تا حالا شده نسبت به موضوع، گروه یا یک شخص، دست به طبقه بندی بزنید و دچار قضاوت سریع و عجولانه بشید؟
اگه جواب بله است، این متن میتونه براتون مفید باشه.
اول بیایم بگیم که اصلا استریوتایپ یعنی چی؟
استریوتایپ یه تصویر یا نگرش نادرست نسبت به یک گروه از افراد یا یک موضوع مشخصه.
یا به نوعی میشه گفت: پیش داوری در مورد افراد براساس گروه یا جامعه ای که به آن تعلق دارن رو استریوتایپ میگن.
آدمها تو زندگی روزمره، موقع تصمیم گیری و تحلیل هاشون سر موضوعات مختلف به دفعات در دام خطای شناختی گیر میفتن و از ارزیابی درست و منطقی فاصله می گیرن. استریوتایپ هم یه نوع ازهمین خطای شناختیه که با تفکر منطقی و علمی مغایرت داره.
می تونیم بگیم افراد برای تحلیل و قضاوت سریعتر دست به طبقه بندی میزنن چون این طوری خیلی راحت تر میتونن راجع به همدیگه نظر بدن. مثلا: او مرد است. او لر است.
مغز انسان چون تمایل داره از ابهام فرار کنه، طبقه بندی مثل یک راهِ میانبر می مونه که کمک می کنه از ابهام دنیای اطرافمون کم کنیم و خیلی زودتر به نتیجه گیری برسیم.
از اونجایی که در گذشته ارتباطات افراد و گروه ها تحت تاثیر محدودیت های مکانی بود استریوتایپ ها هم پایداری بیشتری داشتن. همچنین در گذشته منابع اطلاعاتی محدودتر بود و نگرش ها از نسلی به نسل بعد منقل می شد. به مروز زمان مهاجرت و تکنولوژی به میزان قابل توجهی منجر به کاهش استریوتایپ ها شدن.
مهاجرت و افزایش تعامل و آشنایی با قومیت ها و افراد مختلف منجر به تغییر نگرش ها شدن و به دنبال اون، استریوتایپ ها هم کاهش پیدا کردن.
تکنولوژی و ظهور رسانه های اجتماعی مثل:فیس بوک، اینستاگرام و توییتر به افراد این امکان را داده تا اطلاعات بیشتری از افراد و گروه های مختلف بدست بیارن و به مرور تصورهای نادرست رو کاهش بدن.
خب حالا که موضوع تا حدودی شفاف شد ممکنه بپرسید شناخت این نوع خطای شناختی چه کمکی میتونه به ما بکنه؟ الان براتون می گم:
آگاهی:
شناخت خطای شناختی باعث بالا بردن آگاهیمون میشه. آدمها هرچه آگاه تربشن بیشتر تامل می کنن ونسبت به تفکرات نادرست و بی اساسشون تجدید نظرمیکنن.
تبعیض:
دومین کمکی که میتونه برای ما داشته باشه کاهش تبعیض هست. آگاهی از استریوتایپ ها و نقد شون می تونه باعث کاهش تبعیض و تبلیغات منفی نسبت به افراد یا گروه های خاص بشه.
تفکر انتقادی:
شناخت استریوتایپ ها تفکرانتقادی افراد رو بالا می بره. افراد هرچی بیشتر با خطای شناختی آشنا باشن اطلاعاتی که به دستشون می رسه رو بیشتر و بهتر بررسی می کنن.
در واقع ما با کمک آموزش و آگاهی در مورد استریوتایپ ها و خطای شناختی میتونیم مسائل اجتماعی و فرهنگیمون رو تقویت کنیم و تعاملاتمون رو سازنده تر کنیم.
در آخر چند تا راهکار برای کاهش خطاهای شناختی معرفی می کنم:
مطالعه و یادگیری:
آموزش در زمینه ی تفکر منطقی، اصول علمی و علوم انسانی کمک می کنه تا تصمیمات بهتری بگیریم و خطاهای شناختی رو کم کنیم.
تجربه:
تجربه و یادگیری ازتجربیات دیگران کمک می کنه تا ازخطاهای شناختی دیگران بیاموزیم و از تکرارشون جلوگیری کنیم.
ابزارهای کمکی:
استفاده ازابزارهای کمکی مثل: مدیریت زمان، دفترچه یادداشت و روش های سازماندهی اطلاعات خطاهای شناختی رو کم میکنه.
مشورت با دیگران:
مشورت با دیگران و درخواست نقدهای سازنده از افراد معتبر یکی دیگه از راهکارهاییه که در تصمیمات ما موثره.
سخن آخر:
ارتباط موثر و تعامل بهتر در زندگی اجتماعی و حرفه ای بسیار با اهمیته. برای رشد و ارتقاء روابطمون این نیاز احساس میشه که آگاهیمون را بالا ببریم و به سمت تفکر نقّادانه سوق پیدا کینم و خطاهای شناختی رو بشناسیم و برای کم کردنشون تلاش کنیم.
ازتون میخوام اگر راهکارهای دیگه ای برای کاهش خطاهای شناختی سراغ دارید حتما در قسمت نظرات به اشتراک بگذارید.
سپاس از توجهتون??
معرفی کتاب:
هنر شفاف اندیشیدن (رولف دوبلی)
تفکر سریع و آهسته (دنیل کانمن)
