دیگهای بخار در پلایشگاهها، بسیاری از کارخانجات از جمله کارخانجات رنگرزی، سیستم گرمایش مرکزی ساختمانها و ... استفاده میشوند. بخاطر اهمیت دیگهای بخار و هزینه آنها همچین خطراتی -مانند خطر انفجار- که میتوانند به وجود بیاورند؛ نگهداری از دیگهای بخار یک قدم مهم است. یکی از مواردی که میتواند به دیگهای بخار آسیب بزند رسوب ناشی از سختی آب است که در حرارت موجود در دیگهای بخار افزایش مییابد.بنابراین وجود سختی گیر هایی مانند سختی گیر رزینی دیگ بخار حیاتی است.
آب سخت در مقابل آب نرم، آبی است که حاوی مواد معدنی زیادی از جمله بیکربنات، یونهای کلسیم یا منیزیم است.
دو نوع آب سخت وجود دارد، دائمی و موقت;
سختی آب موقت مربوط به بی کربناتها ی محلول (کلسیم بیکربنات و منیزیم بیکربنات) است.
و سختی آبی دائمی مربوط به کلسیم سولفات\کلسیم کلراید یا منیزیم سولفات\منیزیم کلراید است.
نکته: آب سبک، آبی است که میزان کلسیم و منیزیم کمتری از ۱۰۰ میلی گرم داشته باشد.?
سختی گیری آب فرایندی است که در آن کلسیم، منیزیم و برخی فلزات دیگر آب از ان حذف میشوند. به دستگاه سختی گیر آب، دستگاه نرم کننده هم میگویند.
سختی گیر رزینی دیگ بخار رایجترین نوع سختی گیر هستند. این سختی گیر توسط رزینهایی که داخل مخزنش وجود دارد سختی آب را میگیرد. در این سختی گیر آب با فشار زیاد از بستری رزینی عبور داده میشود و یونهای منیزیم و کلسیم در آن با یونهای سدیمی که در رزین وجود دارند جایگزین میشود به این ترتیب آب بدون سختی و با نمک سدیم خارج میشود.
وقتی تمام یونهای سدیم با کلسیم یا منیزیم جایگزین شدهاند وقت احیا کردن رزین است که بسته به نوع رزین استفاده شده با سدیم هیدروکساید یا سدیم کلراید انجام میشود.
رزینها معمولا کاتیونی یا آنیونی هستند.
اما در سختی گیری آب از رزینهای کاتیونی یا رزینهای تبادل یونی استفاده میشود، رزینهای تبادل یونی پلیمرهای طبیعی مهره شکل هستند
رزینهای کاتیونی خود دو نوع دارند؛ رزین کاتیونی اسید قوی و رزین کاتیونی اسید ضعیف.
عمر این رزینهای تبادل یونی معمولا ۱۰ تا ۱۵ سال است زیرا کلر موجود در آب چسبی که مهرههای رزینی را کنار هم نگه میدارد در هم میشکند