سرمایه گذاری در مسکن یکی از روش‌های سرمایه گذاری است که فرد دارایی خود را در خرید مسکن (خانه و مغازه) سرمایه‌گذاری می‌کند و از طریق تغییرات قیمت مسکن، سود کسب می‌کند. همچنین، امکان درآمد مازاد از طریق اجاره دادن ملک نیز وجود دارد.
سرمایه گذاری در مسکن به دلیل رشد پایدار در طول زمان همواره جذاب بوده و به عنوان یک گزینه مطمئن ولی هزینه‌برای سرمایه‌گذاری، شناخته می‌شود. این نوع سرمایه گذاری نیاز به دانش خاصی ندارد و شامل سرمایه‌گذاری در انواع ملک (تجاری و مسکونی) و زمین (مسکونی، کشاورزی) می‌شود.
سرمایه‌گذاری در مسکن اصولاً به منظور ایجاد یک منبع درآمد اضافی و به دست آوردن سود و بازدهی در طول زمان انجام می‌شود. برای شروع این نوع سرمایه‌گذاری، شما با فراهم کردن حداقل نقدینگی مورد نیاز می‌توانید به سرمایه‌گذاری در این بازار پرداخته و مزایا و فرصت‌های آن را بهره‌مند شوید.
ورود به بازار مسکن و سرمایه‌گذاری در آن همراه با چالش‌های خاصی مواجه می‌شود. به همین دلیل، در این مقاله قصد داریم به بررسی چالش‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن بپردازیم.
با توجه به وضعیت تورمی کشور، کسب درآمد از یک شغل ثابت ممکن است برای برخی افراد کافی نباشد تا نیازهای خود و خانواده را تامین کنند. از این رو، افراد ممکن است به دنبال راهکارهای دیگری برای کسب درآمد باشند، به ویژه راهکارهایی که نیاز به دانش تخصصی خاصی ندارند. سرمایه‌گذاری در مسکن و دریافت اجاره به عنوان یک گزینه می‌تواند یک راهکار موثر باشد که باعث ایجاد درآمد پایدار و بیشتر شود.
در شرایط تورمی، بازار مسکن به عنوان یک گزینه سرمایه گذاری کم ریسک و گاهی حتی بدون ریسک مطرح می‌شود. شما می‌توانید سرمایه‌های خود را که در بازارهای دیگر با ریسک کم دارید، به سمت سرمایه گذاری در مسکن جلب کنید. این بازار به عنوان یک مکان امن و بازده برای سرمایه‌گذاری معرفی می‌شود و این حس امنیت از دیدگاه همچنین باعث استقبال بیشتر از سرمایه‌گذاران می‌شود.
بر اساس گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تعداد واحدهای معامله شده در شهر تهران در ماه خرداد ۱۴۰۱ نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۳۲/۳ درصد افزایش داشته است. با توجه به وجود تورم در کشور و تقاضای زیاد برای تهیه مسکن (شامل اجاره، خرید و فروش)، مشخص است که سرمایه‌گذاری در مسکن گزینه جذابی است.
همچنین، افزایش جمعیت کشور و نیاز مداوم آنها به مسکن، نشان‌دهنده پتانسیل رشد این حوزه است. اگرچه ممکن است بازار مسکن در برخی مواقع با رکود روبرو شود و این رکود گاهی ممکن است چندین سال به طول بیانجامد، اما در حال حاضر، تقاضا برای مسکن در کشور بسیار بالاست و بازار مسکن به عنوان یک بازار پویا شناخته می‌شود. افزایش نرخ مسکن در کلان‌شهرها در سال جاری (۱۴۰۱) باعث افزایش نرخ اجاره نیز گردیده است.
با خرید مسکن یا زمین، می‌توانید اقدام به دریافت تسهیلات بانکی کنید. در حال حاضر، امکان دریافت تسهیلات از طریق وثیقه قرار دادن سند ملکی و تهیه اوراق تسهیلات مسکن از دو بانک ملی و مسکن وجود دارد. اوراق تسهیلات مسکن یکی از انواع اوراق بهاداری است که در بازار سرمایه (بورس) معامله می‌شود.
سرمایه‌گذارانی که قصد دارند در حوزه مسکن و ملک سرمایه‌گذاری کنند، باید با ریسک‌های گسترده‌ای که در این بازار وجود دارد، آشنا باشند. این آشنایی امکان اتخاذ تصمیمات صحیح و کاهش مناسب ریسک سرمایه‌گذاری آنها را فراهم می‌کند. ریسک‌های سرمایه‌گذاری در زمینه مسکن به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند.
این ریسک به قراردادهای معاملات مسکن و خطرات ناشی از کلاه‌برداری مرتبط است. با توجه به حقوقی بودن این قراردادها، سرمایه‌گذاران ممکن است با خطراتی همچون کلاه‌برداری در قراردادهای پیش‌خرید و سایر معاملات مسکن روبه‌رو شوند.
سیاست‌های دولتی از جمله پروژه‌هایی نظیر مسکن ملی، مسکن مهر، اعطای تسهیلات خرید مسکن، اخذ مالیات از مسکن‌های خالی از سکنه و دیگر تدابیر مشابه، می‌توانند به عنوان عوامل تأثیرگذار بر رونق یا رکود بازار مسکن در یک منطقه یا شهر مطرح شوند.
این سیاست‌ها می‌توانند تاثیر مستقیم بر تقاضا و عرضه مسکن، قیمت‌گذاری ملک‌ها، و در نتیجه، وضعیت اقتصادی و اجتماعی منطقه یا شهر داشته باشند.
سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن نیازمند داشتن اطلاعات میدانی و تحقیقات دقیق است. به عنوان مثال، برای خرید مسکن یا زمین، لازم است موقعیت ملک، پیشرفت آینده آن، و نکات دیگر مرتبط را به دقت بررسی کنید.
برخی از بلایای طبیعی، همچون زلزله، آتش‌سوزی، سیل، رانش زمین و سایر وقایع غیرمنتظره، ممکن است در یک منطقه تأثیر گذار باشند و باعث افزایش قیمت‌ها و در نتیجه اختلال در بازار مسکن شوند و با رکود مواجه کنند.
تعیین هدف سرمایه‌گذاری، اولین و مهم‌ترین نکته در خصوص سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن است. به عنوان مثال، باید در نظر داشت که این سرمایه‌گذاری به عنوان یک اقدام کوتاه مدت انجام می‌شود یا اینکه هدف آن فراهم کردن منبع درآمد در دوران بازنشستگی است؟ بسیاری از افراد سرمایه‌گذاری در مسکن را به منظور رفاه در دوران بازنشستگی انجام می‌دهند تا در آن زمان با اطمینان زندگی خود را مدیریت کنند.
تحقیق درباره موقعیت ملک یک اقدام ضروری است. با توجه به باور عموم مردم، سرمایه‌گذاری در یک ملک حتی اگر قدیمی باشد اما دارای پتانسیل پیشرفت، بهتر از سرمایه‌گذاری در یک ملک نوساز در منطقه‌ای است که پیشرفت خود را تجربه کرده و احتمال پیشرفت بیشتری برای آن وجود ندارد، انجام می‌شود.
سرمایه‌گذاری در سایر بازارهای مالی مانند طلا، ارز، و ارزدیجیتال، که پرداخت سود دوره‌ای ندارند، تنها از طریق نوسان قیمت به سرمایه‌گذاران سود می‌رساند. در مقابل، سرمایه‌گذاری در مسکن علاوه بر کسب سود از افزایش قیمت ملک، امکان کسب درآمد از طریق اجاره بها و رهن برای سرمایه‌گذار نیز وجود دارد.
یکی از مزایای سرمایه‌گذاری در مسکن این است که امکان سرقت یا از دست دادن ملک عملاً وجود ندارد، در حالی که در مقابل، در سرمایه‌گذاری در ارز، طلا و دیگر بازارهای مالی، این موضوع به عنوان یک ریسک معتبر در نظر گرفته می‌شود.
یکی از چالش‌های موجود در معامله‌گری در بازارهایی همچون بورس، نیاز به دانش‌های تحلیلی مثل تکنیکال و فاندامنتال است. اما در حوزه مسکن، سرمایه‌گذاران کمتر با این چالش مواجه می‌شوند. این امر به دلیل عدم نیاز به دانش تخصصی برای خرید ملک و سرمایه‌گذاری در مسکن است، و تنها نیاز به بررسی چند موارد اساسی وجود دارد.
سرمایه‌گذاری در مسکن نیازمند داشتن سرمایه زیاد است، که یکی از معایب این نوع سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید. بر اساس گزارش بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در خرداد ماه ۱۴۰۱، متوسط قیمت یک متر مربع زیربنای واحد مسکونی به ۳۹۴/۱ میلیون ریال رسیده است. این مقدار برای محاسبه یک واحد ۴۰ متری حدوداً ۱۵ میلیارد ریال خواهد شد، که برای سرمایه‌گذاری مبلغ بالایی است. این شرایط باعث می‌شود که بسیاری از افراد قادر به سرمایه‌گذاری در مسکن و املاک نشوند.
هزینه معامله ملک و مسکن اغلب بالاست و شامل هزینه‌های جست‌وجو، کارمزد معاملات، هزینه‌های نقل و انتقالات، عوارض قانونی، مالیات انتقال و سایر هزینه‌های مرتبط می‌شود.
هنگامی که یک ساختمان خریداری می‌کنید، این ساختمان به مرور زمان دچار استهلاک می‌شود. این موضوع باعث می‌شود که در شرایطی که بازار مسکن خاموش باشد، ارزش ملک کاهش یابد. البته، امکان نوسازی دوره‌ای ساختمان و به‌روزرسانی آن وجود دارد که می‌تواند ارزش ملک را افزایش دهد.
سرمایه‌گذاری در مسکن تنها به خرید یک واحد آپارتمان محدود نمی‌شود و در واقع این اصطلاح به انواع مختلف سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن اطلاق می‌شود. این شامل فعالیت‌هایی مانند ساخت و ساز، مشارکت در ساخت و ساز، خریداری و بازسازی املاک قدیمی و دیگر روش‌ها می‌شود. هر فرد با توجه به سطح سرمایه، اهداف سرمایه‌گذاری، تحمل ریسک و سایر متغیرها می‌تواند نوع خاصی از سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن را انتخاب کند. همچنین، مانند سرمایه‌گذاری در سایر بازارها، سرمایه‌گذاری در مسکن نیازمند شناخت عوامل مؤثر بر این بازار است.
