کاربردهای Big Data و مزیت‌های آن

در راستای تحول دنیای الکترونیک، اصطلاحات و مفاهیم جدیدی به فرهنگ لغات ما اضافه می‌شوند که اطلاع از آنها به دانش ما از فناوری اطلاعات کمک شایانی می‌کند. یکی از این مفاهیم که به طبقه‌بندی اطلاعات و داده‌های الکترونیک خدمت بزرگی کرده‌است، بیگ دیتا یا کلان داده است. با ما همراه باشید تا در مورد کاربرد بیگ دیتا و مزایای آن مطلع شوید.

بیگ دیتا چیست

همانطور که از اسم آن مشخص است، بیگ دیتا به حجم بسیار زیادی از داده‌ها گفته می‌شود. کلان داده یا بیگ دیتا ترکیبی از داده‌های ساختار یافته، نیمه ساختار یافته و بدون ساختار است که توسط سازمان‌ها جمع آوری می‌شود و می‌توان از آنها برای استخراج اطلاعات استفاده کرد. حجم داده‌های بیگ دیتا بسیار بیشتر از داده‌های سنتی است و ذخیره و دسته‌بندی آنها نیاز به برنامه‌های خاص خود را دارد.

حجم اطلاعات در کلان داده‌ها به صورت تصاعدی زیاد می‌شود، دسترسی به آنها بسیار سریع‌تر و راحت‌تر از داده‌های سنتی است و منابع بسیار پیچیده‌تری دارند. از دیتاهای کلان داده یا بیگ دیتا در پروژه‌های مدل سازی پیش‌بینی، یادگیری ماشینی و هر برنامه کاربردی تحلیلی پیشرفته استفاده می‌شود. به طور کلی، بیگ دیتا بخش زیادی از اطلاعات است که از منابع مختلف جمع آوری می‌شود و برای تحلیل و پردازش هدفمند کاربرد دارند.

انواع داده ها در بیگ دیتا

برای اطلاع از کاربرد بیگ دیتا بهتر است با اصول و تعاریف ابتدایی آن آشنا شوید. اطلاعات کلان داده‌ها به چند نوع تقسیم می‌شوند:

• ساختار یافته – structured data
• نیمه ساختار یافته – semi-structured data
• بدون ساختار – unstructured data

داده های ساختار یافته

به داده‌هایی گفته می‌شود که به صورت منظم و طبقه‌بندی جمع آوری شده‌اند و دسترسی به آنها بسیار راحت است. این نوع از داده‌ها مناسب‌ترین نوع برای بیگ دیتا هستند. این دسته از اطلاعات ساختار و قالب مشخصی دارند و برای پروژه‌های تحلیلی بهترین نوع هستند. آنها شامل فایل‌های اکسل، google sheet، داده‌های پایگاه داده (data center) و فایل‌های csv می‌شوند.

داده های نیمه ساختار یافته

این نوع از داده‌ها مانند اطلاعاتی که در قالب فایل اکسل و csv ذخیره می‌شوند طبقه‌بندی نشده‌اند، ولی برچسب‌ها و یا نشانگرهایی دارند که می‌توان از آنها برای جداسازی داده‌ها استفاده کرد. این مدل از اطلاعات در بیگ دیتا با ساختار رسمی مدل‌های داده‌های سازمان یافته مطابقت ندارد. به عنوان مثال می‌توان به فایل word اشاره کرد.

داده های بدون ساختار

این مدل، بیشترین فراوانی را در بیگ دیتا دارند. برخلاف نوع  ساختاریافته که به صورت کامل طبقه بندی شده‌اند، این نوع از اطلاعات هیچ طبقه‌بندی خاصی ندارند و حتی نمی توان از طریق المان‌هایی آنها را از هم تشخیص داد. از جمله این داده‌ها می‌توان به فایل‌های تصویر، ویدیو و فایل‌های صوتی اشاره کرد.

ویژگی های اطلاعات در بیگ دیتا

اطلاعات در کلان داده‌ها عمدتا با سه مشخصه شناخته می‌شوند که با حرف v شروع می‌شوند. این سه مشخصه شامل موارد زیر می‌شوند:

سرعت یا velocity

منظور سرعت بسیار بالای پردازش داده‌ها است که یکی از مولفه‌های اصلی کلان داده‌ها محسوب می‌شود. برخلاف حجم بسیار زیادی که این داده‌ها دارند، سرعت دسترسی به آنها بعضا بسیار بیشتر از اطلاعات دیتابیس‌های قدیمی‌تر است. علاوه بر دسترسی، سرعت دریافت، اعمال تغییرات و پردازش آنها نیز زیاد است.

حجم یا volume

مشخصه اصلی بیگ دیتا، حجم بالای اطلاعات است. حجم بالایی از اطلاعاتی که چگالی کم دارند و بدون ساختار هستند در کلان داده‌ها پردازش می‌شوند. این اطلاعات همیشه ارزش بالایی ندارند، مانند مطالبی که در توئیتر گسترش پیدا می‌کنند، کلیک‌های روی صفحه وب یا اپلیکیشن موبایل یا تجهیزاتی که به سنسور مجهز هستند و اطلاعات آن را در اختیار سیستم قرار می‌دهند. حجم این اطلاعات برای سازمان‌های مختلف متفاوت است و از ترابایت تا پتابایت متغیر است.

تنوع یا variety

منظور از تنوع در کلان داده‌ها، انواع مختلف اطلاعات است که ذخیره می‌شوند و نیاز به دسته‌بندی و پردازش دارند. در سیستم دیتابیس‌های قدیمی، اطلاعات به صورت کاملا منظم و با ساختار مشخص جمع آوری می‌شوند. اما داستان بیگ دیتا کاملا متفاوت است. اطلاعات در این ساختار از منابع مختلفی مانند شبکه‌های اجتماعی، صفحه‌های وب، فایل‌های صوتی و تصویری گردآوری می‌شوند و هر کدام ساختار و قالب بندی متفاوتی دارند.

شاخصه‌های دیگری نیز برای اطلاعات بیگ دیتا وجود دارند. اینکه ارزش (value) آنها برای سازمان‌ها بسیار زیاد است. زیرا می‌توانند طرز فکر یک جامعه را اصلاح کرده و خدمات خود را بر این اساس ارائه دهند. همچنین داده‌ها باید کاملا صحت (veracity) داشته باشند تا بتوان به نتایج حاصل از پردازش آنها تکیه کرد. مورد دیگر اینکه این اطلاعات دائم در حال نوسان هستند (volatility). آنها در اصل توسط کاربران در بستر اینترنت و فضای مجازی وارد می‌شوند. مطالبی که در اینترنت جست و جو می‌کنند، اقلامی که خریداری می‌کنند، موسیقی‌ای که گوش می‌دهند، تصاویر و کلیپ‌هایی که تماشا می‌کنند، واکنش‌هایی که نسبت به اخبار روز و تغییرات دنیا نشان می‌دهند و … همگی اطلاعاتی هستند که در این قالب ذخیره می‌شوند. با توجه به متغیر بودن شرایط جامعه، این اطلاعات نیز دائم در حال تغییر و نوسان هستند.

کاربرد بیگ دیتا

داده‎هایی که در این سیستم ذخیره می‌شوند برای عموم جامعه قابل استفاده نیستند. کاربرد بیگ دیتا بیشتر برای پیشبرد اهداف تجاری و سازمانی است. کمپانی‌ها از اطلاعات این نوع داده‌ها برای تقویت عملیاتی، تامین خدمات بهتر برای مشتریان، ایجاد کمپین‌های بازاریابی تخصصی شده و قدم‌های بعدی که در نهایت باعث افزایش منافع و مزایای خود شوند، استفاده می‌کنند. کسب و کارهایی که از کاربرد بیگ دیتا مطلع هستند و از اطلاعات حاصل از پردازش آن استفاده می‌کنند در مقایسه با رقبای خود که به این جنبه از بازار هدف خود توجهی ندارند، با سرعت بیشتری رشد می‌کنند و می‌توانند برای آینده کاری خود تصمیم‌های هدفمند بگیرند.

به عنوان مثال، کلان داده‌ها بینش وسیع و ارزشمندی در مورد مشتریان به کمپانی‌ها ارائه می‌دهند. آنها می‌توانند با استفاده از این اطلاعات تبلیغات، بازاریابی و جشنواره‌های اصلاح شده‌ای برگزار کنند که بتواند ارتباط بین مشتری و آن کسب و کار را بیشتر کند. آنالیز اطلاعات از پیش جمع آوری شده و آنی مصرف کنندگان می‌تواند به کسب و کارها کمک کند که از تغییرات و نوسان تمایل‌های بازار هدف خود آگاه شوند و بتوانند پاسخ بهتری برای نیازها و خواسته‌های متغیر آنها ایجاد کنند.

یکی دیگر از کاربردهای بیگ دیتا در زمینه پزشکی است. محققانی که در زمینه بیماری‌ها فعال هستند، از کلان داده‌ها برای شناسایی علائم و ریسک فاکتورهای بیماری‌ها استفاده می‌کنند. همچنین پزشکان برای شناسایی بیماری‌ها و شرایط عمومی بیماران به این اطلاعات مراجعه می‌کنند. به علاوه، ترکیبی از داده‌هایی که از سیستم الکترونیکی سلامت، رسانه‌های اجتماعی، شبکه‌های وب و سایر مراجع جمع آوری می‌شوند اطلاعات به‌روزی در مورد خطرات بیماری‌های واگیردار در اختیار سازمان‌های مراقبت از سلامت و دولت قرار می‌دهند.

مثال های دیگری از کاربرد بیگ دیتا شامل موارد زیر می شوند:

کلان داده‌ها در صنعت به شرکت‌های نفت و گاز کمک می‌کند تا مکان‌های حفاری احتمالی را شناسایی کنند و بر عملیات خط لوله نظارت داشته باشند. شرکت برق می‌تواند از آنها برای ردیابی شبکه‌های برق استفاده کند.

شرکت‌های خدمات مالی از این سیستم برای مدیریت ریسک و تجزیه و تحلیل آنی داده‌های بازار استفاده می‌کنند.

تولیدکنندگان و شرکت‌های حمل و نقل برای مدیریت زنجیره تامین خود و بهینه سازی مسیرهای تحویل، از اطلاعات ثبت شده در کلان داده‌ها استفاده می‌کنند.

سایر کاربردهای دولت شامل واکنش اضطراری و پیشگیری از جرم و جنایت است.

به‌روزترین کاربرد بیگ دیتا، استفاده از آن در یادگیری ماشینی است. یادگیری ماشینی یا  machine learning یکی از داغ‌ترین تکنولوژی‌هایی است که کم کم پای خود را در همه زمینه‌ها باز می‌کند. با استفاده از کلان داده‌ها می‌توان به جای برنامه نویسی، به صورت مداوم به سیستم اطلاعات به‌روز تحویل داد. سیستم از این داده‌ها برای یادگیری استفاده می‌کند و نیاز کاربر و تغییرات را آموزش می‌بیند.

مزایای بیگ دیتا

به طور کلی می‌توان مزایای بیگ دیتا را برای کسب و کارها در موارد زیر خلاصه کرد:

• بینش و آگاهی بیشتر در مورد مصرف کنندگان به آنها می‌دهد.
• باعث بهبود بخش عملیاتی کسب و کار می‌شود.
• با توجه به اینکه اطلاعات به روز از جامعه هدف ارائه می‌دهد، هوش بازار بهتری برای آن ایجاد می‌شود.
• زنجیره تامین خدمات با سرعت بیشتری کار می‌کند و مدیریت آن بسیار راحت تر و کارآمدتر است.
• نوآوری در خدمات بر اساس اطلاعات بازار انجام می‌شود.
• پیشنهادات و اهداف هوشمندانه‌تری ایجاد می‌کند.

می‌توان کلان داده‌ها را یکی از بزرگترین تحول‌های دنیای فناوری اطلاعات دانست. داده‌هایی که از این طریق در اختیار کسب و کارها و سازمان‌ها قرار می گیرند، کمک بزرگی به سرعت پیشبرد اهداف آنها می‌کنند و می‌توانند تصمیم‌های بهتر و هدفمند‌تری بگیرند. کاربرد بیگ دیتا روز به روز در حال گسترش است و پای خود را در تمام شرکت‌ها و سازمان‌ها باز می کند. کافیست برنامه درست و منظمی برای آینده کسب و کار خود داشته باشید، کلان داده‌ها کمک شایانی در بهبود پیشرفت آنها می‌کنند.