تفاوت جنس، جنسیت، رفتار جنسیتی و گرایش جنسی

شاید تا حالا کلمه‌های gender و sex رو در فرم‌هایی به زبان انگلیسی دیده باشید. می‌دونید فرق‌شون چیه؟
بیایید با این اصطلاحات آشنا بشیم.

جنس (Sex)

جنس به تشخیص افراد بر اساس اندام جنسی‌شان گفته می‌شود. جنس همان تقسیم‌بندی ای است که در زمان تولد به شما نسبت داده‌ شده است.

جنس بر اساس پنج فاکتور شناخته می‌شود:

• تعداد و نوع کروموزوم‌های جنسی
• نوع غدد جنسی، مانند تخمدان
• هورمون‌های جنسی
• آناتومی درونی، مانند رحم
• اندام تناسلی جنسی

دو جنس مشهور و شناخته شده، نر (male) و ماده (female) هستند، و نه مرد (man) و زن (woman).
گاهی افراد با شرایطی به دنیا می‌آیند که در میان این پنج فاکتور تضاد و اختلافی مشاهده می‌شود، به این افراد بیناجنس (intersex) می‌گویند.

جنسیت (Gender)

جنسیت یا هویت جنسیتی (gender identity) به تشخیص افراد بر اساس باور ذهنی‌شان گفته می‌شود. همه‌ی افراد در ذهن و باورشان، بدون توجه به اندام جنسی، خود را مرد (man)، زن (woman) و یا غیرباینری (non-binary) می‌دانند. غیرباینری به این معنا است که جنسیت فرد در دوگانه‌ی منحصرا مرد و زن قرار نمی‌گیرد و شامل زیردسته‌های مختلفی از جنسیت می‌باشد.

تشخیص هویت جنسیتی معمولا از کودکی شروع شده، در نوجوانی و جوانی تقویت می‌شود و به ثبات می‌رسد. جنسیت هرگز و هیچ‌گاه قابل تغییر نیست (مگر در بعضی بیماری‌های روانی خاص)، اما توجه داشته باشیم که هر فرد در زمان مخصوص به خود به تشخیصی درست و دقیق از هویت جنسیتی خود می‌رسد و ممکن است پیش از آن زمان با عنوان جنسیتی دیگری زندگی کرده باشد، این به معنای تغییر جنسیت فرد نیست.

رفتار جنسیتی (Gender Expression)

رفتار، ابراز یا بیان جنسیتی به رفتارهایی گفته می‌شود که باعث می‌شود در جامعه افراد را مردانه (masculine)، زنانه (feminine) و یا آندروجینی (androgynous) بدانیم. آندروجینی ترکیبی از خصوصیات مردانگی و زنانگی در فرد است که در مجموع فرد را نه زنانه و نه مردانه می‌دانیم. پوشش، آرایش، اصلاح مو، لحن صحبت، اسم، ضمائر و... مواردی هستند که به عنوان ابراز جنسیتی شناخته می‌شوند.

رفتار جنسیتی را می‌توان یک طیف در نظر گرفت که در یک سمت آن مردانگی و در سمت دیگر زنانگی قرار دارد. نمی‌توان برای رفتار جنسیتی یک چارچوب جهانی و کلی در نظر گرفت و وابستگی مستقیمی به فرهنگ و عرف جوامع دارد.

افراد در برخورد با هم نمی‌توانند اندام جنسی یک‌دیگر را بررسی کنند و یا از ذهن و باور هم باخبر شوند، بلکه بر اساس ابراز جنسیتی تشخیص می‌دهند فرد مردانه است یا زنانه یا میان این دو. به عنوان مثال در ایران، شخصی که مانتوی زنانه به تن دارد و روسری سر کرده در نگاه مردم فردی زنانه است و بر اساس این زنانگی تصور بر این است که وی یک زن است.

گرایش جنسی (Sexual Orientation)

گرایش یا میل جنسی به میل و کشش احساسی و جنسی به سمت فرد مقابل می‌گویند. گرایش جنسی بسیار وسیع است، به عنوان مثال افراد می‌توانند به مرد، به زن، هر دو یا هیچ‌کدام گرایش داشته باشند، به افراد غیرباینری گرایش داشته باشند و یا گرایش‌شان معطوف به جنسیت فرد مقابل نباشد. دقت داشته باشیم که در گرایش جنسی نیز افراد غیرباینری وجود دارند و نباید آن‌ها را نادیده گرفت، طبیعتا افرادی هستند که هم‌اکنون در رابطه‌ای با یک فرد غیرباینری می‌باشند.

باید توجه کرد که گرایش جنسی بر اساس جنسیت خود فرد و فرد مقابل است؛ یعنی اگر فردی دارای هویت جنسیتی مرد است و فقط به افرادی گرایش دارد که هویت جنسیتی خود را زن ارزیابی می‌کنند، این شخص یک مرد دگرجنس‌گرا (heterosexual یا straight) است، جدا از جنسی که در زمان تولد به او نسبت داده‌اند یا اندام جنسی‌ای که اکنون با آن زندگی می‌کند. در این جا اندام جنسی هیچ نقشی ندارند.

هم‌چنین همه‌ی افراد با هر جنسیت یا جنسی می‌توانند هر گرایش جنسی‌ای داشته باشند؛ یعنی میان جنسیت و جنس شخص با گرایش جنسی ارتباطی وجود ندارد و این گونه نیست که از تمام افراد با جنسیتی خاص انتظار داشته باشیم که حتما نوع خاصی از گرایش جنسی را داشته باشند.

جمع‌بندی اصطلاحات:

می‌توانید این مطلب را در تلگرام با بقیه به اشتراک بگذارید.
تلگرام ترنسپلنت: abouttransplant@