیر کرده و با اطرافیانم راجع بهش صحبت می‌کنم. به همین خاطر تصمیم گرفتم اون رو تو صفحه ویرگول خودم هم منتشر کنم تا احتمالا بیشتر دیده بشه و اگر کسی خواست راجع بهش نظر بده.
برای اینکه موضوع مد نظرم رو واضح‌تر توضیح بدم از استیو جابز شروع می‌کنم. ایشون بین سال‌های 1998 تا 2011 فقط یک مدل لباس می‌پوشیده. چه ساعت‌هایی که به عنوان مدیر عامل تو محل کارش بوده و چه مراسماتی که به صورت رسمی در انظار عمومی حاضر می‌شده. علت اصلی این موضوع به سفر استیو جابز به ژاپن و بازدید از یکی از کارخونه‌های سونی برمی‌گرده. وقتی می‌بینه همه کارکنان و کارگران یک مدل لباس می‌پوشیدن، اون هم تصمیم می‌گیره فقط یک شکل لباس بپوشه.
مارک زاکربرگ هم وضعیت مشابهی داره. تو کمدش چیزی بیشتر از چندتا تیشرت خاکستری، شلوار جین آبی و کفش مشکی نمیشه پیدا کرد. وقتی یه خبرنگار ازش می‌پرسه که چرا همیشه یک مدل لباس می‌پوشی، جواب میده: "... من ترجیح میدم زندگی ساده‌ای برای خودم تعریف کنم تا در مورد هر چیزی تصمیم‌های کمتری بگیرم".
تو حوزه تصمیم‌گیری یه اصطلاحی هست به نام "Decision Fatigue" یا "خستگیِ تصمیم" که تعریف ساده‌ش این شکلی میشه:
"در طول یک روز بعد از اینکه تصمیم‌های متعددی در مکان‌های مختلف و زمان‌های متفاوت گرفتید، قدرت تصمیم‌گیری شما به مرور کاهش چشم‌گیری پیدا میکنه"
به زبان ساده‌تر کیفیت تصمیم‌ها در طول زمان با کمیت تصمیم‌ها رابطه عکس دارن. دقیقا مثل عضلات بدن که بعد از انجام تمرین‌های ورزشی خسته میشن، مغز هم بعد از گرفتن تصمیم‌های متعدد عملکرد ضعیف‌تری خواهد داشت.
ما انسان‌ها به طور روزانه دائما تصمیم‌گیری میکنیم و باید بین گزینه‌های مختلف یکی رو انتخاب کنیم. مثلا صبح مقابل کمد لباسامون یکی رو انتخاب میکنیم بپوشیم. برای رفتن به محل کار یا دانشگاه تصمیم می‌گیریم با تاکسی بریم یا اسنپ یا مترو یا خودرو شخصی یا ... . انتخاب نهار از منو رستوران و نوشیدنی کنار غذامون نوشابه باشه یا دوغ. و البته تصمیم‌های به مراتب مهم‌تر مثل مهاجرت، ادامه تحصیل و ازدواج و تشکیل خانواده.
هدفم از بیان این مقدمه این بود شرایطی رو توضیح بدم که الان داخلش هستیم و دائما با خودمون فکر میکنیم هرکدوم از تصمیم‌هایی که الان می‌گیریم اخلاقی هست یا نه؟ با توجه به شرایط حاکم جامعه اگر اون تصمیم رو بگیرم انسانی هست یا نه؟ و این سوالات و انتخاب‌ها در طول روز بارها و بارها اتفاق میفته.
مثلا از محصولات میهن استفاده کنیم یا نه؟ اسنپ و دیجیکالا باید تحریم بشن یا نه؟ از تیم ملی حمایت کنیم یا نسبت بهش و موفقیتش بی‌تفاوت باشیم؟ شب یلدا رو مثل همیشه کنار هم جشن بگیریم یا این کارمون با توجه به اینکه خیلی از خانواده‌ها داغدار عزیزانشون هستن کار شرافتمندانه‌ای نیست؟ اگر از اینستاگرام طبق روال سابق استفاده کنیم باعث عادی سازی شرایط نمیشه؟
و تعداد زیادی سوال و پرسش از این دست که هر لحظه ممکنه مطرح بشه و طبق "خستگیِ تصمیم" فرسایش فکری به همراه داشته باشه. ممکنه یک نفر بگه پاسخ این سوالات واضحه و پرسشی مبنی بر انسانی بودن مطرح نمیشه و "اسنپ و دیجیکالا باید تحریم بشن". اما من برای تک تک مواردی که ذکر کردم می‌تونم دلیل منطقی مخالف بیارم که چرا نمیشه با قطعیت راجع بهشون حکم صادر کرد.
ما انسان‌ها منابع محدودی داریم. مثل زمان، انرژی، ... و باید این منابع رو طوری مدیریت کنیم که بالاترین بهره‌وری حاصل بشه. متاسفانه در حال حاضر بخش قابل توجهی از این منابع ناخواسته و روتین صرف پاسخ دادن به این پرسش‌ها میشه و عملکرد فردی و جمعی رو تحت تاثیر قرار داده.
امیدوارم این شرایط زودتر به پایان برسه و روزهای روشنی در انتظار جامعه باشه.
