عباس پالاش
عباس پالاش
خواندن ۸ دقیقه·۹ ماه پیش

درباره باخت به قطر

گل اشپیرواسر، آلمان شرقی ۱ - آلمان غربی ۰، جام جهانی ۱۹۷۴
گل اشپیرواسر، آلمان شرقی ۱ - آلمان غربی ۰، جام جهانی ۱۹۷۴


در ۱۹۷۴ آلمان شرقی برای اولین و آخرین بار به جام جهانی در آلمان غربی راه یافت.
مسابقات در ۴ گروه ۴ تیمی برگزار می‌شد و در ۲ مرحله گروهی.
روز شنبه ۵ ژانویه ۱۹۷۴ پسری ۱۱ ساله از گروه کر پسران شون‌برگر (کوهستان زیبای) برلین، نام آلمان شرقی را از گوی قرعه‌کشی بیرون آورد.
شوخی تاریخ، هم‌گروهی جمهوری دموکراتیک آلمان (شرقی) با شیلی، استرالیا و جمهوری فدرال آلمان (غربی) در دور اول گروهی بود تا ۶ ماه بعد این دو تکه از یک کشور به دیدار هم بروند.
قرعه‌ای از این نامطلوب‌تر ممکن نبود و حتا مانفرد اوالد مقام ارشد ورزشی آلمان شرقی با تصور امکان باخت سنگین به آلمان غربی، فکر کنارگیری از مسابقات به سرش زد.
در دوران طولانی ۴۱ ساله از ۱۹۴۹ تا ۱۹۹۰ این تنها نبرد ملی تاریخ بین ۲ نیمه جدا شده آلمان بود و سیاسی‌ترین بازی فوتبال شد.
در دوران جنگ سرد هر گاه تیم فوتبالی از آن سوی پرده آهنین از سیم‌خاردارها و بلوک‌های بتونی عبور می‌کرد تا با تیمی در این سو بازی کند، غوغایی جمعی - البته نکوهیده از سوی مقامات- میان مردم کمونیسم‌زده برپا می‌شد تا با خرید بلیت، لحظاتی دیوار سرد برلین را فراموش کنند و شوق دیدن ستارگان فوتبال دوباره رشته‌های پیوند دیرین را تازه کند.
مسابقات اروپایی میان تیم‌های بایرن مونیخ با دینامو درسدن، وردربرمن با ماگدبورگ یا کایزرزلاترن با ویسموت کارل مارکس اشتات معدود فرصت‌هایی برای تازه کردن دیدار با همسایه بود.

آلمان غربی آن زمان روزگار خوشی در فوتبال داشت.
سال‌ها پیش در معجزه ۱۹۵۴ برن، آلمان غربی که در دور گروهی ۳ به ۸ از مجارستان شکست سختی خورده بود در نبردی حماسی بازی ۲ هیچ باخته را از همان مجارستان برد و در عین ناباوری قهرمان جهان شد.
مجارستان در دور گروهی کره جنوبی را ۹ بر هیچ برده بود و بدون پوشکاش، برزیل را ۴-۲ در یک چهارم و اورگوئه را ۴-۲ در نیمه نهایی برده بود و به فینال رسیده بود.
در ۱۹۷۲ هم ستارگانی چون گرد مولر، پاول بریتنر و فرانتس بکن‌باوئر، آلمان غربی را قهرمان اروپا کردند.
برگزاری جام جهانی در خاک آلمان غربی فرصتی بود تا آلمان غربی سروری خود بر فوتبال جهان را اثبات کند. جالب اینکه آلمان بعد از اتحاد تنها یک قهرمانی در ۲۰۱۴ برزیل کسب کرد و سه قهرمانی دیگرش در زمان آلمان غربی در ۱۹۵۴ و ۷۴ و ۹۰ ایتالیا بوده است.
اگر چه تیم ماگدبورگ ۲ سال قبل فینال کاپ اروپا را از آ ث میلان برده بود و یورگن اشپیرواسر از آن تیم قهرمان در تیم ملی حاضر بود اما بزرگترین افتخار ملی فوتبال آلمان شرقی تا آن زمان تنها مدال برنز المپیک مونیخ بود. هانس یورگن کریشه از آن تیم المپیک در تیم ملی حاضر بود و بازیکن سال آلمان شرقی شده بود. آلمان شرقی اگر چه موفقیت‌های خوبی در سایر رشته‌های المپیکی داشت اما دوپینگ‌های موفق المپیک در زمین فوتبال ملی کارآمد نبود.

مسابقه آلمان شرقی و غربی در ۲۲ ژوئن ۱۹۷۴، نبرد طالوت و جالوت فوتبال، در استادیوم فولکس پارک شهر بندری هامبورگ برگزار شد.
۴ روز قبل بازی شیلی و آلمان شرقی ۱-۱ مساوی شده بود.
آن بازی هم سرگیجه ایدئولوژیکی برای آلمان شرقی بود.
آیا باید با شیلی بعد از سقوط آلنده و دیکتاتوری پینوشه غرب‌گرا آنهم در برلین غربی مسابقه می‌دادند؟
در نهایت تصمیم مقامات کمونیست این شد که چاره‌ای نیست و باید تن به قوانین مسابقه داد.
بردن مسابقات فرصت بیشتری برای تبلیغ به آلمان شرقی می‌داد.
خاتمه بحث.

۸ روز قبل در حضور ۱۶ هزار تماشاچی در همین ورزشگاه، آلمان شرقی ۲-۰ استرالیا را برده بود و بازی آخر با آلمان غربی، بازی سرگروهی بود.
آلمان شرقی تنها به ۱۵۰۰ تماشاچی دستچین شده که اعضای اشتازی یا اداره امنیت داخلی بودند اجازه حضور در کشور همسایه را داده بود تا هم تیم آلمان شرقی را تشویق کنند و هم به وظایف خود به عنوان پلیس مخفی عمل کنند و مراقب اعضای تیم باشند.
میلکه، ريیس اشتازی کار راحتی در انتخاب این ۱۵۰۰ نفر نداشت، امکان داشت بسیاری از آنها به آلمان شرقی بازنگردند و پناهنده شوند. انتخاب این ۱۵۰۰ نفر، پروژه بزرگی، موازی و بزرگتر از آمادگی تیم فوتبال آلمان شرقی بود. موضوع تز آقای هانس لسکه مورخ فوتبال تشریح جزییات این جراحی دقیق و انتخاب ۱۵۰۰ تماشاگر توسط میلکه بود. وفاداری به حزب، نداشتن خویشاوند در آلمان غربی، تجرد و تاهل و ... از پارامترهای مهم انتخاب این تماشاگران دستچین شده بود که بسیاری برای اولین یا دومین بار در عمر خود شاهد مسابقه فوتبال از نزدیک بودند.
در آن سو هاینتز ورنر که مربی فوتبال بود و ۲ تن از شاگردانش اکنون در تیم ملی بودند از اینکه اجازه نداشت به دیدن مسابقات جام جهانی در همسایگی کشورش برود بسیار عصبانی بود و مراجعات بسیاری برای متقاعد کردن مقامات حزب داشت تا به آنها بفهماند که بهترین فرصت یادگیری، حضور و مشاهده این مسابقات از نزدیکی است.

نهایت خلاقیت این گروه دستچین شده اشتازی شعار

"7, 8, 9, 10, Klasse!"

بود. ۷ تا ، ۸ تا، ۹ تا، ۱۰ تا، یالا یالا! تا تیم را تشویق به زدن گل‌های بیشتر کنند.
اسناد بسیاری از گزارش‌های این تماشاگرنمایان پلیس مخفی آلمان شرقی درباره بازیکنان و اعضای تیم فوتبال درباره جزییات زندگی و روابط و آشنایان آنها در آلمان غربی موجود است.
وقت مسابقه، آلمان شرقی روحیه بهتری داشت. از بابت صعود به دور بعد خیالش راحت شده بود و سرمربی تیم گئورگ بوشنر توانسته بود تا حد زیادی مقامات سیاسی را از رختکن تیم دور کند تا فشار روانی و ایدئولوژیک کمتری وارد کنند.
اما آلمان غربی باید از حیثیت قهرمانی خود دفاع می‌کرد و تنش بیشتری داشت.
در این میان بیشترین فشار بر روی سرمربی آلمان غربی، هلموت شون بود که متولد درسدن بود که حالا جزو آلمان شرقی بود. تمایل او به انتقام در جمله بکن‌باوئر پیدا بود «بخاطر شون بازی می‌کنیم».
هانسی کریشه بازیکن تیم آلمان شرقی همین آرامش روانی را مهمترین عامل تعیین کننده برنده بازی می‌دانست.

هاینتز ورنر، مربی فوتبال در آلمان شرقی که بالاخره با واسطه کردن مقامات بسیاری در آلمان شرقی توانسته بود جزو ۱۵۰۰ تماشاگر دستچین شده قرار بگیرد قبل از مسابقه به سمت شاگردش یواخیم اشترایش در تیم ملی آلمان شرقی رفت و با فریاد از پشت فنس‌ها به او وعده هدیه دادن خودروی وارتبورگ را داد تا به او انگیزه خوبی برای مسابقه بدهد تا مسیر معمول ۱۵ ساله صاحب خودروی وارتبورگ شدن را یک شبه طی کند.

نکته دیگر جو سنگین امنیتی بود. تنها ۲ سال از فاجعه کشتار در المپیک تابستانی ۱۹۷۲ مونیخ می‌گذشت که در آن ۱۱ ورزشکار اسرائیلی توسط گروهی فلسطینی گروگان گرفته شده و کشته شده بودند.
حضور آشکار پلیس‌های مسلح در اطراف استادیوم و گشت‌زنی هلی‌کوپترها بر بالای آن در جریان مسابقه.

جو مسابقه باعث شد هر ۲ تیم فرصت‌های بسیاری را هدر بدهند.
گذشت زمان به ضرر آلمان غربی بود. با وجود برتری در نیمه دوم، گرد مولر و سایر بازیکنان فرصت‌های بسیاری را از دست دادند.
و سرانجام داستان همیشگی فوتبال،
تنبیه تیم گل‌نزن.
در دقیقه ۷۸ یورگن اشپیرواسر آلمان شرقی را یک هیچ برنده کرد.

با پیروزی همسایه کمونیست بر همسایه سرمایه‌دار، آرزوی اشتازی برآورده شد.
جشن و شادی و پایکوبی غلبه بر آلمان غربی. پیروزی نظام بر حق کمونیستی بر نظام فاسد غربی.
آلمان شرقی سرگروه شد.
اما شوخی دوم روزگار این بود که قرعه سختی در انتظار برنده و سرگروه بود.
در مرحله دوم گروهی آلمان شرقی با آرژانتین، برزیل و هلند هم گروه شد و ناخواسته قرعه راحت‌تری نصیب آلمان غربی کرد.
این آخرین پیروزی و برد تیم فوتبال آلمان شرقی بود.
آلمان شرقی دیگر هیچ برد دیگری را در جام جهانی تجربه نکرد.

شوک باخت به آلمان شرقی باعث تحول در چینش تیم ملی آلمان غربی شد و آنها در فینال بهترین هلند ممکن با یوهان کرایف را شکست دادند و قهرمان جهان شدند.

شادی پنهان بسیاری از مردم آلمان شرقی از صعود نکردن تیم تحت حمایت اشتازی با قهرمانی نیمه دوم کشورشان آلمان غربی کامل شد. اما کمتر کسی جرات ابراز خوشحالی داشت.
هانسی کریشنر بازیکن وقت تیم آلمان شرقی می‌گوید بعد از اینکه تنها یک امتیاز از تساوی با آرژانتین بدست آوردیم و در مرحله گروهی دوم حذف شدیم در هواپیما با نفر کنار دستی بر سر قهرمانی آلمان غربی شرط بستم و ۱۴ روز بعد که جام جهانی با قهرمانی آلمان غربی تمام شد، مدیر باشگاه مرا به زمین تمرین در درسدن فراخواند تا بسته‌ای از یک ناشناس دریافت کنم. ۵ بطری ویسکی و یک نامه از هانس آپل وزیر اقتصاد، فردی که ندانسته با او در هواپیما شرط بسته بودم.
خط پایانی نامه تا مدتها هانسی کریشه را در هول و ولا گذاشت.
«امیدوارم به زودی دوباره با یکدیگر ملاقات کنیم».
دعوت به جلسه‌ای با اشتازی؟
هانسی کریشه بعدها که در ۱۹۷۶ آقای گل لیگ آلمان شرقی شد اما بر خلاف انتظار به تیم المپیک ۱۹۷۶ مونترال دعوت نشد، فهمید که نباید بر سر قهرمانی آلمان غربی شرط می‌بست.

منابع

Der Kampf zwischen Brüdern
چالش ۲ برادر
https://lego-ninjago.fandom.com/de/wiki/Der_Kampf_zwischen_Br%C3%BCdern

klasse, das sparwasser tor vor 40 jahren
یالا یالا، ۴۰ سال بعد از گل اشپیرواسر https://bilder.deutschlandfunk.de/FI/LE/_9/fa/FILE_9fafbb5218d9e8feed4bd577580b3bc6/klasse-das-sparwasser-tor-vor-40-jahren-txt-100.txt

THE MOST POLITICALLY-CHARGED MATCH IN HISTORY: WHEN EAST GERMANY MET WEST IN 1974
https://thesefootballtimes.co/2018/09/21/the-most-politically-charged-match-in-history-when-east-germany-met-west-in-1974/

WORLD CUP'S GREATEST SHOCKS: EAST GERMANY 1–0 WEST GERMANY, 1974
https://www.thefootballhistoryboys.com/2022/08/world-cups-greatest-shocks-east-germany.html

The Benefits of Defeat – East Germany Versus West Germany At The 1974 World Cup
https://europebetweeneastandwest.wordpress.com/tag/east-germany-versus-west-germany-1974-world-cup/

جام جهانیتیم ملیآلمان شرقیآلمان غربیایران قطر
داد جاروبی به دستم آن نگار / گفت کز دریا برانگیزان غبار
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید