این جملات برای شما آشنا نیست؟
مادر /پدر خوبی نیستی…
چقدر تو فاجعه ای…
چقدر حال بهم زنی
هیچی حالیت نیست…
به هیچ جا نمی رسی…
پروژه ات آشغال تمام عیاره…
آشپزیت افتضاحه…
همیشه خرابکاری می کنی…
همیشه …
یه کم جنبه ات را ببر بالا
ظرفیت نداری …
اصلا انتقادپذیر نیستی…
خیلی حساسی و...
در این دانشنامه قصد دارم مختصری درباره انتقاد بگویم، مساله ای که به نظر می رسد علارغم اهمیت داشتن و تاثیرگذاری زیاد بر عملکرد ما آنچنان که باید ابعاد مشخصی ندارد، و گویا پرتکرار بودن آن در روابط انسانی هم منجر به شناخت بیشتر و بهتر آن نشده است.
خوب است برای درک موضوع انتقاد، آن را در خاطرات کودکی جستجو کنیم:
تصور کنید به دوران دبستان برگشته اید، یک کودک هفت ساله هستید و دفتر مشق یا برگه امتحانی تان را به معلم داده اید او هم پس از یک نگاه سطحی به آن رو به شما می گوید مشقتان به تمامی غلط است و بلافاصله برگه را پاره می کند، در نهایت هم در جمع دوستان و همکلاسی ها تحقیرتان کرده و می گوید که دختر یا پسر بدی هستید و در آینده به جایی نمی رسید.
شما در آن لحظه چه حالی پیدا می کنید؟ کدام احساسات به سراغ شما می آیند؟
احتمالا غم یا خشم، شاید هم ترس و اضطراب و یا نا امیدی.
شاید بپرسید چه مواردی باعث می شود که ما از انتقاد دیگران ناراحت بشویم؟
دیگران چگونه بر مغز ما تاثیر می گذارند؟
اصلا چرا حرف و نظر اطرافیان برای ما مهم است؟
دلیل اینکه ما از بیشتر انتقادها ناراحت می شویم این است که انسان به طور غریزی موجودی اجتماعی است (اگر غیر از این فکر می کنید، بهتر است خودتان را به مدت حداقل چند روز در یک سلول انفرادی تصور کنید) برای چنین موجودی، ارتباط و تعامل با دیگران یکی از نیازهای اساسی به شمار می رود. بنابراین وقتی از طرف اطرافیان و خصوصا کسانی که ارتباط بسیار مهم و نزدیکی با ما دارند، مورد انتقاد قرار می گیریم (به هر شیوه ای که باشد)، احساساتی همچون غم، خشم، اضطراب، ترس و در نهایت احساس دوست داشتنی نبودن و تنها ماندن سراغمان می آید که بر خلاف تنظیمات کارخانه و غریزی ما خواهد بود.
پژوهشهای علمی نشان می دهند که شناخت ما از خودمان و همچنین از دیگران خیلی کمتر از آن چیزی است که تصور می کنیم، از طرفی به خاطر عملکرد مغز، و صرفه جویی در مصرف انرژی، به کلیشه ها و مسائل تثبیت شده ای که از گذشته در ذهن ما شکل گرفته علاقه داشته و انتظار داریم همه چیز و همه کس بر طبق آنها رفتار کنند چرا که برای ما آشناتر و برای مغزمان آسان تر هستند، با وجود آنها احساس امنیت بیشتری را تجربه می کنیم، در نتیجه هرجا پی ببریم بر خلاف عادات و رویدادهای آشنای ما تغییری در حال رخ دادن است، می ترسیم، نگران می شویم و شروع به انتقاد می کنیم.
با این تفاسیر آیا همه انتقادها بد هستند؟
چگونه می توان مطمئن شد شخصی که در حال حاضر از من انتقاد می کند نیت خیری دارد و بهتر است نظرش را بپذیرم؟
من، به چه شکل می توانم انتقاد اثربخش و درستی از عملکرد افراد مهم زندگی ام داشته باشم؟
#سمیه_مهاجر
#پادکست
#رادیو_اَزی
دعوت می کنم برای شرح کامل مفاهیم انتقاد و پاسخ این سوالات، اپیزود ۳۸ ام پادکست رادیو اَزی را بشنوید.
👇🏻👇🏻❤️📻🎙️
