استان آذربایجان شرقی با وسعت 4/16254 کیلومتر مربع در گوشه شمال غربی فلات ایران قرار گرفته است. حدود شمالی این استان را رود ارس با جمهوریهای آذربایجان، ارمنستان و ایالت خودمختار نخجوان مشخص میکند. رود قطـور و آبهای دریاچة ارومیه حدود غربی با استان آذربایجان غربی است و در جنوب کشیدگی رشته کوهها، درهها، جلگهها و دشتها موجب پیوستگی توپوگرافیک استان با آذربایجان غربی و زنجان شده است. در شرق نیز دره و رودخانه دره رود، کوههای سبلان، چهلمند و گردنه صائین این خطه را از استان اردبیل جدا میکند.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ خورشیدی، جمعیت آذربایجان شرقی در این سال بالغ بر ۳٬۹۰۹٬۶۵۲ نفر بوده که نزدیک ۵ درصد از جمعیت کل ایران را تشکیل میدهد. از این تعداد، ۱٬۹۸۹٬۴۰۰ نفر مرد و ۱٬۹۰۲٬۲۵۲ نفر زن بودهاند که در ۱٬۲۲۳٬۰۲۸ خانوار ساکن این استان زندگی میکنند. جمعیت استان در مقایسه با سال ۱۳۹۰ نزدیک به ۴/۸۹ درصد افزایش یافته است.
در سرشماری سال ۱۳۹۵ خورشیدی،تبریز با جمعیتی بالغ بر ۱٬۷۷۳٬۰۳۳ نفر، پرجمعیتترین و چاراویماق با جمعیتی بالغ بر ۳۱٬۰۷۱ نفر، کمجمعیتترین شهر آذربایجان شرقی بوده است. از جمله شهرهای پرجمعیت استان علاوه بر مرکز استان میتوان به شهرهای مراغه، مرند، اهر، میانه و سراب اشاره کرد. تعداد آبادیهای استان در سال ۹۰ دو هزار و ۷۳۱ آبادی و ۲۰ آبادی استان خالی از سکنه هستند.
به خاطر پهناوری جغرافیایی و وجود ارتفاعات متنوع، آب و هوای آذربایجان بسیار متنوع است در فصل تابستان، شهرهای جلفا و میانه دماهای بالایی را تجربه میکنند، اما در فصل سرما، از مهرماه تا اواسط فروردین، دماها به شدت کاهش مییابد. این منطقه از جمله استانهای سردسیر و برفگیر کشور محسوب میشود، اما با توجه به پهناوری، آب و هوای متفاوتی در فصول مختلف سال را تجربه میکند.
زبان رایج مردم در آذربایجان شرقی، ترکی آذربایجانی است اقلیتی که به زبان فارسی صحبت میکنند نیز در مرکز این استان، که کلانشهر تبریز است، زندگی میکنند اما با ترکی آذربایجانی نیز آشنایی دارند و بسیاری از آنها هم از این زبان استفاده میکنند.
نام این استان در منابع تاریخی با نامهای مختلفی نظیر آذربادگان، آذربایگان، آذربیگانون، اتراپاتاکان، آذربایغان و آذربیجان ذکر شده است از دوران باستان، آذربایجان به عنوان یکی از نقاط مهم قوم ماد در ایران مطرح بوده است. پس از مهاجرت قوم ماد به ایران، آذربایجان به عنوان یکی از قسمتهای تصرف شده توسط این قوم شناخته شد. شهرستان تبریز، به عنوان یکی از قدیمیترین مناطق ایران، دارای تاریخچهای بسیار باستانی است که نشاندهنده قدمت و تأثیرگذاری این شهر در طول تاریخ است.
از آثار تاریخی و باستانی این شهر میتوان به سارکن پادشاه آشور و دژ تارویی اشاره کرد همچنین، در برخی منابع تاریخی، شهر تبریز به نامهای اوشکایا یا تربیس هم ذکر شده است. از قرن دهم میلادی به بعد، تبریز به عنوان یکی از شهرهای بزرگ و مهم آذربایجان شناخته شد که با پیشرفت صنعت و تجارت، علم و تمدن نیز در آن شکوفا شد. در دوران حاکمیت صفویان، تبریز پایتخت ایران شد و در دورههای مختلف تاریخی، از جمله دوران قاجاریه، نقش مهمی در تاریخ و سیاست ایران ایفا کرد. در دوره استبداد صغیر محمد علی شاه، مردم تبریز با قهرمانیهای خود، از جمله ستارخان و باقرخان، توانستند از چنگ استبداد رهایی یابند و به مبارزه برای آزادی ایران بپردازند.
لینکدونی تبریز
