بحث: نیروی محرک ذهن
تلاش بارآور ذهنی، غالبا از بحث و تبادل فکری قدرت می‌گیرد. بحث کردن درباره‌ی موضوعی خاص، با همکاران یا اشخاص عادی می‌تواند به‌شکل‌های گوناگون مفید واقع شود. طرف بحث ممکن است پیش‌نهاد سودمند داشته باشد؛ هر اندیشه‌ی نو ممکن است پس از روی هم گذاشتن اطلاعات یا اندیشه‌های دو یا چند نفر پدید آید؛ بحث می‌تواند ابزار ارزشمندی برای پرده برداشتن از خطاها باشد؛ تبادل نظر کردن و بحث، معمولا موجب تجدید قوا، تشویق و به‌حرکت در آوردن افراد شریک در بحث می‌گردد، به‌ویژه زمانی‌که یک پژوهشگر با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند و نگران است؛ و باارزش‌ترین نقش بحث کمک به بحث‌کنندگان، در گریز از فلان عادت فکری ریشه‌داری است که بیهوده بودنش به اثبات رسیده است، یعنی رهایی از تفکر شرطی.
تمام بحث‌ها باید با یک روحیه‌ی همیاری و اعتماد متقابل انجام شوند و بحث‌کنندگان باید آگاهانه بکوشند با ذهن باز و پذیرنده در این بحث‌ها داخل شوند. در یک چنین گروهی، هیچ کسی نباید نگران پذیرش بی‌خبری، نداستن یا بی‌اطلاعی خود و نتیجتا تصحیح اشتباهات خود باشد. نادانی آگاهانه و صداقت فکری از جمله خصوصیات مهم و ضروری برای هر پژوهشگر است. بحث آزاد به محیط آزاد نیازد دارد که در آن اثری از القای احترامی آمیخته با ترس یا القای قدرت وجود نداشته باشد.
ژاک لوب بیوشیمیست بزرگ تاریخِ علم کیمیا به دانشجویی‌که سوالی از او پرسیده بود چنین پاسخ داد:
«نمی‌توانم پاسخی به‌پرسش تان بدهم زیرا خودم هنوز آن فصل کتاب درسی را نخوانده‌ام، اما اگر فردا برنامه‌ای برای حضور در این کلاس داشته باشی مطمئنا آن فصل را تا فردا می‌خوانم و خواهم توانست به‌این پرسش پاسخ بدهم.»
گاهی دانشجویان کاملا به‌خطا تصور می‌کنند که گویا استادان شان انسان‌های همه‌چیز‌دان یا عالم دهراند، بی‌خبر از آن‌که هر استادی مدت قابل توجهی از اوقاتش را صرف تهیه‌ی متن درس برای کلاس می‌کند و اطلاعاتش در خارج از موضوع درس، غالبا چندان زیاد نیست که کسی را تحت تاثیر قرار دهد.
به‌همین صورت، مولف فلان کتاب درسی، نه فقط تمام اطلاعات گنجانیده شده در آن را در ذهن خود نسپرده است، بلکه نویسنده‌ی هر گزارش تحقیقی نیز برای یادآوری جزئیات کاری که خودش انجام داده است مجبور می‌شود به اصل گزارش مراجعه کند.
خلاصه شده از کتاب: هنر تحقیق علمی - The art of scientific investigation
