با گسترش ویروس کرونا زمزمه مجازی شدن مدارس ذهن خانوادههای ایرانی را مشغول خود کرد. پس از انتشار برنامه شاد خانوادهها و دانشآموزان مجبور به یادگیری سیستم آموزشی آنلاین شدند. صدا وسیما با پخش برنامههای آموزشی توانست، مقداری از خلا محیط آموزش را جبران کند اما تعاملی نبودن این رسانه مشکل اصلی بود. افت تحصیلی دانش آموزان وجهه بدی را از آموزش مجازی برای خانوادههای ایرانی ترسیم نمود. ولی به مرور زمان این تعامل بیشتر و بیشتر شد و به این شرایط عادت کردند. اما این همه آموزش الکترونیک نیست و ما در این مقاله به معرفی elerning یا آموزش الکترونیک به طور کاملتری میپردازیم.
اصطلاح eLearning توسط یک معلم به نام الیوت ماسی در نوامبر 1999 ابداع شد، او اولین بار در سخنرانی خود در کنفرانس TechLearn این اصطلاح را بدین صورت تعریف کرد: "آموزش الکترونیکی استفاده از فناوری شبکه برای طراحی، ارائه، انتخاب، مدیریت و گسترش یادگیری است. "
یک سال بعد با انتشار اولین سیستم متن باز به نام OLAT این تکنولوژی به صورت رسمی وارد بازار شد. هم چنین در آن سال اولین نسخه SCORM منتشر شد، استانداردی که کاربران را قادر میساخت محتوا را بستهبندی و در LMS توزیع کنند.
با گسترش تکنولوژی نحوه ارائه محتوای آموزشی هم تفاوت یافت. اما بزرگترین تحول را میتوان از زمانی دانست که گوشیهای همراه پا به عرصه گذاشتند و اکثر کاربران میخواستند امور روزمره خود را با گوشی انجام دهند. البته این کار در اوایل به سختی انجام میشد، اما با گسترش دیتاسنترهای ابری مشکل ارائه محتوای الکترونیک هم کمتر شد. دیتاسنترهای ابری این قابلیت را به برنامهها میدادند تا در هر جای دنیا به راحتی در دسترس قرار گیرند.
هم اکنون بعضی از سیستمهای LMS تنها بر روی کلود و دیتاسنترهای ابری ارائه میشوند.
امروزه بسیاری از شرکتها، از شرکتهای بزرگ گرفته تا شرکتهای نوپا، مدارس ، دانشگاهها و... از eLearning برای مدیریت پیشرفت کارمندان و دانشجویان خود استفاده میکنند.
دانشگاهها و مدارس با برگزاری دورههای آنلاین امکان گسترش دانش را بدون محدودیت مکانی ایجاد کردهاند وشرکتها با ارتقای کارمندان خود و آموزش مهارتهای جدید به آنها سطح خدماتی خود را افزایش دادهاند.
حال سوال اصلی اینجاست با در نظر گرفتن تعداد کارمندان و پراکندگی آنان کدام سیستم موثرتر و مفیدتر است؟ پاسخ به این سوال را باید از چند نظر بررسی کنیم
فرضاً هنگامی که سمیناری به صورت حضوری برگزار میشود شما در ابتدا باید مکانی را برای سمینار انتخاب کنید که این خود نیازمند هزینه است. همچنین در صورت دعوت اساتید و مهمانهای غیر بومی برای اقامتشان باید هتل یا سوییتی اجاره کنید. پذیرایی، استخدام نیروی خدماتی، تهیه بنر، کاتالوگ و بروشور همه ازجمله هزینههای این نوع سمینار است. اما با eLearning، مجبور نیستید هزینه زیادی را برای میزبانی سمینارها، اجاره اتاقهای هتل و تأمین هزینههای سفر و سمینار صرف کنید. شما به سادگی میتوانید با اجاره یک دیتاسنتر ابری و ایجاد یک دوره آنلاین مطالب را با کاربران خود به اشتراک بگذارید. بدون در نظر گرفتن موقعیت مکانی آنها.
تمام مطالب آموزشی در یک فضای ذخیره سازی، مانند LMS ذخیره میشوند. کارمندان میتوانند بدون محدویت زمانی و با دستگاهی به سیستم LMS وارد شوند، دوره مورد نیاز خود را پیدا کرده و و به یادگیری بپردازند.
در LMS شما میتوانید براحتی پیشرفت تحصیلی و فرایند آن را دنبال کنید. همچنین با کمک گیری از تقویم آموزشی شما قادرید که برای درس خواندن خود و یا فرزندتان برنامهریزی کنید. علاوه بر آن استادان میتوانند از وضعیت دانشآموزان یا دانشجویان اطلاعات دقیقی بدست آورند.
در آموزش الکترونیکی که در بستر دیتاسنترهای ابری ایجاد شده شما به سادگی میتوانید یک محیط تعاملی با سرعت بالا در اختیار داشته باشید. البته هاستهای سنتی نیز میتوانند این امر را برای شما فراهم کنند. اما در آنجا به علت عدم همبستگی سیستمها، امنیت و سرعت به مراتب پایینتر است.
در این بستر شما قادرید به راحتی بستری برای امتحان ایجاد کنید که در آن علاوه بر سوالات متنی، از مولتیمدیا نیز استفاده شده است. این مورد در امتحانات زبانهای خارجی، به ویژه بخش شنوایی (listening) بسیار پر کاربرد است.
در این نوع محتوا شما به وسیله متن و مولتی مدیا، به صورت اسلاید شو مطالب خود را ارئه میدهید. این روش متداولترین روش در ارئه محتوا است. برای بهرهوری هرچه بیشتر و جلوگیری از خستگی دانشآموزان حین آموزش استفاده از ترکیب 60%مدیا و 40%متن بهترین راه است.
این محتوا بسیار سرگرم کننده است اما باید مراقب عناصر بصری کار باشید. چون در یک فیلم خوب این عناصر هستند که محتوا را جذاب میکنند. در این نوع محتوا ارائه دهنده باید از قدرت بیان بالا برخوردار باشد. در ارائه این نوع محتوا نمایش چهره ارئه دهنده از جهت تبلیغ میتواند بسیار برای او مفید باشد اما از لحاظ جذب مخاطب ممکن است با کاهش مخاطبان همراه شود.
این محتوا به اسم پادکست شناخته میشود و بسیار رو به پیشرفت است. و مخاطبان زیاد و خاصی را جذب کرده است.
در این سیستم شما میتوانید سخنرانیها، نقدها و جلسات خود را به صورت یک جلسه آنلاین ارائه کنید. این نحوه ارائه سالیان زیادی به عنوان روشی مطمئن در جوامع الکترونیک مورد استفاده قرار گرفته است.
همانند کلاسهای حضوری شما میتوانید با استفاده از تخته به آموزش بپردازید. این روش یک روش تعاملی محسوب میشود و در کلاسها آنلاین مانند ادوبی یا بیگ بلوباتن و... قابل استفاده است.
کتابخانههای آنلاین به دانشجویان کمک میکند تا به راحتی به تحقیق و توسعه بپردازند و دسترسی آسان به منابع علمی داشته باشند
این نوع محتوا در دهه اخیر ارائه شده است در این روش شما با استفاده از واقعیت مجازی به آموزش میپردازید. به عنوان مثال شما میتوانید یک واقعه تاریخی را برای کاربر به صورت مجازی آموزش دهید یا در درس جغرافیا محیط یک صحرای کویری و جنگل را با هم مقایسه کنید در این روش میزان یادگیری به شدت بالا رفته و کاربر اشتیاق بیشتری برای یادگیری دارد. علت این امر هم استفاده از حواس دیگر برای پردازش و تحلیل است و فشار ذهنی مخاطب کمتر میشود.
در این روش میتوان با گوشی همراه آموزشهای مورد نیاز را دریافت کرد. بر فرض مثال،یک استاد گیاهشناسی قصد شناساندن انواع گونههای گیاهی را دارد. اما به جای استفاده از اسلاید شو دانشآموزان را مستقیماً به آزمایشگاهی میفرستد که در کنار هر گونه گیاهی یک بارکد است و دانشآموزان می توانند با اسکن بارکد مطالب آموزشی آن گونه گیاهی را در قالبهای مختلف دریافت کنند و با کمک این روش به راحتی میتوانند مطالب درسی را فرا بگیرند.
شاید این مشکل برای شما هم پیش آمده باشد که در کلاس متوجه درس استاد نمیشوید اما همان درس را استاد دیگری ارائه میدهد به راحتی درس را فرا میگیرید. این نکته قابل انکار نیست که هر فردی برای یادگیری از متد و روش خاصی استفاده میکند. در سیستم آموزش هوش مصنوعی مربیان سیستمهایی با هوش مصنوعی هستند که نسبت به توانایی شما درس را ارائه میدهند و یادگیری شما تضمین میشود. این سیستم بالاترین درجه سیستم آموزشی است که تنها بوسیله رایانش ابری، سیستمهای خبره، سیستمهای تصمیم یار و هوش مصنوعی قابل اجرا است
نکته قابل توجه این است که سه سیستم ذکر شده پایانی تنها در دیتاسنتر ابری جوابگو بوده و ساختارهای سنتی به هیچ وجه مناسب این امر نمیباشد.