انیمهٔ دفترچه مرگ در ششمین مراسم Tokyo Anime Awards در سال ۲۰۰۷ در کنار کد گیاس و رویاهای هاروهی سوزومیا برنده ی جایزه ی بهترین مجموعه تلویزیونی شد. همچنین در نمایشگاه کتاب فرانکفورت در سال ۲۰۰۷ مجموعه مانگای دفترچه مرگ برنده ی جایزه ی زوندرمان در بخش بهترین مانگای بین المللی شد؛ این جایزه به محبوب ترین اثرها از نگاه مردم اهدا می شود.
خلاصه داستان: «لایت یاگامی »، مرد جوانی که از جرم و بزهکاری بیزار است، تصادفاً دفتری پیدا میکند که رویش نوشته شده «دفترچه مرگ ». در صفحه اول دفتر توضیح داده شده که اگر نام شخصی در دفتر نوشته شود و نویسنده در همان حال چهره شخص را در ذهن اش مجسم کند، آن شخص پس از چهل ثانیه خواهد مرد. لایت در صدد استفاده از دفتر بر می آید…
لایت یاگامی( کیرا)
شخصیت اصلی دفتر مرگ، «لایت »؛ بسیار باهوش و در حدود هفده سال سن دارد. هنگامی که دفتر مرگ توسط «ریوک » در دنیای انسان ها انداخته میشود آن را پیدا میکند و تصمیم میگیرد از آن برای کشتن تمامی انسان های فاسد استفاده کند و عنوان «کیرا » را برای خود انتخاب میکند. هدف نهایی او پاک کردن دنیا از شیاطین و ساختن آرمانشهر و حکمرانی بر دنیای جدید به عنوان خدی آن دنیاست. او خودش را «عدالت » خطاب میکند.
ال (L)
«ال »؛ یکی از برترین کارآگاهان جهان است، تصمیم دارد که کیرا را ردیابی و دستگیر کند. او فردی شلخته است و خود را در پشت ماسک اسم L قرار داده است. نوع نشستن و لباس پوشیدن، غذا خوردن و L با بقیه شخصیتها فرق دارد.
ریوک
یک خدای مرگ (شینیگامی) است که وقتی حوصله اش از دنیای مردگان سر می رود برای تفنن دفترچه مرگ خود را به میان انسانها می اندازد تا نتیجه را ببیند. او ذاتا موجود خبیثی نیست هرچند ظاهر و هیبتی ترسناک دارد.
قوانین
«ریوک » (یک شینیگامی) در دفتر چند قانون مربوط به طرز استفاده از آن را به زبان انگلیسی نوشته، چون معتقد است که انگلیسی سخنگوترین زبان بشری است و هر که دفتر را پیدا کند، روش استفاده از آن را یاد خواهد گرفت.
دفترچه ای از آسمان به زمین میافتد و پسر نوجوانی دفترچه را پیدا میکند و بعد از مطالعه می فهمد که اگر نام هر کسی را در این دفترچه بنویسد، بعد از چند دقیقه می میرد. محور جامعه شناسی فیلم و داستان فیلم از آنجایی شکل می گیرد که قتل های زنجیره ای و ترس از تروریست در دنیا و حتی در ژاپن افزایش شدیدی پیدا کرده است. فیلم نامه فیلم با محوریت__ ترور، قتل های زنجیر های و تفکر آرمانیِ بسیاری از قاتلان، به مشکل اجتماعی قشری از جامعه پرداخته است.
برخلاف بسیاری از فیلم ها و انیمیشن ها که شخصیت منفی و ضد قهرمان داستان از وجه ای یک بعدی و بی روح برخوردارند و اکثرا به صورت غیر منطقی پلید هستند، «یاگامی لایت »، شخصیت ضد قهرمان داستان دفترچه مرگ، از یک بار شخصیتی و روانی سه بعدی و پر فراز و نشیب برخوردار است. وقتی به شخصیت لایت نگاهی دقیق میاندازیم او را نه تنها یک شخصیت کارتونی تمام رنگی نمیبینیم بلکه او را مانند چندین میلیارد انسانی که روی زمین زندگی میکند میبینیم و مانند هزاران هزار انسان منفوری که به باتلاق های آرما نهای افراطی کشیده شده اند، نگاه میکنیم. لایت از چندین بطن روانی و اجتماعی برخوردار است که شخصیت او را از یک شخصیت تک بعدی و بی روح به شخصیتی پربار تبدیل کرده است. محور اصلی تفکر لایت، آرمان های ذهنی او نسبت به دنیایی است که هم اکنون در مقابل او نیست. او دنیایی بدون فساد را می خواهد در حالی که فساد در سرتاسر دنیا کشیده شده است و این از تفکری شکل می گیرد که در یک خواسته ی اجتماعی قرن بیست و یک برای اکثر مردم دنیا شکل گرفته است.
اما انتخاب، دومین عاملی است که لایت باید با آن رو به رو شود. لایت با در دست گرفتن این دفترچه که می تواند با آن عدالت را برقرار کند چه کار هایی انجام میدهد و چه کارهایی انجام نمی دهد؟ و آیا لایت حاضر می شود به خاطر آرمان هایش این حرکت را انجام دهد؟ جواب درست است که مثبت است و لایت وارد عرصه ای از جامعه می شود که او را به دیگر شخصیت های فاسدی همپایش شبیه می سازد،
اما وجه روانی شخصیتی لایت خود مبحثی برای یک بطن شکافی روانشناسانه است. همه ما انسا نها چه به آرمان گرایی اعتقاد داشته باشیم چه نداشته باشیم، آرزوهایی داریم که اگر در موقعیت آن قرار بگیریم سعی در به هدف رساندن آن داریم، اما نوع انتخاب در تمامی انسان ها متفاوت است.
لایت میداند که پایان این راه تاریکی است اما بر اساس یک سری آرما نهای خیالی بر این عقیده است که به عنوان منجی عدالت بالاخره می تواند عدالت را برقرار کند. در اوایل داستان ما به کشته شدن اولین مقتولین حق می دهیم و میگوییم که آن ها واقعاً گناهکار بودند. اما موقعی که لایت با اولین گروه پلیس و شخصیت مرموزی به نام «ایوزاکی ال » مواجه می شود با یک دیوار آرمانی روبه رو می گردد و این باعث تخریب فکری او می شود و آن گاه وارد عرصه دیگری از آرمان ها با نام ضد آرمان می شود و این یعنی پایان عدالت …
داستان فیلم شیوه های روایی دارد اما نویسنده داستان باهوشیاری و ذکاوت خاصی این شیوه روایی را با داستان های فرعی به یک فیلم نامه قوی تبدیل کرده است. یاگامی لایت کنش اصلی داستان را شکل می دهد و ایوزاکی ال واکنشی به این حرکت محسوب می شود. در اکثر فیلم هایی که شخصیت اول آن ها منفی و ضد قهرمان هستند و شخصیت مکمل مثبت و قهرمان داستان است نویسندگان مشکل چگونگی جذب تماشاگر را خواهند داشت. تماشاگر همیشه دوست دارد شخصیتِ اول و دوست داشتنی‌اش زنده بماند اما وقتی با یک شخصیت منفی در ابتدای داستان مواجه میشود برخورد عجیبی از خود نشان می دهد. تماشاگر نیاز به همزاد پنداری دارد و چگونه می توان با شخصیت منفی همزاد پنداری کرد. این جا دیگر قدرت جامعه شناسی و روان شناسی فردی نویسنده مطرح میشود که چگونه می تواند شخصیتی خلق کند که در عقل و شعور بیننده معقول به نظر بیاید.
در انیمه دفترچه مرگ با آن ساخت زیبا و طراحی کاراکتر های دقیق و همچنین ضرباهنگ و تدوین مناسب ما شاهد مسایلی پیچیده و درونی از شخصیت لایت هستیم. در جاهایی که نیاز است به داخل تفکر و خود درگیری های لایت برسیم صحنه به زیبایی تمام شروع به تغییر رنگ میکند و جهان اطراف بی روح و آبی می شود و شخصیت اصلی دارای رنگ های گرم و قرمز می گردد و این نشانگر کارگردانی دقیق و نویسندگی دقیق تر است.
در آخر به این جمع بندی می رسیم که انیمه ژاپنی دفترچه مرگ از لحاظ ساختار شخصیتی و محور های داستانی و سیر روایی یک انیمه موفق محسوب میشود و این اثر به دلیل شخصیت پردازی بسیار موفق، قابلیت ماندگار شدن را دارد.
نویسنده ابولفضل رضایی
https://alukard.ir/writer/ref/younes
