یادداشت

تسلط عمیقی بر تاریخ فلسفه ندارم. شناخت دقیقی از تاریخ انسان ندارم. دقیقاً نمی‌دانم چیستم. نمی‌دانم ارزش یعنی چه و بنابراین نمی‌دانم چه‌چیز ارزشمند است. این متن را برای این نمی‌نویسم که چیز جدیدی گفته باشم. اینجا نیستم که کسی را موعظه کنم یا حرفی انسان‌ساز و اصلاح‌کنندهٔ اجتماع بزنم. می‌خواهم ندانستن‌هایم را فریاد بزنم. می‌خواهم ندانسته‌هایم را به رخ خودم بکشم. حرف‌هایم حتی اگر برای کسی مهم نباشد، نوشته می‌شوند. حرف‌هایم اگر مخاطبی هم‌عصر یا از قرن‌های بعد نداشته باشد، ناراحت نمی‌شوم. اینکه می‌توانم در چنین شرایطی باز هم حرف بزنم بسیار برایم جالب است!

از تاریخ فلسفه غرب بسیار آموختم: حقیقت‌جویی سقراطی، طبیعت‌گرایی دکارتی، نظم کانتی، تحلیل هیومی، منطق ویتگنشتاینی، انصاف نیگلی و…. بسیار آموختم، بسیار آموختم. از تاریخ انسان: توحید و عبودیت ابراهیمی، تسلیم محمدی و تقوا و خلوص علوی آموختم. بسیار آموختم، بسیار آموختم. حرف حساب را می‌شناسم. به سمت خوبی میل دارم. زلال بودن را خوب می‌دانم. خوب بودن را خوب می‌دانم. حرف حساب را خوب می‌دانم.

نمی‌دانم لحظهٔ بعدی زنده‌ام یا نه. نمی‌دانم سال بعد را می‌بینم یا نه. نمی‌دانم سال بعد مشغول به چه کاری هستم، کجا هستم، که هستم. نمی‌دانم در دردم یا در آسایش، در بی‌قراریم یا بی‌دغدغگی، در خرابه‌ام یا میخانه. هیچ‌کدام را نمی‌دانم. می‌دانم در لحظهٔ بعدی اگر زنده باشم چه می‌کنم. درد را بر آسودگی ترجیح می‌دهم، بی‌قراری را بر بی‌دغدغگی و خرابه را به میخانه.

خطابم به آن‌کسی است که افکار مشابه با من داشته است (تاثیر پذیرفته از رساله منطقی-فلسفی). دنیا همهٔ آن‌چیزی نیست که واقع است! دنیا بسیار بیشتر از آن چیزی است که واقع است.

خطابم به آن‌کسی است که می‌گوید خدا یک مفهوم ساختگی است. خدا مفهوم نیست، چه برسد که ساختگی باشد.

خطابم به آن کسی است که علم مدرن را دو دستی بغل کرده و غیر از آن نمی‌فهمد: فکر کن! اگر توانش را داشتی مطالعه کن!

خطابم به آن‌کسی است که به دنبال یقین زودرس، بلکه حتی نارس است: فکر کن! اگر توانش را داشتی مطالعه کن!

خطابم به آن‌کسی است که در دایرهٔ گمان‌های خود می‌چرخد: در وسط دایره بنشین و محیطش را نگاه کن، شاید دیگر نچرخیدی!

خطابم به خود است در n سال بعد: به راه بادیه رفتن، به از نشستن باطل.