واکسن ها چگونه عمل می کنند؟
ویروس ها میکروب های بسیار مرموزی هستند که با ورود به بدن و سلول های ما باعث بیماری و بروز عفونت در بدن ما می شوند. آن ها انواع مختلفی دارند و به همین دلیل واکسن های مختلف مثلا واکسن آنفلوآنزا، واکسن سرخک، واکسن فلج اطفال و غیره تولید شده است.
یکی از سوالاتی که معمولا ذهن بچه های کنجکاو را به خود مشغول می کند این است که “واکسن ها چگونه باعث از بین رفتن ویروس ها می شوند؟“. این سوال یکی از مهم ترین پرسش ها در زمینه سلامتی است به خصوص حالا که دانشمندان سراسر دنیا سخت تلاش می کنند تا بتوانند واکسنی برای محافظت ما در برابر ویروس کرونا تولید کنند.
برای درک نحوه تولید واکسن ابتدا باید بفهمیم ویروس ها چگونه باعث بیماری ما می شوند و سلول های خاص بدن چگونه از ما در برابر عفونت ها دفاع می کنند. اگر کنجکاو هستید در این باره بیشتر بدانید در ادامه مطلب با کوکا همراه باشید.
ویروس ها بسیار آب زیر کاه هستند
ویروس ها با حمله کردن به سلول های بدن و انجام یک فرایند پیچیده باعث بیماری ما می شوند، دانشمندان سال ها برای کشف و درک کامل عملکرد یک ویروس خاص در بدن تحقیق می کنند اما خلاصه اتفاقی که رخ می دهد به صورت زیر است:
ویروس ها با استفاده از یک کلید ویژه می توانند به قفل سلول ها را باز کرده و وارد آن ها شوند. آن ها بعد از ورود سلول را تحت اختیار خود قرار داده و با تبدیل آن به یک کارخانه کوچک ویروس سازی او را مجبور می کنند ویروس های بیشتری تولید کند.
این برای سلول های ما استرس آور است و باعث می شود ما احساس بیماری کنیم. ویروس هایی که در کارخانه های تولید ویروس ساخته می شوند باعث انتقال بیشتر عفونت به بخش های دیگر بدن شده و ما را بیمارتر می کنند. همچنین گاهی از بدن ما به بدن دیگران منتقل شده و آن ها را نیز آلوده می کنند.
سیستم ایمنی بدن نیروی دفاعی ما است
سیستم ایمنی بدن ما از یک سری سلول های ایمنی تشکیل شده است. سلول های بسیار ویژه ای که در سراسر بدن ما زندگی می کنند و وظیفه آن ها جستجوی علائم عفونت و دفاع از تمام سلول های دیگر بدن در صورت تهدید شدن می باشد.
انواع مختلفی از سلول های ایمنی وجود دارد که به صورت یک تیم برای جلوگیری و حتی از بین بردن ویروس ها عمل می کنند. دو سلول ایمنی بسیار مهم سلول های B و T می باشد.
سلول های B یک سلاح مخفی به نام آنتی بادی می سازند، آنتی بادی ها ذرات ریزی به شکل Y هستند که به طور باور نکردنی چسبنده بوده و روی کلید ویژه ویروس می چسبند و باعث می شوند کلید آن ها در قفل سلول های بدن جا نشوند، این اتفاق از ورود ویروس به داخل سلول و ایجاد عفونت جلوگیری می کند.
اگر ویروسی موفق به عبور از سلول های B شده و وارد سلول های بدن شود سلول های T وارد عمل می شوند، آن ها نینجای سیستم ایمنی بدن ما هستند و سلول های آلوده را از بین می برند تا ویروس به طور کامل متوقف شود.
بدن ما هر روز با ویروس های مختلف از جمله ویروس سرما خوردگی روبرو می شود اما این ویروس ها بسیاری از اوقات به هدف شان نمی رسند و ما مریض نمی شویم زیرا سلول های ایمنی بدن می توانند از سلامت ما محافظت کنند به خصوص اگر قبلا با آن ویروس مهاجم برخورد کرده باشند بهتر عمل می کنند.
اما اگر ویروس جدیدی مثل ویروس کرونا وارد بدن شود، سلول های ایمنی چون قبلا تا به حال با آن روبرو نشده اند نمی توانند بلافاصله آن را تشخیص دهند. این مسئله باعث می شود ویروس فرصتی برای آلوده کردن سلول های بدن پیدا کرده و ما را بیمار کند.
واکسن چه وظیفه ای دارد؟
همه واکسن ها حاوی تکه کوچکی از ویروس هستند و بعد از این که به بدن تزریق می شوند سلول های ایمنی آن ها را گرفته و شروع به واکنش نشان دادن در مقابل آن ها می کند. سلول های B و T می توانند آن قطعه کوچک ویروس را تشخیص دهند و گاهی برای سال ها به خاطر بسپارند.
به همین دلیل دفعه بعد که ویروس واقعی وارد بدن ما می شود سلول های ایمنی بدن بلافاصله آن ها را تشخیص داده و وارد عمل می شود. اگر سلول های ایمنی بدن بتوانند به سرعت عمل کنند ویروس های بیشتری در بدن ما تولید نمی شود و ما بیمار نمی شویم، همچنین این ویروس از بدن ما به بدن دیگران نیز انتقال پیدا نمی کند.
بنابراین، سیستم ایمنی بدن ما در واقع یک نیروی دفاعی بسیار قدرتمند است و هر روز از ما در برابر عفونت های مختلف محافظت می کند اما گاهی به تزریق واکسن احتیاج دارد، به خصوص برای ویروس جدیدی که قبلا با آن روبرو نشده است.
