هیدروکربن‌ها ترکیبات آلی هستند که از کربن (C) و هیدروژن (H)، تشکیل شده و به طور معمول در نفت خام وجود دارند.
این ترکیبات به دو دسته آروماتیک و آلیفاتیک تقسیم می‌شوند.
در هنگام تولید هیدروکربن‌ها، نمک‌ها و اسیدهایی تولید می‌شوند که بعد از جدا کردن آن‌ها، هیدروکربن‌ها را در دو دسته هیدروکربن سنگین و هیدروکربن سبک پالایش می‌کنند.
در ادامه این مقاله قصد داریم به بررسی و توضیح کامل هیدروکربن‌های سبک پرداخته و موارد مصرف و چگونگی تولید آن‌ها را شرح دهیم.
هیدروکربن سبک چیست؟
بسیاری از مواد و اشیائی که در در زندگی روزمره از آن‌ها استفاده می‌کنیم، محصولاتی هستند که قبل از عرضه به بازار در آزمایشگاه‌ها و به دست محققین و دانشمندان با اسامی پیچیده علمی شناخته شده بودند.
این مواد بعد از این که آماده مصرف و عرضه به بازار می‌شوند، برای این که عموم مردم راحت باشند، نام ساده‌ای بر روی آن‌ها گذاشته می‌شود.
هیدروکربن نیز جزو ماده‌هایی است که همه روزه و در زندگی عادی خود با آن سر و کار داریم، اما به دلیل رواج نداشتن این نام، ممکن است ندانیم که این ماده چیست.
یکی از رایج‌ترین جلوه‌های هیدروکربن که در زندگی روزمره خود با آن سر و کار داریم، بنزین است.
بسیاری از سوخت‌های مصرفی و مشتقات شیمیایی مورد استفاده ما از نفت خام حاصل می‌شود.
هیدروکربن سبک نیز یکی از موادی است که از ترکیب مواد قابل اشتعال مانند برش سبک نفت یا مایعات گازی و بوتیل استات با اکتانی نزدیک به بنزین حاصل می‌شود.
هیدروکربن سبک دارای چه ترکیباتی است؟
زمانی که این مواد در پالایشگاه تصفیه می‌شود، به زیرمجموعه‌های متفاوتی تقسیم بندی می‌شوند که دارای هیدروکربن‌هایی با ۵ تا ۱۲ کربن هستند. به عبارت دیگر گروه‌های آلکان، آلکن و سیلو آلکان همراه با اوکتان بوده و به عنوان هیدروکربن سبک یا بنزین شناخته می‌شوند.
تبدیل هیدروکربن‌های سنگین به سبک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که بخش عمده‌ای از نفتی که در کشور استخراج می‌شود، سنگین بوده و ارزش اقتصادی پایینی دارد.
همچنین هیدروکربن‌های سنگین به دلیل گرانروی بالا و چگالی زیاد، دارای مشکلات حمل و نقل هستند.
فرآوری کردن هیدروکربن‌های سنگین و استفاده از آن‌ها در فرآیندهای تولید انرژی نیز دارای صرفه اقتصادی نیست.
هیدروکربن‌های سنگین تنها برای تولید محصولات کم ارزشی مانند قیر و واکس مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما در صورتی که هیدروکربن‌های سنگین را با شکستن زنجیره‌های هیدروکربنی بزرگ به هیدروکربن‌های سبک تبدیل کنیم، ارزش بسیار بالاتری پیدا خواهند کرد.
انواع هیدروکربن‌های سازنده نفت
هیدروکربن‌های پارافینی
هیدروکربن‌های نفتن‌ها
هیدروکربن‌های آروماتیک
هیدروکربن‌های آسفالتیک
برای جدا کردن انواع هیدروکربن‌ها، ابتدا با استفاده از تقطیر جزء به جزء، این ماده تا دمای ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد گرم می‌شود. بعد از این که در دمای ۴۰۰ درجه گرم شد، ماده به داخل برج مرتفع تقطیر فرستاده می‌شود.
در طی فعل و انفعالاتی که در این برج رخ می‌دهد، مولکول‌های سبک‌تر و کوچک‌تر که دارای یک الی چهار عدد کربن هستند، به سمت بالای ستون آمده و مولکول‌های سنگین‌تر که دارای بیشتر از پنج کربن هستند، در قعر باقی می‌مانند.
هیدروکربن؛ ماده‌ای با کاربرد فراوان
هیدروکربن یکی از مشتقات نفتی است که از مولکول‌های هیدروژن و کربن ساخته شده است. از هیدروکربن‌ها می‌توان به عنوان سوخت و روان کننده استفاده کرد.
همچنین هیدروکربن‌ها برای تولید الیاف‌ها، حلال‌ها، لاستیک‌ها، پلاستیک‌ها، مواد منفجره و مواد شیمیایی صنعتی استفاده می‌شود.
منبع مطلب: سایت آبان پترو
