پودر فلش یا فلاش ترکیبی پیروتکنیک با احتراق سریع و انرژی بالا، از قدیم تا به الان در آتشبازی، جلوههای ویژه و کاربردهای نظامی مورد استفاده قرار گرفته است. این ماده که از ترکیب اکسیدکنندههایی مانند پرکلرات پتاسیم و سوختهای فلزی نظیر آلومینیوم تشکیل شده، به دلیل تولید نور درخشان، صدای بلند و سرعت واکنش بالا، جایگاه ویژهای در صنایع مختلف دارد. با این حال، ناپایداری شیمیایی و حساسیت آن به گرما، اصطکاک و الکتریسیته ساکن، استفاده از آن را به فعالیتی پرخطر تبدیل کرده که نیازمند رعایت دقیق نکات ایمنی است.
پودر فلش با سرعت احتراق فوقالعاده بالا، در کسری از ثانیه واکنش نشان میدهد و شعلهای سریع و درخشان تولید میکند که برای ایجاد فلشهای نوری در آتشبازی و نمایشهای تئاتری ایدهآل است. یکی از بارزترین ویژگیهای آن، تولید نور سفید و شدید است که از سوختن فلزاتی مانند آلومینیوم یا منیزیم ناشی میشود و در عکاسی قدیمی و جلوههای بصری کاربرد داشت. همچنین موج فشاری با سرعت بیش از ۷,۶۲۰ متر بر ثانیه ایجاد میکند که منجر به صدای انفجار مانند میشود، ویژگی که در ترقهها و نارنجکهای صوتی نظامی مورد استفاده قرار میگیرد. برخلاف مواد منفجره سنتی، گاز کمی تولید میکند و بیشتر محصولات جامد به جا میگذارد، به همین دلیل به صورت فنی منفجره نیست، اما در شرایط خاص میتواند خطرناک باشد. حساسیت بالای آن به اصطکاک، ضربه و الکتریسیته ساکن، لزوم رعایت نکات ایمنی را دوچندان میکند. این ویژگیها را به مادهای قدرتمند، اما نیازمند مدیریت دقیق تبدیل کرده است.
این پودر به دلیل توانایی تولید نور و صدای شدید، در حوزههای متنوعی کاربرد دارد. در صنعت آتش بازی، این ماده برای ساخت ترقهها، فشفشهها و بمبهای نوری استفاده میشود و جلوههای بصری خیرهکنندهای خلق میکند. در تئاتر و سینما، از آن برای ایجاد فلشهای ناگهانی در صحنه های نمایشی یا جلوههای ویژه بهره میبرند، مانند انفجارهای کنترلشده در فیلمها. در حوزه نظامی، پودر فلش در نارنجکهای صوتی-نوری برای گیج کردن دشمن و در شعلههای فریبدهنده برای انحراف موشکهای حرارتی کاربرد دارد. در گذشته، عکاسان از این ماده برای روشنایی لحظهای در محیطهای کمنور استفاده میکردند، هرچند این کاربرد امروزه منسوخ شده است.
در نمایشهای شعبدهبازی، بهویژه نوع لیکوپودیوم، برای ایجاد شعلههای ایمن و جذاب به کار میرود. در آزمایشگاههای علمی، از آن برای مطالعه واکنشهای شیمیایی سریع استفاده میشود. این ماده در برخی صنایع خاص، مانند تولید دودهای نمایشی برای جلوههای بصری، نیز نقش دارد.
پودر فلش به دلیل ناپایداری شیمیایی و حساسیت بالا به گرما، اصطکاک، ضربه و الکتریسیته ساکن، مادهای خطرناک محسوب میشود. رعایت نکات ایمنی زیر ضروری است:
ترکیبات مختلفی برای پودر فلش وجود دارد که هر یک ویژگیهای خاصی دارند. برخی از رایجترین ترکیبات عبارت اند از:
تولید پودر فلش نیازمند دقت و دانش فنی است، زیرا هرگونه خطا میتواند به حوادث خطرناک منجر شود. مراحل کلی تولید به شرح زیر است:
منبع: آداک فلز کاوه (Adakeurope.com)
