پیگمنت، رنگدانه‌های پودری و جامدی هستند که به صورت طبیعی و مصنوعی برای ایجاد رنگ در محصولات مختلف استفاده می‌شوند. پودر پیگمنت چیست؟ این پودر که در آب و روغن نامحلول هستند، در صنایع گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این رنگدانه‌ها که به صورت آلی و معدنی وجود دارند، از ترکیبات شیمیایی که بر روی هسته‌های معدنی از آلومینیوم هیدروکسید رسوب داده شده‌اند، به وجود می‌آیند.
از آنجا که رنگدانه های آلی، جلا و شفافیت فوق العاده‌ای ایجاد می‌کنند، در تولید رنگ‌های روشن با طیف‌های گسترده استفاده می‌شوند.
اما برای تهیه رنگ‌هایی مانند سفید و مشکی براق رنگدانه‌های معدنی مناسب تر می‌باشد.
پیگمنت‌های آلی در برابر حرارت و دما مقاومت بیشتری دارند، با این تفاوت که پیگمنت‌های معدنی در برابر نور uv و خوردگی مقاوم تر هستند.
سایز ذرات تشکیل دهنده انواع رنگدانه‌ها، تاثیر بسزایی در خواص رنگدانه‌ها دارد. درخشندگی، میزان رنگ دهی، پایداری، درصد پوشش دهی از جمله این خصوصیات هستند.
علاوه بر این، شکل ذرات پیگمنت در ایجاد و بهبود خواص آن‌ها موثر می باشد. این رنگدانه‌ها دارای اشکال متفاوت هستند.
اشکال کروی، ورقه‌ای، مکعبی و سوزنی و بیضی از جمله شکل‌های مختلف پیگمنت‌های رنگی هستند.
به طور مثال از ذراتی که سوزنی شکل هستند، در تهیه رنگ‌های ترکیبی استفاده می کنند. چرا که دارای قابلیت چسبندگی فوق العاده‌ای می باشند.
رنگدانه های روشن مانند رنگدانه های تهیه شده از فلز آلومینیوم ورقه‌ای شکل هستند اما رنگدانه‌های حاصل از ذرات کربن کروی شکل می باشند.
ویژگی بعدی که در خواص اینگونه رنگدانه‌ها موثر است، وزن ذرات می باشد. هر یک از ذرات سازنده‌ی رنگدانه‌ها دارای وزن‌های متفاوتی هستند.
بنابراین باید هنگام ساخت رنگ‌ها از ذراتی با وزن کمتر استفاده شود، تا رنگ دهی بیشتر حاصل آید و قیمت نهایی محصول تولید شده مقرون به صرفه باشد.
از آنجا که قیمت یک محصول از پارامترهای مهم در خرید آن می باشد، توجه به این نکات بسیار ضروری و مهم است.
پیگمنت‌های طبیعی از معادن مختلف در قسمت‌های گوناگون کره‌ی زمین استخراج می‌شوند.
بعد از استخراج، لازم است تا این پودرها با استفاده از تجهیزات پیشرفته خالص سازی شوند.
چرا که وجود ناخالصی‌های مختلف در این پودرها، باعث کاهش کیفیت و میزان رنگ دهی آن‌ها می‌شود.
در مرحله بعد پودر باید کاملا شسته شود و سپس توسط دستگاه‌های مخصوص خشک شوند. بعد از خشک شدن کامل، در مش‌های مختلف تولید می‌شوند.
اما پیگمنت‌های مصنوعی طی چند واکنش شیمیایی که بین فراورده‌های آلی یا معدنی انجام می‌گیرد، سنتز می‌شوند.
تفاوت میان رنگدانه‌های طبیعی و مصنوعی به دلیل تفاوت در خصوصیات فیزیکی آن‌ها است.
رنگدانه‌های مصنوعی دارای دانه بندی مناسب و به شکل بلور هستند، اما پیگمنت‌های طبیعی پودری می‌باشند.
به دلیل عدم وجود ترکیبات اضافی در فرایند سنتز، خلوص رنگدانه‌های مصنوعی بیشتر است.
ساختار کریستالی و رنگ بندی متنوع این رنگدانه‌ها سبب شده تا در تولید انواع متعددی از محصولات صنعتی، محصولات آرایشی و حتی مواد غذایی مورد استفاده قرار گیرند.
به طور کلی پیگمنت‌های آلی بر اساس ویژگی های که دارند، به سه دسته متنوع تقسیم می‌شوند. آزو پودرها با طیف رنگی زرد، نارنجی و قرمز، شامل یک گروه ازت می باشند.
رنگدانه‌های آنتراکینونی، با طیف رنگی قرمز تا زرد شامل گروه‌های اسید سولفونیک هستند.
خمیر پیگمنت آنتراکینونی به راحتی در آب حل می شود. به همین دلیل از آن در صنایع رنگرزی برای رنگ کردن نخ و پشم استفاده می‌شود.
دسته آخر، رنگدانه‌های پلی سیکلیک می‌باشند. ذرات این رنگدانه‌ها از حلقه‌های آروماتیکی آنیل و یا هتروسیکلیک‌‌ها تهیه می شوند.
در ساخت رنگ‌های تجاری بطور گسترده از این رنگدانه‌ها استفاده می‌شود، چرا که رنگ دهی بسیار عالی و پایداری مناسبی دارند.
خاک قرمز که از اکسید آهن و هیدروکسید طبیعی حاصل می‌شوند، یکی از پرکاربرد ترین انواع پودر پیگمنت است.
اکسید آهن زرد، اکسید آهن سیاه و اکسید مس، پودر آلومینیوم و پودر فلز روی از جمله با کیفیت ترین رنگدانه‌های معدنی هستند.
ساختار کریستالی پیگمنت مهم‌ترین و کاربردی ترین ویژگی این رنگدانه‌های زیبا می‌باشد.
کریستالی بودن ذرات این رنگدانه‌ها باعث درخشندگی رنگ‌ها و محصولات صنعتی خواهد شد.
علاوه بر این نور به راحتی از این محصولات عبور می‌کند.
با توجه به داشتن این امتیاز از پودر و خمیر پیگمنت در ساخت و تولید تجهیزات مورد استفاده در دکوراسیون‌ها مانند لوسترهای رنگی و ظروف شیشه‌ای استفاده می‌شود.
مقاومت فوق العاده این پودرهای رنگی در برابر حرارت و رطوبت و حفظ خواص خود در برابر این عوامل از دیگر ویژگی‌های سودمند آن‌ها می باشد.
از این رو در ساخت تجهیزات ساختمانی، ابزارآلات خودروها و تولید رنگ‌های روغنی به وفور استفاده می‌شوند.
همچنین از رنگدانه‌های قرمز به عنوان ضد زنگ برای تاسیسات آهنی استفاده می‌شود.
ضد زنگ از اکسید شدن آهن در برابر اکسیژن جلوگیری می‌کند.
قابلیت پراکندگی مناسب در محیط‌های متعدد خصوصیتی است که باعث شده از این رنگدانه‌ها برای تولید انواع رنگ‌های سلولزی استفاده شود.
بر همین اساس در ساخت انواع کاغذهای ساده و روغنی استفاده می‌شود.
پایدار بودن پیگمنت در محیط‌های اسیدی و قلیایی برتری دیگری است، که این رنگدانه‌ها از خود نشان داده‌اند.
به همین دلیل در ساخت تجهیزات آزمایشگاهی در حوزه‌های مختلف صنعت مورد کاربرد واقع شده‌اند.
پوشش دهی قوی که خمیر پیگمنت بر روی محصولات ایجاد می‌کند، ویژگی دیگری است که در گسترش زمینه کاربرد آن‌ها نقش دارد.
تنوع فراوان در رنگبندی این پودرها و طیف‌های زیبا از این رنگدانه‌ها شرایط را برای مصرف آن‌ها در صنایع آرایشی و بهداشتی فراهم نموده است.
چرا که که زیبایی و ظرافت در تولید این محصولات باعث جلب رضایت بیشتر می‌شود.
به طور مثال در تولید انواع لاک‌های ناخن و مشتقات آن از پیگمنت‌های رنگی تیره، روشن، شفاف و کدر استفاده می‌شود.
عدم کمیت و کیفیت بالای اینگونه رنگدانه‌ها موجب شده تا در تولید رنگ های خوراکی و افزودنی های غذایی مورد کاربرد واقع شوند.
ثبات نوری متنوع، قیمت مناسب و اقتصادی از دیگر فاکتورهای موثر در انتخاب رنگدانه های آلی و معدنی هستند.
مستربچ‌ها فراورده‌های پلیمری هستند که به منظور بهبود کیفیت محصولات ترموپلاستیکی به آن‌ها اضافه می‌شوند.
این فراورده‌ها از سه پلیمر پایه و مقدار مناسبی ترکیبات افزودنی تشکیل می‌شوند.
پیگمنت به عنوان یک افزودنی مفید با هدف رنگ‌دهی و ایجاد خواص متنوع در تهیه مستربچ مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رنگدانه های قرمز،زرد و مشکی که به ترتیب از اکسیدهای آهن قرمز، اکسید آهن زرد و کربن تولید می‌شوند، از جمله پر مصرف ترین پودرهای رنگی در ساخت مستربچ‌ها هستند.
منبع: پیگمنت چیست
