مقاله آشنایی با اصطلاحات نظامی جناب سرهنگ مسعودی

با اصطلاحات نظامی آشنا شوید

از جالب ترین رشته های مهندسی، اطلاعاتی است که مربوط به بخش نظامی است

این شاخه علمی ازجذابیت خاصی در بین جوانان با روحیه های هیجانی و با نشاط برخوردارمیباشد

در اینجا با بخشی از مهمترین اصطلاحات آشنا می شویم

استتار:

به تغییر چهره یک شیء از دید معمولی به منظور پنهان کردن ازدید افراد و اشیاء می‎باشد. مفهوم کلی استتار ، هم رنگ و هم شکل کردن رزمنده ، تجهیزات و تاسیسات با محیط اطراف.

اختفاء:

اختفاء یا پنهان کاری به تمام اقداماتی گفته می شود که مانع از قرار گرفتن تاسیسات و تجهیزات در دید دشمن گردیده و یا تشخیص تاسیسات و تجهیزات و همچنین انجام فعالیت های خاص را برای او غیر ممکن یا مشکل می‎سازد.

آتش و حرکت:

روش یا فنی است از تک که در آن نیروهای مانور کننده ، بدو قسمت تقسیم میشوند و هر قسمت متناوبا پیشروی قسمت دیگر را با آتش میپوشاند ، هنگام هجوم هر دو قسمت به هم می پیوندند

آتش ایذائی:

این آتش به منظور بر هم زدن استراحت ، متوقف کردن حرکت و پائین آوردن سطح روحیه دشمن اجراء میشود .

آتش پوششی:

آتشی است که بمنظور حفاظت عده های مامور تازش ، هنگامی که در برد جنگ افزارهای کالیبر کوچک دشمن قرار گرفته اند اجراء می‎گردد.

آتش تهیه:

عبارتست از توده‎ای از آتشهای پیش بینی شده که طبق یک برنامه زمانی و بمنظور یک تک اجرا می‎شود.

اتاق جنگ:

محل و یا مرکزی است با تامین کافی که در آنجا کلیه نقشه و وضعیت های عملیاتی برابر آخرین وضعیت به منظور توجیه فرمانده و اعضاء ستاد و هر گونه اقدامات مهم و لازم دیگر نگهداری می‎شود.

اردوگاه:

محلی است که چادرها ، کلبه ها و یا ساختمان‏ها به طور موقت جهت انجام امور آموزشی و غیره در آن برپا و ساخته می‏‎شود.

آماده باش:

آگاهی از خطر یا تهدید و آمادگی برای هر نوع عملیات را آماده‎‏باش گویند.

آفند:

حمله، پیش روی، تک

آفندی:

حالت و وضعیت نیرو به منظور پیشروی و حمله به دشمن ، انهدام نیرو ، تصرف زمین ، کشف توان دشمن و مشابه آن را آفندی می‏‎گویند.

اسم عبور (اسم شب):

کلمه رمز یا صدای مشخصی است که به منظور تشخیص هویت بین نگهبانان ، گشتیها و عابرین مجاز به کار می‏رود و معمولاً از سه جزء تشکیل شده است . مانند: صنوبر، تپانچه، رساله..

الحاق:

واژه‎ای است مورد استفاده در جنگ و عملیاتی که به پیوستن یگان‎ها و نیروها به یگان دیگر اطلاق می‏‎شود. الحاق عملی است ظریف و بایستی سعی گردد دو یگان به عده‏های خودی آسیب نرسانند.

اعلام خطر:

هرگونه صدا و یا هرگونه علائم قراردادی که تهدید و یا خطری را به آگاهی همگان برساند.

استراق سمع:

گوش دادن و ضبط مخابراتی که به منظور کسب خبر برای ارسال به دیگران انجام می‏‎شود.

بُنَه:

شامل آن تعداد از پرسنل، آماد و خودروهایی است که برای پشتیبانی لجستیکی یک یگان مورد نیاز است. رده‎های تشکیل دهنده بنه عبارتند از گروهان، گردان و تیپ.

بار مبنا:

مقدار مهماتی است که با پرسنل و وسایل سازمانی یگان حمل می‎شود.

برآورد:

بررسی منظم و منطقی کلیه عوامل موثر بر مأموریتی که باید انجام شود.

پدافند (دفاع):

عبارت است از هر گونه عملی که با استفاده از کلیه وسایل و امکانات موجود به منظور جلوگیری و مقاومت در مقابل پیشروی دشمن و انهدام حمله کننده انجام می‎شود.

پدافند عامل:

عبارت است از بکارگیری مستقیم جنگ افزار ، به منظور خنثی نمودن و یا کاهش اثرات عملیات خصمانه هوایی، زمینی، دریایی، نفوذی و خرابکارانه بر روی اهداف مورد نظر.

پدافند غیرعامل:

به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که مستلزم به کارگیری جنگ افزار نبوده و با اجرای آن میتوان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تاسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیر نظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده و یا میزان خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد.

پناهگاه:

جایی است که در مقابل اصابت ترکشها و امواج ، مستحکم و ایمن باشد و بتواند جان انسان را حفظ و آوار را تحمل نماید.

پاتک (حمله متقابل):

تکی است که با تمام یا قسمتی از نیروی احتیاط علیه نیروی تک کننده دشمن که در یک منطقه پدافندی رخنه کرده ، انجام می‎گیرد.

پوشش:

پوشش به معنای پنهان سازی و حفاظت تاسیسات ، تجهیزات ، تسلیحات و نیروی انسانی در برابر دید و تیر دشمن می باشد .

پیش روی:

حرکات بسوی دشمن و نزدیک شدن به او را پیشروی گویند

تک (حمله):

یک عمل آفندی است که بمنظور اجرای ماموریت محوله انجام میگیرد  ، حمله کردن

تاکتیک:

حمله کردن، هجوم بردن، دانش و هنر بکار بردن نیروها را در رزم تاکتیک گویند.

تعاقب:

عملی است آفندی (تعرضی) که علیه یک نیروی در حال عقب نشینی که در صدد قطع تماس می باشد ، انجام می‎گیرد.

جان پناه:

محلی است که در مواقع اضطراری با حملات موشکی و هوایی غافلگیرانه که فرصت رفتن به پناهگاه وجود ندارد مورد استفاده قرار می‎گیرد؛ و می‎تواند تا حدودی جان انسان را در مقابل بمباران حفظ کند.

جنگ الکترونیکی:

یک عملیات نظامی است که در جهت بهره برداری صحیح و منطقی از وسایل مخابراتی و در حقیقت از انرژی الکترو مغناطیس است و برای کاهش یا جلوگیری از بکاربردن این وسایل بوسیله دشمن نیز بکار می‎رود.

جنگ روانی:

شامل تبلیغات و سایر اقدامات طرح‎ریزی شده است که بمنظور نفوذ در عقاید، احساسات، رفتار و تمایلات گروه‎های هدف (دشمن ، بیطرف و دوست) در پشتیبانی و حمایت از خط مشی‎های جاری ، اهداف و یا طرح‎های نظامی اجراء می‎گردد.

جنگ سرد:

یک حالت تشنج بین‎المللی است که در آن کلیه اقدامات سیاسی، اقتصادی، تکنولوژی، اجتماعی، روانی، شبه نظامی و نظامی علیه کشور هدف برای رسیدن به هدف‎های ملی انجام می‎شود و هنوز به جنگ گرم که در آن از نیروهای مسلح استفاده می‎شود، تبدیل نگردیده است.

جنگ و گریز:

نوعی از عملیات رزمی است که بوسیله گریختن، دشمن را فریب داده و سپس به او حمله کرده و تلفاتی به وی وارد می‎کنند.

جیره:

عبارت است از غذای مجازی که برای مصرف روزانه یک رزمنده در نظر گرفته می‎شود.

خیز:

یک حرکت فردی است که معمولاً از یک موضع پوشیده به موضع پوشیده بعد که غالباً تحت آتش توپخانه یا جنگ افزارهای کالیبر کوچک، توسط افراد انجام می‏‎شود ـ مسافتی که توسط یگان در حال پیشروی خیز به خیز در یک حرکت پیموده می‏‎شود.

خیز به خیز ( پنج ثانیه):

روشی است مورد استفاده در رزم بمنظور نزدیک شدن یک یا چند نفر به مواضع دشمن و یا به عبارت ساده تر یک رزمنده با برخاستن از سنگر حداکثر در مدت پنج ثانیه به سرعت بایستی خود را به سنگر بعدی برساند؛ و این کار به طور متوالی تا نقطه مورد نظر ادامه می‎یابد.

خط الرأس جغرافیایی:

محل برخورد دو دامنه را در بالا که محل تقسیم آب باران نیز می‎باشد. خط الرأس جغرافیایی گویند.

خط الرأس نظامی:

خط تغییر شیبی است پائین‎تر از خط الرأس جغرافیایی روی شیب به طرف دشمن که می‎توان از آنجا انتهای دره یا خط القعر را دید.

خط القعر:

وقتی دو دامنه یکدیگر را در قسمت پائین قطع کند خط القعر ایجاد می‎شود. آب‎های باران در خط القعر جمع شده و جریان پیدا می‎کنند.

خط حد:

برای ایجاد هماهنگی در حرکت و آتش‎ها بین دو یگان بکار رفته و منطقه مسئولیت هر یگان را مشخص می‎کند.

خط حد پیشروی:

معمولاً در تک شبانه در آن طرف هدف خطی تعیین می‏‎شود تا حد پیشروی را معلوم سازد مانند رودخانه، جاده و غیره که در شب قابل رؤیت باشد.

خط عزیمت:

خطی است که بمنظور هماهنگی آغاز تک (حمله) عناصر مقدم یگان تک ور تعیین می‎شود.

خاکریز:

جان پناهی است که به جای سنگر و مواضع جنگ افزار و غیره به کار می‏‎رود، هنگامی‏که شرایط خاک یا سطح آب زیر زمینی امکان حفر زمین را به اندازه کافی میسر نسازد. تحت این شرایط یا مواردی دیگر می‏باید بالای سطح زمین خاک انباشته شود که شکل دیوار حفاظتی در آید.

حوادث:

حادثه پیش‎آمد نادر و شدیدی که در یک محیط طبیعی به انسان بروز می‎کند؛ و به شکل نامطلوبی بر جان و مال یا فعالیت انسان‎ها تاثیر می‎گذارد.

این تاثیر ممکن است به حدی باشد که باعث سانحه گردد یا ممکن است سانحه‎ای در پی نداشته باشد.

حوادث مترقبه ( طبیعی ): مانند سیل، زلزله، طوفان، آتش سوزی

حوادث غیر مترقبه( غیر طبیعی) : مانند بمبارانهای هوایی ، موشک باران شهرها

دفاع غیر نظامی :

مجموعه فعالیت‎هایی است که می توان با انجام آن از بروز و استمرار سوانح که جان و مال مردم را تهدید می‎کند جلوگیری کرد یا در صورت بروز، آثار ناشی از آن را کاهش داد.

دفاع نظامی :

کلیه اقدامات جهت جلوگیری از تجاوز هوایی دشمن به حریم هوایی یک کشور و شهر انجام می‎شود را دفاع نظامی گویند. این دفاع را دفاع مستقیم نیز می‎گویند.

دستبرد:

تکی (حمله‎ای) است محدود به داخل مواضع دشمن که برای اجرای ماموریت ویژه ای و بدون قصد نگهداری زمین انجام می‎گیرد.

دیده‎بان (دیدبان):

یک فرد نظامی است در عملیات منظم و یا یک فرد شبه نظامی یا غیر نظامی است در عملیات نامنظم که در یک محل مرتفع و متناسب تمام منطقه مسئولیت دیدبانی را زیر نظر دارد.

راهپیمایی:

حرکت عده‎ها، وسایل مربوطه بشکل پیاده یا سواره با روشی ثابت و منظم برابر دستور.

رزم نزدیک:

عبارت است از رزم با دشمن در فاصله نزدیک و با استفاده از جنگ افزارهای کالیبر کوچک، سرنیزه و جنگ افزارهای دستی دیگر.

زمان تک:

زمانی است که عناصر یگان تک کننده از خط عزیمت عبور می‎نمایند.

زمان خاتمه:

زمانی است که ستون (راهپیمایی)  از نقطه رهایی می‎گذرد.

سانحه:

برآیند و اثر حادثه که موجب بروز تلفات جانی، خسارات مالی، نابودی خدمات ضروری و ...... می‎شود.

سوانح ساده:

پیامد ثانویه ندارد یا اگر دارد از سانحه اولیه کوچکتر است.

سوانح مرکب:

به دنبال خود، سوانحی به بزرگی خود یا بزرگتراز خود را به وجود می‎آورد مثال خشکسالی و قحطی  - جنگ و مهاجرت سریع و شدید.

ساز و برگ:

به مجموعه تجهیزات و وسایل که رزمنده بکار می‎برد ساز و برگ گویند.

ساعت ”س“:

زمان اعلام بیداری (به وسیله شیپور، صوت، رادیو ) در مراکز آموزشی را ساعت ” س“ نامند؛ و بر مبنای این زمان ساعتهای کار روزانه تعیین و برابر آن عمل می‎شود.

ستون:

چنانچه نفرات پیاده پشت سر هم و خودروها (از هر نوع) دنبال هم قرار گیرند خطی را تشکیل می‎دهند بنام ستون، ممکن است ستون در یک یا دو و یا سه خط و یا بیشتر تشکیل شود.

سکوت رادیویی:

زمانی است که در آن موقع کلیه فرستنده ها و گیرنده‎ها خاموش هستند.

سنگر:

موضعی است که در منطقه پدافندی تهیه شده و طوری انتخاب میشود که دارای میدان دید و تیر مناسب، حفاظت و اختفاء بوده و حداکثر قدرت آتش را بر روی هدفهای پیشروی دشمن داشته باشد.

شبه نظامی:

نیروهایی هستند که از لحاظ سازمان، آموزش، تجهیزات و مأموریت در سطحی پائین‎تر از نیروهای نظامی هر کشور قرار داشته و یا تقریبا مشابه آنها باشند.

شبیخون:

تاخت ناگهانی در شب بر دشمن، غافلگیر کردن دشمن در شب، تک شبانه توام با غافلگیری.

شیب و ضد شیب:

شیب و ضد شیب نسبت به محل دشمن مشخص می‎شود. دامنه‎ای از بلندی که سمت به دشمن قرار گرفته شیب و آن طرفی که پشت بلندی واقع شده و از دید زمینی دشمن محفوظ باشد ضد شیب نامیده می‎شود.

صرفه جویی در قوا:

عبارت است از جلوگیری از کاربرد و مصرف نامتناسب نیروها در صحنه عملیات، بمنظور بکار بردن تمامی نیروها در محل و مکان مناسب و مورد نظر فرمانده.

عارضه حساس:

منطقه یا محلی از زمین است که تصرف و کنترل آن برای هر یک از طرفین درگیر در رزم، مزیت شایانی در بر دارد.

عده:

جماعت، شماره، تعداد. در کاربرد نظامی عبارت است از عوامل پرسنلی تابعه یک سازمان از نظر کمیت یا تعداد.

عقب نشینی:

نوعی از حرکات به عقب است که در آن تمام یا قسمتی از نیروهای درگیر با دشمن قطع تماس کرده و به عقب حرکت می‎کنند.

عملیات تاخیری:

نوعی از حرکات به عقب است که در آن نیروی عمل کننده بدون درگیری قطعی، بیشترین تأخیر و تلفات را به دشمن که در حال پیشروی است وارد می‎آورد، به عبارت دیگر، کمترین فضا (زمین) را با بدست آوردن بیشترین زمان با دشمن مبادله می‎کند.

غافلگیری:

یکی از اصول جنگ می‎باشد، وارد ساختن ضربت به دشمن در زمان، مکان و حالتی که آمادگی پذیرش و واکنش لازم علیه آنرا نداشته باشد و از هر جهت غافلگیر شده باشد.

فریب:

عبارت است از حیله و نیرنگ‎های جنگی بمنظور گمراه ساختن دشمن از قصد و طرح عملیاتی نیروهای خودی و یا بلعکس.

قطب نما:

دستگاهی است مجهز به عقربه مغناطیسی که با آن چهار جهت اصلی و با گراهای مغناطیسی سمت های مورد نظر را تعیین می‎کنند.

کمین:

عبارت است حمله یا تک توام با غافلگیری به دشمن که در حال حرکت بوده و یا بطور موقت متوقف شده است، هدف کمین دستگیری یا انهدام نیروی دشمن می‎باشد.

کالک:

کالک صفحه شفافی است که از یک کاغذ مخصوص و برای کشیدن نفشه‎های عملیاتی از آن استفاده می‎شود.

کانالیزه کردن:

محدود کردن عملیات به یک منطقه باریک بوسیله موانع طبیعی و یا مصنوعی و یا آتش و بمباران، جداسازی عده و یا ستون‎های دشمن از یکدیگر.

کیسه انفرادی:

کیسه‎ای است معمولا برزنتی که برای نگهداری لباس و وسایل شخص رزمنده بکار می‎رود.

کیسه خواب:

نوعی رختخواب سبک است که به صورت کیسه تهیه شده و نظامیان در عملیات صحرایی ویا هنگام رزم برای خوابیدن از آن استفاده می‎نماید.

گشتی:

گروه مسلحی است از یک یگان که برای انجام ماموریتهای شناسایی، رزمی  یا هردو برگزیده و اعزام می‎شوند.

لجمن (لبه جلویی منطقه نبرد):

در مواضع پدافندی به جلوترین حد منطقه‎ای که در آن نیروهای رزمی برای هماهنگی، پشتیبانی آتش و مانور یگانها استقرار می‎یابند، لبه جلو منطقه نبرد گفته می‎شود.

لجستیک:

شامل کلیه فعالیت‎هایی است که مربوط به امور آماد، ترابری، تعمیر و نگهداری، تخلیه، بستری کردن، خدمات ساختمان و امور کارگری می‎گردد.

محور:

در کاربرد نظامی ‏به خطی اطلاق می‏‎شود که در روی آن حرکات و ارتباطات یگان‎های نظامی‏انجام می‏‎گیرد.

معبر:

گذرگاه، محل عبور، راه باریکی که از یک منطقه خطرناک و یا جنگل و غیره برای عناصری با استعداد مشخص ایجاد می‎شود.

مانع:

در کابرد نظامی هرگونه عارضه طبیعی یا مصنوعی که انجام حرکات نظامی را کند، متوقف ، کانالیزه یا منحرف کند مانع گویند.

موضع:

محل یگان یا جنگ افزار را که از آنجا به دشمن تیراندازی میشود ، این محل برای جنگ افزارهای سنگین موضع تیر نامیده می‎شود.

میلیم :

زاویه رویت یک جسم یک متری در فاصله هزار متری یک میلیم گویند،  یک هزارم متر