ایده های فرهنگی برای اردوی راهیان نور
۱) برای هر اتوبوس یک نفر را به عنوان مسئول فرهنگی انتخاب کنید تا اهداف فرهنگی شما را در آن اتوبوس دنبال و محقق کند
۲) ببخشید یک لحظه: این طرح خیلی ساده است . مثلاً ۲۰ پوستر در سایزA1 یا A2طراحی می شود و روی درب ورودی مسجد دانشگاه (یا هر مکان استراتژیک و تابلوی دیگر!) نصب میشود. هر روز یک پوستر، از ۲۰ روز مانده به اردو. اگر عنوان ببخشید یک لحظه بزرگ و متن مورد نظر کوچک و کوتاه باشد و طراحیِ طرح هم شکیل و زیبا، اکثر افراد نسبت به مطالعه‌ی پوستر رغبت نشان می‌دهند؛ خصوصاً وقتی ببینند هر روز یک پوستر جدید نصب شده است. این طرح در ماه محرم ۸۹ در دانشگاه ما با استقبال خوبی روبرو شد. متن پوسترها هم می تواند هرچیزی باشد؛ آیه‌ای کوتاه ؛ داستانکی از دفاع مقدس، خاطره‌ای از سیره شهدا، کلامی از شهدا، پیامی از امام خامنه‌ای یا امام خمینی و یا هر چیز دیگر. تنوع نوع مطلب خودش میتواند جذابیت زا باشد. نمونه ای از این مدل کار به پیوست این فایل موجود است یا می توانید به آدرس زیر مراجعه کنید تا نمونه کارهای محرم ۸۹ را ببینید. این طرح به لحاظ فضاسازی قبل از اردو و کارهای تبلیغی برای جذب و ثبت نام افراد حائز ارزش بسیاری است . لینک نمونه از این کار انتهای فایل موجود است!
۳)نام اتوبوسها: روی هر اتوبوس برگه ای A3 نصب میشود که نام اتوبوس روی آن نوشته شده است. میتوانید نام اتوبوسها را از کلام و پیام بزرگان یا شهدا یا امام و رهبری انتخاب کنید و زیر نام اتوبوس آن پیام را هم بیاورید . این کار باعث می شود آن پیام حداقل در ذهن اعضای آن اتوبوس حک شود. بلکه نظر من این است که در هر اتوبوس هم چند گروه ایجاد شود تا هنوز هم کار راخت تر شود… چند گروه با نام و سرگروه. اولین گروه بندی که ما داخل اتوبوس راهیان داشتیم سه گروه عمار، مقداد و سلمان بود…
۴) کتابخانه سیار: با خودتان تعدادی کتاب جالب و از قبل تعیین شده ببرید . داخل اتوبوس احتمالاً خیلی ها از سر بیکاری هم که شده حاضر به مطالعه می شوند! مسئول فرهنگی هر اتوبوس می تواند بازار گرمی کند و برای هر کدام از کتابها شرح و توضیح و تعریفی کند تا افراد علاقه مند شوند به مطالعه‌ی آن کتابها . به عنوان مثال کتابهای آقای عاکف (انتشارات ملک اعظم ) و سری کتابهای دانشجویی (امام موسی صدر ، سید محمد حسینی بهشتی ، دانشجو باید سیب زمین نباشد ، یک دسته گل محمدی ،سید مجتبی نواب صفوی ، مرتضی مطهری ، آخوند باید روحانی باشد ، فصلی نو ، یک دختر جلف ، یسد مرتضی آوینی و ….) کتابهای مناسبی برای مطالعه در اتوبوسند . پیشنهاد میشود حد الامکان از بردن کتابهای تحلیلی و خسته کننده پرهیز شود و بیشتر از کتابهای مرتبط با فضا و کوتاه و جذاب استفاده شود
۵) تهیه سی دی فرهنگی برای هدیه: به شرکت کنندگان در اردو همان ابتدای کار یک سی دی هدیه بدهید . این سی دی می تواند مثلاً حاوی مستند جالب ظهور باشد(“کتاب آفتاب” این مستند را بصورت اینترنتی می فروشد و نکته جالب آن که این مستند قابل کپی کردن است) یا مجموعه ای از کلیپ های موبایل که به دقت انتخاب شده است. این سی دی را می توان حتی به تعداد بسیار زیاد کپی کرد و در نواحی مورد بازدید، بین زائران کاروانهای دیگر هم توزیع کرد تا رسالت توزیع محصولات جبهه فرهنگی کامل‌تر انجام شود. هر چه باشد به قول آقا عرصه فرهنگی عرصه جهاد است!
۶) مسابقه کلیپ موبایل از اردو : با وجود روایت‌های فروانی که هر ساله در مناطق جنگی میشود، اگر در فضای اینترنت به دنبال چند روایت جدید و جالب باشید سخت به دست می‌آید. دلیلش هم آن است که کسی در خلال اردو به فکر فیلم برداری و تیهه فیلم و کلیپ و این مدل کارهای مهم نیست. مسابقه بذارید تا همه به ضبط روایت گری ها و صحنه های ناب اردو تشویق شوند، شاید از بین این کارها، کلیپ های جالبی ایجاد شود و سپس به فضای اینترنت و سایر عرصه ها هم کشیده شود.
۷) مسابقه عکس: این مسابقه هم مثل مسابقه کلیپ روایتگری تاثیر مثبتی خواهد داشت در مستند سازی این اتفاق عظیم فرهنگی کشور .
۸) مسابقات ادبی: مثل مسابقه داستانک یا شعر یا قطعه‌ی ادبی، خاطره نویسی و … یا مسابقه ای تحت عنوان بهترین خاطره ای که افراد ازشهدا شنیده اند . با توجه به شرایط فعلی کشور و ماجرای طرح تخریب مزار های شهدا به بهانه بهسازی ، می توانید برای ایجاد موج و گفتمان سازی، مسابقه ای تحت عنوان “بهترین خاطره من از مزار شهدای شهرمان”برگزار کنید .
۹) کتاب در بسته های فرهنگی: اگر به شرکت کنندگان بسته ای فرهنگی به عنوان هدیه اهدا میکنید (که معمولا در دانشگاه ها این کار می شود) ، حتما در آن کتاب باشد. چندان هم جای نگرانی برای هزینه نیست چون کتابهایی در عرصه دفاع مقدس با قیمت زیر ۱۵۰۰ موجود است که از غنای مناسبی برخوردارند. حتی می توانید از کتابهای بسیار کوچک مثل “ما غیر از خدا هیچ کس را نداریم” استفاده کنید. این کتابچه حاوی پیام قطع نامه امام (ره) است و قیمت اش هم بسیار مناسب است.
۱۰)طرح بحث : قبل از اردو چند موضوع مهم و بحث بر انگیز را انتخاب کنید و روی آنها کمی مطالعه کنید تا بتوانید پیرامون هر کدام از این موضوعات ۵ تا ۱۰ دقیقه در اتوبوس صحبت کنید پس از صحبت شما ، جمع را به شرکت در بحث دعوت کنید تا به نتیجه مطلوب برسید . مثلاً من به عنوان مسئول فرهنگی اتوبوس ۱۰ دقیقه در مورد اینکه “چرا به جنوب میرویم؟” صحبت میکنم و بعد نظرات حاضران را جویا می شوم و بدین ترتیب بحث جریان خواهد گرفت. چند موضوع پیشنهادی برای طرح بحث ها : -اثبات ولایت فقیه به زبان ساده – چرا حجاب ؟ -کارآمدی انقلاب اسلامی – تاثیر ات جهانی انقلاب و دفاع مقدس در نهضت بیداری اسلامی –بحثهای روزی مثل ((قیام ملل مسلمان مصر، تونس و…))، ((طرح بهسازی مزار شهدا))، ((تصویب طرح دانشجوی پولی))، و… هم قابل بحث است. فقط در هر صورت نباید فراموش کرد که چند نفر به مطالعه در این موضوعات مأمور شوند. لینک فایل ورد نمونه ای از این طرح بحث ها انتهای این مطلب موجود است
۱۱) پیامک: قبل از اردو و خصوصا بعد از اردو با ارسال پیامک به شرکت کنندگان می توان بخشی از طرح واجب تداوم را انجام داد. (طرح تداوم به این معنی که پس از اردو هم با افراد شرکت کننده ارتباط داشته باشیم و هر از گاهی خاطرات آن اردو و اهداف و اغراضش تجدید شود. چنین کاری از دغدغه های مهم بسیاری از فعالین راهیان نور است.) مثلا پیامک هایی تحت نام بارگران. ابتدای پیامک هایی که می فرستید بنویسید بار گران و در ادامه متن مورد نظر . چند متن پیشنهادی در فایل پیامک های بار گران ، پیوست این فایل است. شاید بگویید قبل از اردو که نمی دانیم چه کسانی به اردو می آیند تا به آنان پیامک بزنیم . بله درست است . قبل از اردو میتوانید فقط به کادر اردو که نیاز به استقامت و اخلاص دارند پیامک های انرژی زا و حواس جمع کن بفرستید! و همچنین در خلال اردو ، کادر اردو نیاز مضاعفی به چنین کارهایی دارند. درضمن، متن پیامک ها میتواند در موضوعات مختلف باشد و اگر در قالب دفاع مقدس محصور نشود بهتر است. پیامک ها می تواند حاوی این داده ها باشد : اطلاع رسانی در مورد برنامه های خوب صدا و سیما (مثلا ساعت پخش و مهمان امشب برنامه راز یا دیروز امروز فردا )، کلام و پیامی از امام خامنه ای و امام خمینی ، وصیت های شهدا ، داستانک ، متن ادبی ، حدیث ، آیات قرآن، اطلاع رسانی در مورد رویداد های فرهنگی در حال رخداد…
۱۲) اهدای یک جزوه به هر شرکت کننده : جزوه ها بخاطر حجم کمتر خود و قابلیت تولیدی بودن(بدین معنی که شما خودتان هم می توانید آن را تولید کنید و در آن هر آنچه را که دغدغه شماست مطرح کنید. این ویژگی را کتابها معمولا ندارند)، ابزار کارآمدی هستند و می توانید به تعداد زیاد جزوه مورد نظرتان را تولید کنید تا در منطقه به سایر کاروانها هم برسانید. لینک فایل نمونه ای از این نوع پیامک ها انتهای مطلب موجود است!
۱۳) فیلم: تعدادی فیلم جالب و قابل پخش (!) را از قبل تهیه کنید تا در اتوبوسها پخش شود. اگر از قبل به فکر نباشید ممکن است راننده اتوبوس، همان فیلمی را پخش کند که خودش میخواهد (در اردوی پارسال دانشگاه ما در یکی از اتوبوسها فیلم سینمایی خروس جنگی پخش شد!!!)
۱۴) طرح قرآنی : یک طرح برای ارتباط بیشتر افراد با قرآن در تمام طول زندگی و خصوصا در طول اردو ارائه کنید. مثلاً ما سال ۸۸ در بسته های فرهنگی که هدیه می دادیم تفسیر سوره یاسین را هم قرار دادیم و در طول اردو قرار شد که هر روز مثلا دو وعده و هربار دو صفحه از همین سوره یاسین تلاوت شود. روحانی های کاروان هم موظف شدند که هر روز چند خط از این سوره مبارکه را تفسیر کنند . بهتر است روی یک سوره تاکید شود و از تلاوت جسته و گریخته پرهیز شود تا به نتیجه مناسب برسید . این تلاوت روزی دو بار میتواند در داخل اتوبوسها باشد یا در مناطق . در جلسه توجیهی نسبت به آوردن قرآن جیبی توسط شرکت کنندگان تاکید شود . لینک فایل توضیحی در مورد طرح قرآنی پارسال دانشگاه تربیت معلم انتهای مطلب موجود است
۱۵) اگر اهل برگزاری افتتاحیه و اختتامیه برای اردویتان هستید ، بهتر است نام و قالب و درون مایه برنامه به یادواره یک شهید تغییر یابد . مثلا برنامه یادوراره شهید آوینی. و واقعا هم در این برنامه به صورت ویژه روی آن شهید والا مقام کار شود . این باعث میشود که مخاطب پس از اتمام برنامه احساس کند که چیزی گیرش آمده و تنها مشتی حرف تکراری و کلیشه ای نشنیده است . این کار باعث می شود نخبه های این جبهه ی عظیم هم بیشتر شناخته شوند. حتی برای خود ما
۱۶) تجربیاتتان را یاداشت کنید تا به هم در سالهای آینده به کار خودتان بیاید و هم به کار دیگرانی که میخواهند راه شما را ادامه دهند.
۱۷) اگر روای و یا روحانی دعوت کرده اید حتما در هنگام هماهنگی موضوعات درخواستی خودتان را مطرح کنید تا روی آن مباحث از قبل کار کنند . بسیار دیده شده که به خاطر عدم تاکید مسئولین اردو ، روای و روحانی بدون آمادگی در اردو شرکت کرده و نتیجه اش هم سخنانِ «از هر دری سخنی» شده است. اگر بتوانید از قبل با راوی های خوبی که در سطح کشوری می شناسید هماهنگی کنید هم خوب است، چون گاهی اوقات راویان منطقه نمی توانند انتظارات ما را برآورده سازند. خیلی از راویان مطرح در ایام راهیان نور در مناطق جنگی به سر می برند اما تنها کاروان هایی که از قبل با ایشان هماهنگ شده اند می توانند استفاده کنند
۱۸) بجای آنکه به مناطق زیادی سر بزنید، در مناطق کمتری، بیشتر بمانید . بسیار شده است که فقط برای آن که به همه مناطق برسیم در هیچ حایی آنطور که باید و شاید تامل نکرده ایم و این مساله شدیداً در رکود اردو موثر است.
۱۹) در برنامه ریز هایتان برای شرکت کنندگان، زمانی را در روز برای فکر و تأمل خالی بگذارید . انتظار نداشته باشید وقتی به شهر رفتند بتوانند در فضای آلوده شهر بخوبی مناطق جنگی فکر کنند و تصمیم بگیرند . باید زمانی باشد تا در آن فضای روحانی ، بتوانند فکر کنند و بر اساس آن فکر تصمیم بگیرند تا هدف نهایی اردو که همانا رسیدن افراد به کمال است، محقق شود
۲۰) ایستگاه بلوتوث: قبل از اردو می توانید تعدادی فایل و کلیپ جالب را تهیه کنید و در طول اردو از طریق بلوتوث به دست زائران و مخاطبان برسانید . مثلا می توانید از روز اول اعلام کنید که هرروز در اردو سخنرانی روز دارید . یعنی هر روز یک سخنرانی ویژه بلوتوث موسوم به “سخنرانی روز” بلوتوث میشود و یا کلیپ هایی که قابلیت بحث داشته باشند. این کلیپ ها در اتوبوسها توسط مسئولین فرهنگی بلوتوث شود و در زمان مناسب بعد از اینکه به دست همه رسید و مشاهده کردند در مورد موضوع آن بحث شود بین اعضای اردو. البته باید در جلسات توجیهی اردو اجرای این طرح به اطلاع شرکت کنندگان برسد تا با گوشی های آماده در اردو حاضر شوند . شما هم باید سیم سیار به مقدار کافی همراه داشته باشید تا مشکل ته کشیدن شارژ گوشیهای شرکت کنندگان حل شود . فایل هایی که میخواهید بلوتوث کنید باید دارای حجم بسیار کم باشد . مثلا تمام فایل های mp3 را به amr تبدیل کنید تا حجمش خیلی کمتر شود . تجربه نشان داده که مموری اکثر شرکت کنندگان پر است و شارژشان خالی!
۲۱) کلیپ هایی که در مناطق پخش میشود را در صورت امکان تهیه کنید تا بعد از اردو کمال سو استفاده را از آن بکیند! مثلا کلیپ هایی که در معراج الشهدا یا شلمچه با دهلاویه و یا … پخش شده اند. از آنجایی که افراد این کلیپ ها را در شرایط خاص معنوی و روحی تماشا کرده اند، نسبت به آنها خاطره خوبی خواهند داشت و علاقه مند خواهند بود تا دوباره و چندباره آن ها را ببیند و سالیان سال آن را نگه دارند. (در واقع بر اساس اصول روانشناسی (!) نسبت به آن کلیپ ها شرطی شده اند
۲۲) سرود خوانی: اگر از قبل روی چند سرود حماسی و جذاب کار کنید تا در هر اتوبوس همخوانی کنید کار بسیار جالبی از آب درخواهد آمد. دو سه بار که مثلاً در هر اتوبوس چهار نفر سرودی را همخوانی کردند در دفعات بعد بقیه اعضای اتوبوس هم یاد خواند گرفت و الخ. حتی نیاز نیست از قبل کار کنند . اگر فایل سرود به همراه متن چاپ شده موجود باشد، کافی است تا در اردو این فعالیت جذاب پا بگیرد. اگر این طرح را اجرا کنید احتمالا به این نتیجه خواهید رسید که این طرح از جذاب ترین بخش های اردو خواهد بود
۲۳) عین متن پیام ها و بیانات مهم امام و رهبری را به دست دانشجوها برسانید تا با سرمنشا زلال حقایق انقلاب آشنا شوند و مثل همیشه با واسطه و تحلیل، کلام امام و رهبری بدست شان نرسد. میتوانید در همان بخش جزوه این سیاست را دنبال کنید. مثلا پیام قطع نامه امام یا بیانات آقا در دیدارهای مختلف با دانشجویان یا پیام ۰۶-۰۸-۸۱ آقا به جنبش دانشجویی یا پیام هشت ماده‌ای آقا و …
۲۴) حضور فعال و نزدیک کادر در بین راهیان: برای مسئولین دانشجویی اردو، زیادی کارها توجیهی برای جدا شدن و عدم رابطه نزدیک با شرکت کنندگان نیست. بلکه فضای اردو بستر مناسبی است تا ذهنیت های غلطی را که اغلب در ذهن افراد نسبت به قشر مکتبی جامعه نقش بسته است پاک کنند و بجای ٱن خاطره‌ای خوش بر جای بگذارند .
۲۵) سنت های رایج و دست و پا گیر را بشکنید: مثلا گاهی دیده می شود مسئولین فرهنگی اصرار دارند که در هر روز نشریه ای توزیع شود در حالی که با توجه به فشردگی برنامه و تراکم کاری مسئولین اردو هیچ الزامی نیست. یا افراط در مداحی و سینه زنی و برنامه های از این دست که خیلی اوقات، همانطور که گفته شد؛ زمانی برای کارهای واجبی مثل تفکر و تامل نمی گذارد.
۲۶) می توانید برخی جملات کوتاه استراتژیک و ناب را روی شیشه های کناری اتوبوس بچسبانید؛ به این ترتیب که هر کلمه از جمله را روی یک برگه A3 چاپ کرده و سپس روی شیشه های کناری اتوبوس بچسبانید، البته در هر سمت فقط یک جمله. با این کار میتوانید ارزشهای و آرمانهای خود را اعلان کنید! مثلاً این جمله مهجور مانده امام: ((ما باید در جنگ اعتقادیمان بسیج بزرگ سربازان اسلام را در جهان به راه بیندازیم))
۲۷) بسته های مجموعه کارتی وجود دارد با عناوین مثل “یاد ایام” یا “افلاکیان خاکی” که توی اونها کارتهایی وجود داره که یک طرف آنها یک عکس با کیفیت از جبهه و رزمنده ها و … هست و یک طرف اون یک خاطره یا وصیت ….. همچین چیزی برای خاطرات حضرت آقا (مقام معظم رهبری) هم درست شده است. من اینجا کازرون از موسسه فرهنگی مسجدالنبی گرفتم ولی مطمئنا توی شهرتون گیرتون میاد. ایده خوبی هست که چند بسته از آنها را داشته باشید در طی اردو در زمانهای مناسب در اتوبوس توزیع کنید و از بچه ها بخواید کارتها دست به دست بشه…
۲۸) استفاده از اوقات مرده: همانطور که می دونید بخشی از وقت زائران در دست شماست – مثل شب در قرارگاه یا برخی اوقاتی مثل آن.. برای آن هم برنامه ریزی کنید – بحث های از قبل آماده شده – یا پرسش و پاسخ های شهدایی و جبهه ای (شاید با جایزه) یا پخش کلیپ یا استفاده از راوی یا حتی مراسم سینه زنی شهدایی.. (ترجیحا خیلی ساده و خودمانی باشد) – (یاد هیئت فاطمیون افتادم باز و اولین شلمچه من!..).
۲۹) مهم* مهم* به خصوص صحبت کردن و جو روحی و اخلاقی مسئولین و بزرگترهای کاروان در طول سفر دیدار شهدا می تواند القاکننده خیلی چیزهایی باشد که با کتاب و بروشور نمی توان گفت.. یعنی آنها خودشان قلبا متوجه معنویت و عظمت زیارت شهدا شده اند و نمود آن را در ظاهر آنها میتوان دید… این خودش بیشترین تاثیرگذاری روی اطرافیان و زائران را می تواند داشته باشد..
برای نمونه یاد دارم در یکی از همین اردو ها این راننده اتوبوس با یک آدم….. بود. چی بگم.. توی لهجه اینجا بهش میگیم لِق ، یعنی آدم سبک و خوش…شاد و شنگول و … . خلاصه بعد از دعای کمیل شب آخری که شدیم مهمان شهدای شلمچه ، ما کنار اتوبوس منتظرشون بودیم…. دیدیم یک نفر زیر بغلشو گرفته دارن میارن… خیلی حالی پیدا کرده بود… من پیش خودم عامل اصلی اون رو حال معنوی بچه ها و تحت تاثیر قرار گرفتن ایشون و سرانجام عنایت شهدا در شلمچه .. میدونم.
۳۰) چند پیشنهاد مصداقی دیگر:
اگر دهلاویه رفتید حتما از مسئولین آنجا بخواهید که کلیپ شهادت شهید چمران را برای کاروانتان پخش کنند.
یکی از جاهایی که خیلی از کاروانها از وجودش بی خبرند معراج الشهداست (پایگاه شهید محمودوند در اهواز؛ چنین مکانی چندسال قبل در خرمشهر قرار داشت که این انتقال مکان هم خود عاملی شده است که خیلی ها گمان کنند دیگر معراج الشهدا وجود ندارد.) معراج الشهدا جایی است که شهدای پیدا شده در تفحص را، پیش از انتقال به شهرها، به آنجا می برند. تاثیر معراج الشهدا منحصر بفرد است. شاید چیزی جدا از همه اردو. به هیچ وجه از دستش ندهید.
۳۱) یک چیز دیگه که خیلی دل رو می بره بیان کرامات شهدا هست. .. امدادهای غیبی که به رزمندگان شده یا برخی کراماتی که از خود شهدا به واسطه مقام معنوی یا توسل به اهل بیت انجام شده است… مثلا کی هست که با یاد کمک حضرت زهرا(س) به برونسی -خاک های نرم کوشک-، چشماش داغ نشه یا قلبش نرم نشه…؟… این هم توسط راوی کاروان یا سرگروه های فرهنگی گروه های داخل اتوبوس می تواند انجام شود..
(تشکر از امین.ب به خاطر ذکر این مورد)
لینک وبلاگ کرامات شهدا جهت استفاده .
۳۲) مداحی های شهدایی برای پخش در اتوبوس که نباید فراموش بشه. (زیاد پخش نکنید که زدگی بیاره- ابتدای سفر برای معلوم شدن هدف سفر در ذهن بچه ها و نیز دقایقی قبل از رسیدن به هر منطقه برای ایجاد آمادگی معنوی در بچه ها پخش بشه به نظر من)
