به طور قطع اصلی ترین تجهیزات تصفیه خانه استخر ، فیلتر تصفیه می باشد که متناسب با حجم آب استخر ، نوع کاربری و نوع سازه (سرپوشیده یا روبازبودن ) آن محاسبه و انتخاب می گردد. یک فیلتر عامل اصلی شفافیت و پاکیزگی آب استخر به شمار رفته که عدم انتخاب نوع و مدل صحیح آن می تواند هزینه های گزافی را به دنبال داشته باشد. خرید و نصب فیلتر شنی یک امر تخصصی است که با مشاوره افراد متخصص می توانید بهترین مورد را برای استخر انتخاب کنید. وب‌سایت تخصصی تاسیسات، مرجع ارائه دهنده انواع فیلتر شنی در مدل و ابعاد مختلف است.
فیلترهای تصفیه آب استخر از دیرباز غالباً در نوع فیلتر تصفیه شنی گالوانیزه به بازار عرضه می گردید که این دسته از فیلترها بیش از 30 سال است که در دنیا منسوخ گردیده و فیلترهای پلاستیکی (پلی اتیلن) یا فایبرگلاس جایگزین آنها گردیده است . به غیر از جنس بدنه فیلترهای تصفیه، مدیاهای درون فیلتر ها فقط با شن سیلیس پر نمی شوند. بلکه دامنه بیشتری از مدیاهای جاذب باکتری و ناخالصی های آب وجود دارد. در ادامه به بررسی انواع فیلترهای شنی و مدیاهای آن می پردازیم.
فیلتر شنی گالوانیزه: همانطور که در بالا اشاره شد، فیلترهای گالوانیزه به دلیل خوردگی سطح داخلی و ایجاد زنگ زدگی، آب درون فیلتر را دستخوش تغییرات کیفی می داد. فیلترهای فلزی به دلیل واکنشی که با کلر یا مواد تصفیه کننده دارند، مدت زیادی است که منسوخ شده اند.
فیلتر فلزی استیل را می توان نسل بعدی و اصلاح شده گالوانیزه نامید که مشگل زنگ زندگی و فرسایش بدنه را بر طرف کرده است. فیلترهای تصفیه استیل هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرند. با این حال استفاده از فیلترهای استیل نسبت به نسل جدید آن مقرون به صرفه نیست.
فیلترهای شنی ساخته شده از مواد پلاستیکی (مانند پلی اتیلن و فایبرگلاس) به دلیل عدم خوردگی سطح داخل فیلترها و طول عمر بالا مشکلات مربوط به فیلترهای گالوانیزه را ندارند. حرکت دورانی شن و همچنین افزایش سرعت چرخش شن در داخل فیلتر (بدلیل صیقل بودن سطح داخلی فیلترهای پلیمری و فایبرگلاس)، از ورود زنگ زدگی و خوردگی حاصل از دیواره فیلترهای گالوانیزه جلوگیری می کند.
نکته 1: یکی از پارامترهای مهم در روند عملکرد فیلترهای شنی، سرعت حرکت دورانی آب در داخل فضای فیلتر می باشد. سرعت آب در فیلتر های گالوانیزه و استیل "کمتر از نصف" سرعت حرکت آب در فیلتر های پلاستیکی است. لذا فیلتر های گالوانیزه و استیل مقرون به صرفه نمی باشند.
نکته 2: هر چقدر سرعت گردش آب در فیلتر پایین تر باشد، استهلاک ملزومات اصلی استخر هم بیشتر خواهد بود. در سیستم تصفیه، آیتمی به نام نرخ تصفیه (یا تایم تصفیه) حائز اهمیت می باشد. هر چه سرعت تصفیه کمتر باشد، نرخ تصفیه بیشتر خواهد بود. نرخ بالای تصفیه به استهلاک بیشتر پمپ، مدیای داخل فیلتر شنی، مبدل و سیستم گندزدایی منجر می شود. هر چه سرعت جریان آب داخل فیلتر کمتر باشد، عمر پمپ، مدیای فیلتر شنی و دیگر تاسیسات تصفیه کمتر است.
مدیاهای فیلتر شنی به ذرات جاذب باکتری و آلایندهای آب گفته می شود که طی فرایند سیرکوله آب، ناخالصی های سنگین مربوط به آب را به خود جذب می کنند. بر خلاف گذشته که از شن سیلیسی در اکثر فیلترها برای جذب ناخالصی ها بهره می بردند، امروزه از ترکیبات و متریال های پیشرفته تری بهره می بریم. گلس مدیا، نانو سیلیس، زئوسند و ویترافیل گزینه های جدیدتر و بهتری هستند که می توان به جای شن سیلیسی استفاده کرد. در ادامه با با انواع مدیاهای فیلتر تصفیه بیشتر آشنا می شویم...
به طور قطع رایج ترین متریال برای قرار دادن در فیلترهای شنی استخر محسوب شده که برای درمان بیولوژیک آب و جذب ناخالصی های سبک و سنگین در فرایند سیرکوله حیاتی است. سیلیس به واسطه خاصیت جاذب و چسبندگی خود، تمام آلایندگی های سنگین را به خود جذب می کند و آب با گذر از روی این سنگ به درجه ای از شفافیت و پاکیزگی می رسید. اما شن سیلیسی همانقدر که در دسترس است، به همان اندازه هم دارای معایب زیادی می باشد. اول باید به عمر کوتاه آن اشاره کرد. شن سیلیسی ماکسیمم 3 سال دوام آورده، و پس از این مدت باید تعویض گردد. همچنین ظرفیت جاذب شن سیلیسی برای دفع میکرو ارگانیسم و باکتری ها محدود می باشد. در انتها انتخاب شن برای فیلتر به کیفیت آن هم برمیگردد. مثلاً شن های سیلیسی ایرانی به سختی می توانند تا 14 ماه دوام بیاورند، در صورتی که بازدهی شن های خارجی شرکت های معتبر تا 3 سال فیلتراسیون استخر شما را تضمین می کند. با این حال علاوه بر شن، شما باید مقادیری آنتراسیت (پودر ذغال سنگ) هم به شن فیلتر اضافه کنید تا آب استخر توانایی رسیدن به حداقل میزان پاکیزگی (10 میکرون) را داشته باشد.
آنتراسیت (ذغال سنگ خشک و خالص) متریالی است که به عنوان حد واسط میان سیلیس و کربن اکتیو مورد استفاده قرار گرفته و تکمیل کننده فرایند تصفیه آب به شمار می رود. این ماده در تصفیه آب استخر، تصفیه آب شهری و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد. در تصفیه استخر، آنتراسیت چربی و روغن را از آب حذف و یا میزان آنرا کاهش دهد.
متریال گلس مدیا از بازیافت 100% شیشه ساخته شده است. این متریال با خورد کردن و خشک کردن شیشه ها تا 250 درجه فارنهایت صورت میگیرد تا به قطعات گوناگون تبدیل شده و خواص فیزیکی لازم برای فیلترینگ را بدست آورند. از آنجایی که تقریباً تمامی دانه ها زاویه دار بوده و لبه دانه ها دارای درجه بالایی کِروی شکل هستند، بستر فیلتر از فضاهای بازتری برخوردار می شود که باعث نفوذپذیری بهتر آب به سطح فیلترها می گردد. از آنجایی که شیشه غیرمتبلور بوده و ساختار بلوری شکلی ندارند، ذرات همگن هستند. همین امر باعث می شود تا دانه ها مقاومت بالایی در برابر شکستگی به وسیله چرخه های شستشوی درون فیلتر داشته باشند. علاوه بر موارد فوق، به دلیل نبود مرز بین دانه ها، شیارهای بین شن ها صیقلی تر بوده و باکتری ها در حالت بک واش نسبت به خروج از فیلتر مقاومت نمی کنند و به راحتی تخلیه می شوند.
زئوسَند یا زئوبِست یک جایگزین مناسب به جای فیلتر شنی یا گلس مدیا در داخل فیلتر تصفیه است. این دانه ها 100% از زئولیت ساخته شده اند. زئولیت ها ماده ای ارگانیک هستند که در سنگ های آتشفشانی یافت می شوند. دانه های زئوسندها بر خلاف شن سیلیسی و گلس مدیا، دارای ابعاد به مراتب بزرگتری بوده و به اشکال هندسی یا لانه زنبوری سه بعدی شباهت دارند. همین ابعاد باعث شده دارای چگالی بیشتری نسبت به شن بوده و به راحتی سطح فیلتر تصفیه را پر می کند. زئوسندها می توانند آلاینده ها را بین 2 تا 5 میکرون پاکسازی کنند که تقریبا ده برابر شن سیلیسی است. همچنین شن های زئوسند یونهای آمونیوم را که دلیل ایجاد کلرامین هستند را جذب کرده، تا از سوزش چشم و بوی بد جلوگیری کنند.
توپ های پلی بال یا توپ پلی استر یکی از جایگزین های پیشنهادی جدید به جای شن محسوب می شوند. درست مانند زئوسند یا شیشه، پلی بال ها هم می توانند با تعداد کمتر به نسبت شن، فضای بیشتری از فیلتر تصفیه را پر کنند. چگالی فضایی نیم کیلو پلی بال معادل 34 کیلو شن سیلیسی است. پلی بال ها سرعت شستشوی فیلتر شما را افزایش داده و آلاینده های آب استخر را تا 5 میکرون کاهش می دهند.
فیلتر شیشه ای ویترافیل، جدیدترین مدیا فیلتر است که به صورت انحصاری توسط کمپانی کریپسول ساخته شده و از بازیافت شیشه توسط تکنولوژی MC2 برای سیستم های تصفیه استخر ارائه شده است. تفاوت فیلتر شیشه ای ویترافیل با دیگر مواردی که در فوق به آنها اشاره کردیم (پُلی بال، گلس مدیا و ...) توانایی آن در رسیدن به بالاترین حد تصفیه آب (تا 1 میکرون) می باشد. ویترافیل به حدی قوی است که می تواند باکتری های درون آب را جذب کند و فرایندی به نام اُلترا فیلتراسیون را به مرحله اجرا برساند.
طول عمر بالای دانه های ویترافیل در فیلتر استخر قابل مقایسه با هیچکدام از محصولات فوق نیست. ویترافیل در برابر سایش و فشار کاملا مقاوم بوده و دوام بسیار بالاتری نسبت به شن سیلیسی، گلس مدیا و ... دارد. با آزمایشات صورت گرفته، هر واحد ویترافیل در فیلتر استخر، حداقل 100 سال فرآیند آلایندگی را بدون تغییر کیفیت تضمین می کند. با استفاده از یک درجه بندی پیشرفته می توانیم حداقل یا حداکثر خروجی ویترافیل را بدست بیاوریم تا هدف استفاده از آنرا به وسیله سیستم کالیبراسیون در مقادیر مختلف تغییر دهیم. کاربرد ویترافیل ها بسته به هدف می تواند در تصفیه استخر، تصفیه آب و سم زدایی متفاوت باشد.
از دیگر مزیت های ویترافیل می تواند به زمان عملیاتی تمیز کردن فیلتر اشاره کرد که فاصله بین هر دوره را نسبت به مدیاهای دیگر افزایش داده است. کاهش بار هیدرولیکی سیستم به حداقل رسیده و استفاده از مواد شیمیایی را تا 50% کاهش می دهد. به لطف خاصیت بالای گندزدایی ویترافیل، کلرامین های موجود در آب هم کاهش میابند. به طور قطع ویترافیل شکل دیگری از مدیای شیشه ای یا همان گلس مدیا نیست. بلکه فرایند ساخت آن توسط پروسه تکنولوژی MC2 آنرا به پیشرفته ترین مدیای فیلتر تصفیه استخر در بازار تبدیل کرده است. تنها موردی که ویترافیل را از دیگر محصولات بازار تفکیک می کند، قیمت اولیه خرید آن است که این هزینه در یک بازه طولانی مدت فوق العاده اقتصادی خواهد بود.
نسل دوم فیلترهای استخر بوده که با بهره گیری از کارتریج های پلیسه دار، سطح آب فیلتر شده بر حسب متر مربع را افزایش داده است. هر چه سطح کارتریج بیشتر باشد، مقدار ذراتی جذب شده توسط کارتریج بیشتر است. این مدل از فیلترها برای استخرهای کوچک مناسب می باشند، و نمیتوان برای استخر با حجم آب زیاد استفاده نمود.
با وجود اینکه فیلترهای دیاتومیک شباهت زیادی به فیلترهای شنی دارند، اما دارای روش متفاوتی می باشند. فیلتر دیاتومیک (یا همان D.E) از بقایای فسیل شده دیاتوم ها برای فیلتر کردن استخر استفاده می کند. این فیلترها ذرات و ضایعات بین 2 تا 5 میکرون را جذب می کنند.
