شبکه در لغت به گروهی از افراد یا اشیاء گفته می شود که می توانند اطلاعات را با یکدیگر به اشتراک بگذارند و با هم در ارتباط باشند. اما در زمینه ی فناوری اطلاعات منظور از شبکه چیست. شبکه های کامپیوتری و یا اصطلاحاً Network، مجموعه ای متشکل از سیستم های کامپیوتری، سخت افزار و نرم افزار های مربوط به شبکه و تجهیزات ارتباطی نظیر کابل های شبکه و یا تجهیزات بی سیم است. شبکه به طور کلی به دو بخش سخت افزار (Passive) و نرم افزار (Active) تقسیم می شود.
برخی از تجهیزات پسیو عبارتند از: انواع کابل، کانکتور، سوکت شبکه، رک و…
در دنیای امروز که سرعت رشد فناوری اطلاعات به طور چشم گیری افزایش داشته است و اگر اغراق نکنیم روزانه صدها خبر پیرامون این حوزه منتشر می شود، عبارت شبکه های کامپیوتری یکی از مهم ترین ارکان این حوزه می باشد. در حال حاضر کمتر کسی پیدا می شود که با شبکه های کامپیوتری سر و کار نداشته باشد، چه با اتصال تلفن همراه به اینترنت از طریق تکنولوژی اینترنت پرسرعت 4G و یا انجام امور مربوط به کسب و کار در حالی که در محل کار خود پشت کامپیوتر نشسته و متصل به شبکه سازمانی هستید.
حال ممکن است با شنیدن عبارت شبکه های کامپیوتری سؤالاتی به ذهن متبادر شود، شبکه های کامپیوتری چگونه کار می کنند؟ دسته بندی شبکه های کامپیوتری چگونه است؟ و هدف از ایجاد شبکههای کامپیوتری چیست؟
به طور خلاصه شبکه های کامپیوتری به گروهی از کامپیوترهای متصل به هم گفته می شود. این کامپیوترها می توانند کامپیوترهای شخصی (PC,Laptop) و یا کامپیوترهای سرویسدهنده (Server) باشند که با استفاده از دستگاه هایی نظیر سوئیچ (Switch) و مسیریاب (Router) به یکدیگر متصل شده و تشکیل یک شبکه کامپیوتری را داده اند. امّا امروزه دستگاه های زیاد دیگری اعم از سیستم های دوربین مداربسته (CCTV) ، تلفن های مبتنی بر آی پی (VoIP) ، تبلت ها (Tablet) ، تلفن های هوشمند (Smartphone) و کنسول های بازی (Game Console) قابلیت اتصال به شبکه کامپیوتری را دارند. حتی فراتر از تمام این ها، اینترنت اشیاء (IoT-Internet of Things) قابلیت اتصال هرچیزی به شبکه های کامپیوتری را فراهم می کند. پس بهتر است تا چند سال آینده بگوییم «امروزه چیزی را پیدا نمیکنیم که با شبکههای کامپیوتری سرو کار نداشته باشد.» هدف از ایجاد شبکه های کامپیوتری ایجاد اتصال (Connection) و به اشتراک گذاری منابع (Resource Sharing) است. اتصال بین کامپیوتر و سرور در یک شبکه سازمانی و یا اتصال لپ تاپ به اینترنت از طریق تکنولوژی WiFi ، به اشتراک گذاری پرینتر (Printer Sharing) و فایل (File Sharing) در شبکه کامپیوتری، دسترسی به نرم افزار اتوماسیون اداری بر روی وب (Web)، ارسال ایمیل (E-mail)، از جمله امکاناتی است که شبکه های کامپیوتری برای ما فراهم میکنند. همچنین به لطف انواع تکنولوژی های VoIP و Video Conferance امکان ارتباط صوتی و تصویری بر روی بستر شبکههای کامپیوتری وجود دارد.
انواع شبکه های کامپیوتری یکی دیگر از راه های دسته بندی شبکه های کامپیوتری این است که آن ها را بر اساس مقیاس و یا دامنه آن ها دسته بندی کنیم. صنعت شبکه تقریباً به هر نوع طراحی، به عنوان نوعی شبکه منطقی اشاره دارد. انواع متداول شبکه های منطقه ای شامل موارد زیر هستند:
شبکه محلی
شبکه گسترده
شبکه بی سیم
شبکه شهری
شبکه ذخیره سازی
شبکه دانشگاهی
شبکه های شخصی
LAN: Local Area Network
WAN: Wide Area Network
WLAN: Wireless Local Area Network
MAN: Metropolitan Area Network
SAN: Storage Area Network, System Area Network, Server Area Network, or sometimes Small Area Network
CAN: Campus Area Network, Controller Area Network, or sometimes Cluster Area Network
PAN: Personal Area Network
هر یک از این شبکه ها، تعریف و خصوصیات خاص خود را دارد که شما با توجه به محیطی که می خواهید در آن شبکه راه اندازی کنید، باید آن را انتخاب کنید.
لن و ون، دو مدل از شبکه های قدیمی و پر استفاده هستند، در حالی که اکثر شبکه های دیگر با پیشرفت تکنولوژی یکی پس از دیگری پدید آمدند.