تکنوفئودالیسم، یا نظام ارباب رعیتی تکنولوژیک یا نظام اربابی فناورانه، واژه ابداعی اقتصاددان و سیاستمدار یونانی، یانیس واروفاکیس، برای توصیف نظام اقتصادی و اجتماعی جدیدی است که در آن شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، متا (فیسبوک) و ... قدرت فراوان و کنترل قابل توجهی بر زندگی ما دارند.
به‌طور خلاصه ۵ ویژگی کلیدی این دوره را وصف می‌کند
۱. پلتفرم‌ها و استخراج ارزش از داده‌های کاربران (کرایه داده):
یانیس از واژه rent یا کرایه/اجاره استفاده می‌کند که واژه غلط‌اندازی‌ست، چون معمولا اشاره به کالا یا خدمت فیزیکی دارد اما منظور اینست که بر خلاف کسب و کارهای سنتی که با فروش محصول و ارائه خدمات فیزیکی ملموس سود به دست می‌آورند، شرکت‌های فناوری نظیر گوگل، آمازون و متا (فیسبوک) از کنترل پلتفرم‌ها و استخراج ارزش و ثروت از داده‌های کاربران برای کسب ثروت فراوان استفاده می‌کنند. داده‌ها از فعالیت‌های آنلاین ما جمع‌آوری می‌شوند و برای هدف‌گیری تبلیغات و تولید درآمد استفاده شده یا به فروش می‌رسند. نوع دیگر استخراج ارزش و ثروت از داده‌ها خدمات ویژه یا ممتاز پولی در کنار خدمات رایگان ارائه شده در پلتفرم‌هاست. مانند دریافت هزینه از کسب‌وکارها برای تبلیغ در نتایج جستجوی گوگل.
۲. داده به عنوان پول یا ارز: داده ارز جدید این دوران است. شرکت‌های فناوری حجم عظیمی از داده‌های شخصی را جمع‌آوری می‌کنند که در حکم دارایی و ثروت ارزشمند آن‌هاست. از این داده برای تأثیرگذاری بر رفتار و تصمیمات و حتی جهت‌دهی به تجربیات ما استفاده می‌کنند مانند پیشنهاد مشاهده مطالب جدید که می‌تواند باعث شکل‌گیری ذهنیتی خاص در یک موضوع شود.
۳. برده‌داری دیجیتال: مانند برده‌های جوامع فئودال یا ارباب رعیتی، ما به شدت به شرکت‌های فناوری وابسته شده‌ایم. وابستگی ما به پلتفرم‌های آنها برای ارتباطات، کسب‌وکار و سرگرمی باعث وابستگی ما به خواسته‌های آنها شده و ما را ناخواسته در کنترل آنها قرار می‌دهد.
۴. فرسایش دموکراسی: تمرکز قدرت در دست شرکت‌های فناوری تهدید قابل توجهی برای دموکراسی است. تأثیر گسترده آنها می‌تواند انتخابات را تحت تأثیر قرار دهد، عقاید عمومی را تغییر دهد و اعتراضات را سرکوب کند. نمونه واقعی رخ داده دستکاری‌های شرکت کمبریج آنالتیکا در افکار عمومی و نتایج انتخابات و همه‌پرسی‌های مهمی مانند انتخاب ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا و برگزیت یا همه‌پرسی خروج انگلستان از اتحادیه اروپا و موارد دیگر در انتخابات قاره آفریقا بود.
۵. تحول و دگرگون شدن صنایع سنتی: شرکت‌های فناوری در حال تحویل و تبدیل صنایع سنتی هستند، که باعث مشکلات بسیاری برای کارگران و کسب‌وکارها برای سازگاری با تغییرات می‌شود. این موضوع به نابراری اقتصادی و افزایش شکاف بین برندگان و بازندگان عصر دیجیتال می‌شود. نمونه وطنی آن را می‌شود در تحول و تاثیر اسنپ و تپسی بر کسب‌وکار آژانس‌های خودرو دید.
اگر چه انتقادهایی به نوع نگاه بدبینانه یانیس واروفاکیس وجود دارد اما به نکته مهمی در تغییر نوع و نگرش سرمایه‌داری در عصر دیجیتال اشاره دارد که به مرور تغییرات عظیمی در آن در حال رخ دادن است. در واقع واروفاکیس به مرگ سرمایه‌داری به شیوه قبلی و ظهور تکنوفئودالیسم باور دارد و معتقد است بازار به شیوه سنتی که از ارکان مهم سرمایه‌داری قبلی بوده با تبدیل شدن به بازار دیجیتال، تحول اساسی پیدا کرده است. یانیس واروفاکیس بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ را از تاریخ‌های مهم و به نوعی مبدا ظهور و پیدایش بیشتر تکنوفئودالیسم می‌داند.
در واقع چند عامل را می‌توان باعث ظهور تکنوفئودالیسم دانست. رشد اقتصاد دیجیتال، که فرصت‌های تازه برای استخراج ارزش یا ثروت از داده‌ها در اختیار کسبوکارهای دیجیتال قرار داده است. نزول و ضعف صنایع سنتی که البته ناشی از تحولات دیجیتالی رخ داده و اثرات فناوری‌هایی مانند اینترنت، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا و ... بر این صنایع و کسبوکارهای سنتی است. اثر شبکه‌ای یا این نکته که ارزش هر پلتفرم به تعداد کاربران آن است و افزایش کاربر باعث افزایش ارزش پلتفرم و همزمان تشویق‌کننده کاربران جدید بیشتر است. سیاست‌های دولتها باعث تقویت شرکت‌های فن‌آور شده و ناتوانی و کندی و قصور آنها در حفاظت از داده‌های کاربران همانند مثال فروش اطلاعات توسط فیسبوک به کمبریج آنالتیکا از عوامل قدرت گرفتن این شرکتها بود. انسانها به لحاظ روانی نیز علاقه‌مند به تعامل و حضور در اجتماع هستند که باعث جذب ما به شبکه‌های اجتماعی می‌شود. تمایل طبیعی انسانها به راحتی و آسانی هم باعث شده تا فناوری هر چه بیشتر در زندگی انسانها جا باز کند و مثلا ما را از دردسرهای خرید فیزیکی کالا به خرید اینترنتی و آنلاین بکشاند.
