عزیزان در مقاله قبل گفتیم که یک بیمار مبتلا به آلزایمر یا دمانس با معضلاتی همچون مشکل در انجام امور بانکی - سندروم غروب آفتاب - اضطراب و نگرانی و مشکلات مربوط به خواب درگیر است. در ارتباط با مشکلات بانکی و سندروم غروب آفتاب مفصل صحبت کردیم و در اینجا به اضطراب و مشکلات خواب می پردازیم.
اضطراب:
شخص مبتلا به آلزایمر ممکنه احساس اضطراب یا آشفتگی کنه. ممکنه بیقرار بشه. و این باعث میشه که بخواد راه بره یا جابه جا بشه، یا اینکه در جاهای خاص، یا زمانی که روی مسئله خاصی تمرکز میکنه غمگین بشه.
اضطراب و آشفتگی میتونه به دلیل موارد مختلف پزشکی باشه، مثل واکنش به دارو یا به دلیل نوع بیماری که بر قابلیت های فکری و ذهنی او اثر گذاشته. فردی که به دمانس مبتلاست بطور عادی و از نظر بیولوژیکی آنقدر ظرفیت ها و توانائی هایش را از دست داده که بیش از آن قادر به گفتگو در مورد مسائل جدید یا مسائلی که باعث تحریک او میشوند نیست. و پر واضح که این عارضه به دلیل بیماری اوست.
مسائلی که باعث گیجی و آشفتگی بیمار میشوند:
. انتقال بیمار به خانه یا محل نگهداری جدید
. عوض شدن یا تغییر کردن محیط، مثل مسافرت، بستری شدن یا حضور مهمان در خانه
. ایجاد تغییر در برنامه ریزی مراقب
. احساس ترس به دلیل سوﺀ تعبیر یا برداشت اشتباه
. ترس و خستگی به دلیل تلاش برای رهائی از دنیای مجهول و ناشناخته خود
پیشگیری یا کاهش بیقراری و آشفتگی:
. محیطی آرام ایجاد کنید. او را از هرچیزی که باعث ایجاد استرس در او می شود دور کنید. این مورد میتونه انتقال بیمار به یک مکان امن تر یا آرام تر باشه، یا اینکه شیئی که به او احساس امنیت میده در اختیارش بگذارید، حریم خصوصی او را حفظ کنید. سعی کنید مراسم دعا و نیایش که آرامبخش هستند بجا آورد و استفاده از کافئین را برای او محدود کنید.
. او را از محرک های تنش زای محیطی دور نگهدارید. مثل: سروصدا، نور زیاد و پرزرق و برق و محیط هائی که امکان دارد در پس آن تنش یا گیجی و آشفتگی باشد ( مثل یک تلویزیون روشن) که میتونه مثل یک ماشه عمل کنه.
. راحتی و آرامش اونو مد نظر داشته باشید. به مسائلی چون داشتن درد، گرسنگی، تشنگی، یبوست، مثانه پر، خستگی و عفونت و ناراحتی های پوستی او توجه کامل داشته باشید. مطمئن باشید درجه حرارت اتاق مناسبه. نسبت به داشتن ترس، سوﺀ برداشت از مسائل و نا امیدی و چیزهائی که اظهار میکنه حساس باشید.
. انجام کارها و برنامه های روزمره را برای او ساده و مختصر کنید.
. فرصتی را به ورزش اختصاص بدید. او را به پیاده روی ببرید. با همدیگه باغبانی کنید. برای او موسیقی بگذارید و برقصید.
محققین همچنین دریافته اند که افسردگی در مبتلایان به دمانس و مراقبین آن ها یک امر عادی و معمول است، و این که بهداشت روانی معمولا رضایت بخش نیست. تشخیص و درمان افسردگی در بیماران و مراقبین به بهبود همه جانبه اوضاع کمک می کند.
مشکلات خواب :
در افرادی که به بیماری آلزایمر مبتلا می شوند تغییرات بسیاری ایجاد می شود، و مشکل خواب معمولا یکی از مهمترین آنها ست.
در برنامه خواب اکثر بزرگسالان در راستای بالا رفتن سن تغییراتی به وجود می آید. اما این مشکل برای بیماران آلزایمری به مراتب بیشتر و شدید تر است.
بایستی توجه داشته باشید که بیمار شما، که عزیز شماست،
· بیش از معمول می خوابه، و وسط روز چرت می زنه. این مسئله امری عادی برای بیمارانی است که در مراحل اولیه بیماری قرار دارند.
· شب هنگام برای خوابیدن یا بلند شدن مشکلات فراوان داره. آنقدر چرت می زنه تا خوابش ببره.
· در طول روز تمایل داره بیشتر بخوابه و شب خوابش نمیبره. همچنان که بیماری پیشرفت پیدا می کنه این امر برای او عادت میشه.
دانشمندان به درستی نمی دانند چرا این مشکل برای بیماران آلزایمری پیش می آید. امکان دارد به دلیل آسیب دیدگی مغز در اثر بیماری باشد که کنترل حس زمانی را که باید بخوابند – و یا حس زمانی را که باید بیدار شوند از دست می دهند. اما در چنین حالتی هم بایستی کار را برای بیمارتان آسان تر کنید و طوری برنامه ریزی کنید که هم او استراحت کند و هم اینکه شما هم زنگ تفریحی به خود بدهید.
روش درمان
برای درمان این مشکل اکثر پزشکان معتقدند بهتر است با ایجاد تغییر در نحوه و مدل زندگی و تغییر شرائط شروع کرد. داروهایی هستند که برای رفع بی خوابی تجویز میشوند، اما این داروها به فردی که به آلزایمر مبتلاست آسیب می رسانند، ایجاد توهم می کنند و سرگردانی به وجود می آورند و باعث می شوند بیمار لخت و بدون حرکت باشد، در حالیکه فعالیت و تحرک برای او بهتر است.
موارد زیر اصولی هستند که بایستی رعایت کنید:
· یک برنامه 24 ساعته برای بیمارتان تنظیم کنید. هر روز سر ساعت معین از خواب بیدار شود، غذا صرف کند و بخوابد.
· نگذارید در طول روز زیاد بخوابد، یا حداقل فقط 30 دقیقه .
· پس از بیدار شدن از خواب بلافاصله او را به جایی که نور خورشید می تابد ببرید و چراغ ها را کم کنید تا زمان خواب فرا رسد. این امر به او کمک می کند تا بتواند ساعت بدن خود را به وضعیت نرمال نزدیک تر کند.
· هر روز ورزش کند، اما چهار ساعت قبل از خواب ورزش ممنوع است.
· او را تشویق کنید تا از سیگار، الکل، و غذای زیاد، خصوصا در شب پرهیز کند.
· از راحت بودن اطاق بیمارتان اطمینان حاصل کنید و اینکه درجه حرارت اطاق مناسب است، نه خیلی گرم و نه خیلی سرد باشد.
· پزشک بیمارتان را در مورد دیگر موارد سلامتی او در جریان بگذارید امکان دارد آن ها دلیلی برای مشکلات خواب او باشند، مثل:
- سندروم پای بیقرار
یک اختلال حرکتی است که در افراد متفاوت است. برخی روی پایشان حس مورمور شدن دارند و گروهی احساس می کنند روی پوست پایشان حشره ای راه می رود. اغلب در ساق پا به وجود می آید، در حالت نشسته یا درازکش بد تر می شود و با دراز کردن یا حرکت دادن پاها بطور موقت بهبود می یابد .
- تنگی نفس
-عفونت ادرار
درصورتیکه بیمار آلزایمری با یکی از این مشکلات دست و پنجه نرم می کند، چنانچه تحت درمان قرار گیرد امکان دارد مشکلاتی که هنگام خواب برای او پیش می آید کاهش یابد.
· برخی از داروهای بیماری آلزایمر، مثل اریسپت (Aricept)، برای خواب ایجاد مشکل میکنند. چنانچه برای بیمارتان این دارو تجویز شده با نظر پزشک از مصرف آن هنگام شب پرهیز شود.
چون مشکلات خواب بیمار آلزایمری به مرور زمان تغییر می کند، بایستی راه کارهایی بکار ببرید تا بتوانید آن را کنترل کنید. همیشه با پزشک مشورت کنید و از او بخواهید بهترین انتخاب را به شما توصیه نماید.
دوستان خوبم،
در این بخش از نوشته هایم به مقوله دمانس و یکی از انواع آن که بیماری آلزایمر است پرداختم و سعی کردم قطره ای از این دریا را تا آنجا که در توانم بود در اختیارتان قرار دهم شاید که با خواندن آن به این بیماری توجه بیشتری شود و چنانچه عزیز آلزایمری در کنار شماست با اندک اطلاعاتی بتوانید کمک موثری برای او باشید.
در پایان بازهم براین مطلب تاکید می کنم که بیماری آلزایمرکابوس زمان است و با تلاش بسیار زیاد محققین و دانشمندان در سرتاسر دنیا هنوز درمانی برای آن ارائه نشده و متاسفانه به مرگ بیمار منتهی می شود. علاوه برآن مراقبین بیمار را با مشکلات فراوان روحی و جسمی روبرو میکند و مضافا اینکه بسیار پرهزینه و گران است. پس تمنا دارم همچنان که در این سری از مقالات به آن پرداخته شد از جوانی یک سبک زندگی سالم برای خود اختیار کنید که تنها راه چاره برای پیشگیری یا به تعویق انداختن آن می باشد.
موفق باشید. سپاس از توجه شما.
