کد اقتصادی چیست؟
شماره اقتصادی که در اصطلاح با نام کد اقتصادی شناخته می‌شود پس از طی مرحله هایی که طبق قانون تنظیم شده توسط اداره‌ی دارایی در مرکز استان‌ها و شهرستان‌ها برای اشخاص حقیقی و حقوقی صادر می‌شود. هر شرکت نیاز به کد اقتصادی دارد. این کد نحوه‌ی عملکرد یک شرکت (خدمات – خرید و فروش) را که در قراردادها و فاکتورها ثبت می‌شود مشخص می‌کند. اخذ این کد برای شرکت‌ها اجباری و واجب است.
گرفتن کد اقتصادی برای چه کسانی ضروری است؟
گرفتن کد اقتصادی همراه با ثبت شرکت و اخذ کارت بازرگانی برای اشخاصی که به فعالیت‌های اقتصادی و تجاری می‌پردازند، اجباری است؛ بنابراین با توجه به قوانین مربوط واحدهای ذی‌صلاحِ وزارت امور اقتصادی و دارایی اقدام می‌شود.
کد اقتصادی فعلی ۱۲ رقمی است که برای بهبود سیستم مالیاتی و دریافت مالیات شده است؛ مراحل دریافت کد جدید در ادامه مطالب بیان می‌شود.
استعلام کد اقتصادی شرکت ها
گرفتن کد اقتصادی برای شرکت ها ضروری است.
در هر معامله یا مبادله شناخت و اطمینان طرفین معامله برای هر شخص حقیقی و یا حقوقی بسیار دارای اهمیت است.
بنابراین استعلام کد شرکت ها این اطمینان و اعتماد را برای طرفین معامله ایجاد می کند.
اخذ کد شرکت ها از طریق اینترنت نیز امکان پذیر است.
مراحل دریافت کد اقتصادی چیست؟
جهت دریافت کد اقتصادی باید ۲ ماه بعد از تاسیس شرکت و اخذ کارت بازرگانی بهمراه معرفی‌نامه یا وکالتنامه به اداره‌ی دارایی محل فعالیت خود مراجعه و برای دریافت کد و تعیین حوزه‌ی مالیاتی اقدام کنید. مدارک مورد نیاز عبارتند از:
دریافت و تکمیل دفترچه از خدمات اداره‌ی دارایی؛
دریافت فرم‌های مربوطه و تکمیل آنها (واحد ثبت و شناسایی اداره‌ی دارایی)؛
کپی شناسنامه و کپی کارت ملی همه‌ی اعضای هیئت مدیره؛
آگهی تأسیس شرکت و ثبت تغییرات شرکت در دو نسخه؛
کپی اساسنامه‌ی شرکت؛
کپی اظهارنامه یا شرکتنامه و تقاضانامه در شرکت‌های غیر سهامی؛
کپی آگهی روزنامه رسمی و تغییرات آن؛
کپی پروانه‌ی بهره‌برداری یا مجوز تأسیس در صورت موجود بودن؛
کپی سند مالکیت اقامتگاه قانونی شرکت که در آگهی تأسیس قید گردیده در صورت استیجاری بودن کپی قرارداد اجاره که به تأیید واحد مالیاتی محل وقوع ملک رسیده باشد؛
نامه‌ی شروع یا عدم شروع به فعالیت و کپی آن بعد از ثبت دبیرخانه؛
پرداخت مالیات حق تمبر به اداره‌ی دارایی
سایر مدارک درخواستی.
نکات مهم برای دریافت کد اقتصادی جدید
اشخاص مکلف به اخذ کد اقتصادی: تمامی اشخاص حقوقی که به امر توزیع هر نوع کالا و کارهای خدماتی، تولیدی، مونتاژ و واردات و صادرات فعالیت دارند و همچنین تمامی اشخاص حقیقی که در امور فوق‌الذکر اشتغال دارند و دارای مجوز کسب و کار از مراجع مربوطه یا دارای محلی برای فعالیت تجاری هستند، می توانند کد را دریافت بکنند.
جواز فعالیت تجاری: مجوز فعالیت، سندی است که طبق آن فعالیت هر شخصی از طرف وزارت بازرگانی یا سایر مراجع ذی‌صلاح مربوطه قبول شده باشد. بطور مثال گواهی فعالیت صنعتی (کارگاه یا کارخانه) از طرف وزارت صنایع، مجوز داروخانه‌ها از طرف وزارت بازرگانی، فعالیت مرغداری از طرف جهاد، پروانه‌های کسب و کار صادره از طرف اتحادیه‌های صنفی، و معرفی‌نامه‌های سازمان برنامه و بودجه برای پیمانکاران همگی از نمونه‌های مجوز فعالیت هستند.
مکان فعالیت تجاری: محل فعالیت تجاری به واحدی گفته می‌شود که آن مکان از طرف مراجع قانونی دیگر و از طرف شهرداری به‌عنوان محل فعالیت اقتصادی شناخته شده و فعالیت مربوطه در آن با جواز کسب یا بدون جواز قابل انجام است. مانند دفتر پیمانکاری یا واسطه‌های شغل‌های مشابه که اینگونه فعالیت نیاز به مجوز ندارد و داروخانه‌ها یا برخی دیگر از مشاغل که محل فعالیت آنها الزاما با مجوز کسب است. محل فعالیت به‌صورت اجاره‌ی قطعی در اختیار مؤدی قرار می‌گیرد.
رسید بانکی: واریز مبلغ به فیش بانکی به حساب ۵۲۳ خزانه به یکی از شعب بانک ملی در تمامی شهرها از طرف مؤدی.
پرینت مربوط به کد اقتصادی: برگه پرینت چاپ شده که قبل از صدور کارت دریافت می کنید شامل تمامی اطلاعات مربوط به مؤدی اعم از اطلاعات هویتی و مالیاتی است که بوسیله مأمورین پست به‌عنوان رسیدی از طرف مؤدی در پرونده‌ی وی ثبت و بایگانی خواهد شد.
کارت اقتصادی اشخاص حقیقی
از لحاظ رنگ و شکل و مندرجات کارت جدید با کارت‌های قبلی متفاوت خواهد داشت که علاوه بر عکس ۳*۲ مؤدی، نام و نام خانوادگی، کد اقتصادی، نشانی محل فعالیت تجاری و کد حوزه‌ی مالیاتی مؤدی در آن ثبت خواهد شد.
کارت اقتصادی اشخاص حقوقی
تغییرات مربوط به اشخاص حقیقی در کارت اشخاص هم موجود است البته با این تفاوت که عکس ندارد و نوع شخص حقوقی هم ذکر خواهد شد و با هماهنگی با خدمات کامپیوتری صدور کارت اشخاص حقوقی به‌صورت لیزری خواهد بود.
وظایف مؤدی
مدارک لازم برای اشخاص حقیقی: مدارک مربوطه عبارت از فرم اطلاعات هویتی، کپی شناسنامه، اصل و کپی فیش بانکی، مجوز فعالیت یا سند محل فعالیت تجاری (رسمی- غیر رسمی) و عکس ۳*۲ در صورت داشتن کد اقتصادی درج شماره‌ی آن پشت عکس در غیر این‌صورت درج مشخصات سجلی پشت آن و همچنین فتوکپی کارت اقتصادی یا فیش کامپیوتری برای دارندگان کد به ضمیمه به حوزه‌ی مالیاتی تحویل می‌شود.
مدارک لازم برای اشخاص حقوقی: این مدارک شامل فرم اطلاعات هویتی مربوطه، آگهی تأسیس در روزنامه رسمی و فیش بانکی و فتوکپی کارت اقتصادی یا فیش کامپیوتری برای دارندگان کد اقتصادی اشخاص حقوقی نیاز به عکس ندارد.
نحوه‌ی تقاضای کد اقتصادی: مؤدی مالیاتی با بررسی شرایط ذکر شده در اطلاعیه‌ی منتشره در روزنامه‌های کثیرالانتشار و دستورالعمل اجرای ماده‌ی ۸۵ قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، در صورت واجدالشرایط بودن پس از تکمیل فرم اطلاعات هویتی مربوطه از روزنامه که با تکمیل کپی فرم نمونه و سپس الصاق یک قطعه عکس بر روی فرم هویتی به همراه سایر مدارک به حوزه‌ی مالیاتی ذی‌ربط تحویل نموده و رسید دریافت می‌کند. پس از رسیدگی حوزه، به مدارک ناقص کد تخصیص نمی‌گیرد و مدارک و فیش بانکی مسترد نخواهد شد.
در مورد اشخاص حقوقی نیز همانند اشخاص حقیقی عمل می‌شود فقط تنها وجه تفاوت آن این است که درصورت داشتن تغییرات باید فرم تغییرات اطلاعات هویتی نیز از طرف مؤدی تکمیل شود. تشکیلات قانونی نیز درصورتی که دارای ذی‌حساب مستقل و مورد تأیید امور ذی‌حساب‌ها باشند می‌توانند با مراجعه به حوزه‌ی مالیاتی مربوطه درخواست کد اقتصادی نمایند.
چگونه کد اقتصادی بگیریم؟
به سایت سازمان امور مالیاتی کشور مراجعه کنید.
گزینه‌ی ثبت نام الکترونیکی کد اقتصادی در منوی سمت راست صفحه را انتخاب و روی گزینه‌ی ورود به سامانه کلیک کنید.
گزینه‌ی سامانه‌ی پیش ثبت نام کد را از صفحه انتخاب کنید.
ورود اطلاعات اولیه‌ی درخواستی در سایت و ذخیره‌ی آنها.
بخوانید: انواع استایل های بدنی
ثبت نام کد اقتصادی
پس از طی مراحل در صورت درست بودن آدرس و کد پستی و اطلاعات مربوطه بعد از مدتی رمز و کد کاربری از طرف امور مالیاتی برای‌تان ارسال می‌شود.
پس از دریافت آن (رمز وکد کاربری) مراحل ۱ و ۲ را مجددا تکرار کنید و سپس مرحله‌ی ۷ را انجام دهید.
بعد از طی مراحل ۱ و ۲ در پنجره‌ی باز شده بر روی متن سامانه‌ی ثبت‌نام کد اقتصادی کلیک کنید و مطابق اطلاعات خواسته شده و طبق اسناد و مدارک ثبتی آن را تکمیل و ذخیره کنید.
در این مرحله که مرحله‌ی پایانی ثبت‌نام کد است در صورتی که ایراد خاصی در ورود اطلاعات نبود کد اقتصادی جدید برای شما صادر می‌شود.
برای کسب اطلاع از وضعیت ثبت‌نامی کد اقتصادی خود، گاهی یکبار مراحل ۱ و ۲ را انجام دهید با انتخاب گزینه‌ی پیگیری سریع وضعیت ثبت‌نام کد و با وارد کردن رمز و کد کاربری خود از آخرین وضعیت کد مطلع می‌شوید و در صورت اخطار یا اعلام خطا توسط سامانه نسبت به رفع آن اقدام کنید.
مراحل اخذ کد اقتصادی
اشخاص مکلف به اخذ کد اقتصادی
کلیه‌ی اشخاص حقوقی که به امر تولید، توزیع هر نوع کالا، تولید و مونتاژ و همچنین کارهای خدماتی اشتغال دارند؛
کلیه‌ی اشخاص حقیقی که به امر تولید، توزیع هر نوع کالا، تولید و مونتاژ و همچنین کارهای خدماتی اشتغال دارند و دارای جواز کسب‌وکار از مراجع مربوطه یا دارای محلی برای فعالیت تجاری هستند؛
کلیه‌ی اشخاص موضوع بندهای ۱-۲-۴ ماده‌ی ۲ قانون مالیات‌های مستقیم اسفندماه ۶۶.
شعبات یا ادارات تابعه‌ی اشخاص مذکور در بندهای ۳ و ۱ الف این دستورالعمل در تهران و سایر شهرستان‌ها موظف به استفاده از کد مختص به وزرارتخانه، مؤسسات، نهادها و… حسب مورد است.
منظور از پروانه‌ی کسب‌وکار از مراجع ذی‌ربط، کلیه‌ی جوازهای کسب یا کار صادره از اتاق صنایع و معادن و بازرگانی، اتحادیه‌های صنفی، وزارتخانه‌ها و سایر مراجع ذی‌صلاح است.
اشخاص غیر مکلف به اخذ کد اقتصادی
مساجد و تکایا؛
اشخاص حقیقی که به فعالیت هنری از قبیل فیلم‌سازی و فعالیت‌های مرتبط، طراحی، خطاطی، نقاشی، ترجمه‌ی کتاب، گرافیک، ویراستاری، و نویسندگی اشتغال دارند؛
اشخاص حقیقی که به فعالیت پیمانکاری اشتغال دارند و شرایط مذکور در بند ۲ الف طبق دستورالعمل را ندارند به شرط آنکه ارزش پیمان یا مبلغ دریافتی کل پیمان‌های آنها در یک‌سال شمسی از مبلغ ۵۰ میلیون ریال بیشتر نباشد.
تکالیف اشخاص ذی‌ربط
تمامی اشخاص حقوقی که در این دستورالعمل مکلف به ارائه‌ی کپی صفحه‌ی اول شناسنامه، کپی سند اجاره یا سند مالکیت حسب مورد و کپی جواز کسب‌وکار از مراجع ذی‌صلاح و همچنین قبض بانکی مبنی بر واریز مبلغ ۵۰۰۰ ریال به حساب جاری مربوطه به حوزه‌ی مالیاتی ذی‌ربط مراجعه و نسبت به اخذ کد اقتصادی اقدام می‌کنند.
جواز کسب‌وکار اشخاص حقیقی صادره از مراجع ذی‌صلاح باید در سال جاری صادر یا تجدید یا تمدید شده باشد و در غیر این‌صورت باید اعتبار جواز کسب‌وکار از سوی مراجع صادرکننده‌ی ذی‌صلاح در سال جاری مورد تأیید واقع شود و در صورتی‌که اشخاص حقیقی فاقد جواز کسب و کار ولی دارای محل کسب باشند، باید اشتغال به کار فرد متقاضی توسط ممیز حوزه‌ی مالیاتی ذی‌ربط مورد تأیید قرار بگیرد.
موارد مهم گرفتن کد اقتصادی
در موارد پیمانکاری و سایر انواع معاملات، اشخاص حقیقی موضوع بند الف-۲ و اشخاص حقوقی موضوع بندهای الف-۱ و الف-۳ این دستورالعمل و سایر اشخاص حقوقی اعم از انتفاعی و غیرانتفاعی حسب مورد موظف به درج کد اقتصادی خود و طرف معامله در قراردادها و اسناد پرداخت هستند، مگر در موارد ذکر شده در بند ب-۵ این دستورالعمل در مورد پیمانکاری اشخاص حقیقی به شرط رعایت بند ۵-د این دستورالعمل.
فروش هرنوع کالا از طریق مزایده به شرط آنکه مبلغ مزایده بیش از ۲۰ میلیون ریال باشد که مشمول رعایت مفاد این دستورالعمل است.
در صورت فروش خدمات یا کالا به مصرف کننده‌ی نهایی درج کد خریدار ضروری نیست.
فروشندگان موظفند اصل فرم کد اقتصادی طرف مورد معامله را رؤیت کنند و با مشخصات ابرازی از حیث صحت تطبیق بدهند.
کلیه مؤدیان موضوع این دستورالعمل مکلفند انحلال، تغییر شغل، آدرس یا هرگونه تغییرات دیگر را حسب مورد حداکثر ظرف مدت ۱ ماه به حوزه‌ی مالیاتی ذی‌ربط اعلام کنند.
تکالیف اشخاص ثالث
گمرک ایران مکلف به گرفتن کد اقتصادی اشخاص اعم از حقوقی و حقیقی در هنگام ارائه‌ی خدمات است. بعضی اشخاص از جمله تجار و حق‌العمل کاران هنگام تنظیم اظهارنامه‌ی گمرکی ناگزیر از یادداشت کد خود هستند.
راهنمای اخذ کد اقتصادی
کلیه‌ی اشخاص حقوقی موضوع الف-۱ این دستورالعمل و کلیه‌ی اشخاص حقیقی موضوع بند الف-۲ دستورالعمل مذکور موظفند برای عرضه و فروش کالا یا خدمات از صورت‌حساب فروش کالای منتشره در جراید کثیرالانتشار کشور از طرف وزارت امور اقتصادی و دارایی استفاده کنند و کد اقتصادی فروشنده را چاپ و در صورت‌حساب‌های صادره شماره‌ی اقتصادی خریدار را درج کنند.
هرگونه از اشخاص موضوع بند ج-۳ این دستورالعمل مجازند علاوه بر مندرجات اعلام شده در فرم نمونه‌ی صورت‌حساب، متناسب با نوع فعالیت و نیازهای خود هرگونه اطلاعاتی را به‌صورت ستون، ردیف یا مطلب به صورت‌حساب فرد اضافه کنند و انتخاب اندازه‌ی ابعاد و تعداد نسخ صورت‌حساب با فروشنده است.
آن طبقه از مؤدیان مالیاتی که مجوز موضوع تبصره‌ی ۳ ماده‌ی ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم را مبنی بر استفاده از سیستم‌های کامپیوتری (مصوب اسفندماه ۶۶) از وزارت امور اقتصادی دریافت کرده‌اند، می‌توانند فرم فاکتور فروش خود را متضمن شماره‌ی مسلسل مطابق نمونه‌ای که وزارت امور اقتصادی و دارایی بر اساس مقررات ماده‌ی ۱۶۹ قانون فوق‌الذکر پیش‌بینی کرده تنظیم کنند؛ در غیر این‌صورت ملزم به داشتن صورت حساب فروش چاپی طبق اطلاعیه‌های مربوطه هستند.
در مواردی که توزیع کالا یا ارائه‌ی خدمات به‌صورت خرده فروشی انجام می‌شود به نحوی که صدور عملا غیرممکن است (مثل نحوه‌ی فروش مواد غذایی در فروشگاه‌ها) صدور فاکتور با درج کد اقتصادی الزامی نیست اما در موارد صدور قبض صندوق، درج کد فروشنده در قبض مزبور الزامی است.
جریمه‌ی تخلفات کد اقتصادی
در صورت رعایت نکردن مفاد این دستورالعمل از طرف اشخاص ذی‌ربط، وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان‌های وابسته از ارائه‌ی هرگونه تسهیلات به این اشخاص خودداری می‌کند. عدم صدور صورت‌حساب یا عدم درج کد اقتصادی و همچنین عدم رعایت این دستورالعمل علاوه بر بی‌اعتباری دفاتر مربوطه از حیث مالیاتی و جرایم مندرج در ماده‌ی ۸ قانون تعزیرات حکومتی، مشمول جرایم زیر می‌شود:
برای بار اول جریمه‌ای معادل ۲ برابر مبلغ مورد معامله؛
برای بار دوم تعطیلی محل کسب یا توقف فعالیت حسب مورد به مدت ۳ ماه؛
برای بار سوم حبس تعزیری از ۳ ماه تا ۶ ماه برای اشخاص متخلف و در مورد اشخاص حقوقی برای مدیر یا مدیران مسئول ذی‌ربط.
جریمه‌ی استفاده از کد اقتصادی دیگران
طبق تبصره‌ی ۱ ماده‌ی ۱۶۹ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم، استفاده‌کنندگان از کد اقتصادی دیگران نسبت به مالیات بر درآمد و همچنین جرایم موضوع این ماده با اشخاصی که کد آنان مورد استفاده قرارگرفته است مسئولیت تضامنی خواهند داشت.
تخلفات کد افتصادی:
استفاده اشخاص حقوقی و حقیقی از شماره اقتصادی سایرین تحت هر عنوان غیرمجاز و خلاف مقررات است و تعلق مالیات متوجه شخصی است که کد او مورد استفاده قرار گرفته است.
هرگونه جعل، تقلب، سوءِاستفاده و تبانی مرتبط با کد خلاف مقررات میباشد و با متخلفین برابر مقررات قانونی برخورد خواهد شد.
دریافت هرگونه وجه اضافه بر ارزش کالا جهت درج یا عدم درج کد اقتصادی خریدار خلاف مقررات است و با متخلفین برابر مقررات برخورد خواهد شد.
عدم رعایت مفاد این دستورالعمل از طرف اشخاص ذی‌ربط، از قبیل عدم ارائه یا درج کد اقتصادی طرفین معامله در صورت‌حساب فروش کالا یا خدمات، خلاف مقررات است و با متخلفین برخورد خواهد شد.
در صورتی‌که فروشنده در هنگام معامله از ارائه‌ی کد خود امتناع ورزد و ارائه‌ی کد اقتصادی را منوط به دریافت مبلغی بیشتر از رقم واقعی نماید خرید کالا بدون کد فروشنده بلامانع است به شرط آنکه گزارش انجام معامله و امتناع فروشنده از ارائه‌ی کد اقتصادی جهت پیگیری قانونی، حداکثر ظرف ۱ ماه به اداره‌ی کل اطلاعات و خدمات مالیاتی به صورت مکتوب و مستند تسلیم شود.
