پس از فوت یک فرد، دارایی‌های او به ارث می‌رسد، سواءٌ این فوت واقعی باشد یا بر اساس فرضیات. برای تعیین ورثه‌های متوفی، الزامی است تا سهم‌الارث وراث با تشخیص از میراث مترتب بر او، مشخص گردد. این اقدامات به نام انحصار وراثت شناخته می‌شوند. پس از شناسایی ورثه‌ها، آنها حق قانونی خود را به ارث می‌برند و مسئولیت‌ها و دیون مالی متوفی را نیز به عهده می‌گیرند.
اصطلاح "فوت فرضی" به زمانی اشاره دارد که فرد غایب بر اساس قوانین و با شرایطی که توسط حکم دادگاه مشخص شده است، به عنوان مرده در نظر گرفته میشود. در صورتی که فرد مفقودالاثر باشد، دارایی‌های او تا زمانی که مرگ او ثابت نشده باشد، تقسیم نمی‌شوند. با این حال، در برخی موارد، با ثابت شدن مرگ یا گذشت زمانی که عادتاً فرد بعد از آن زنده فرض نمی‌شود، استثنائاتی وجود دارد.
آیا انحصار وراثت اجباری است؟
وکیل انحصار وراثت در پاسخ به این سوال می‌افزاید که در صورتی که شخص فوت کرده اموالی نداشته باشد و یا هیچ یک از ورثه نتوانند ذی نفع خود را در مراجع قانونی، ادارات دولتی یا غیر دولتی ثابت کنند، انحصار وراثت دلیلی برای اخذ وجود ندارد. اما اگر متوفی اموالی نداشته باشد ولی به هر دلیلی باید با ارائه گواهی انحصار وراثت به مراجع قانونی یا ادارات، انحصار وراثت محدود به کفایت میشود. در صورت داشتن مال برای متوفی، اخذ گواهی انحصار وراثت نامحدود ضروری میباشد.
به عنوان مثال، در صورتی که قصد فروش ملک (مال) وجود داشته باشد، بدون داشتن گواهی انحصار وراثت، این اقدام قانونی امکان‌پذیر نمی‌شود؛ بنابراین، تقسیم دارایی بدون انحصار وراثت، قانوناً مجاز نیست.
گواهی انحصار وراثت را از کجا بگیریم؟
گواهی انحصار وراثت یک مدرک رسمی است که نشان می‌دهد یک شخص به عنوان وارث یا وارثان دارایی‌های یک فرد فوت شده است. برای اخذ این گواهی، می‌بایست مراحل زیر را دنبال کرد:
1. **ثبت درخواست:
ورثه یا وکیل انحصار وراثت باید با مدارک لازم به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنند و درخواست خود را ثبت کنند.
2. **ارائه مدارک:
ورثه یا وکیل انحصار وراثت مدارک مرتبط را ارائه دهند، شامل شناسنامه ورثه فوت شده و سند اثبات وراثت یا وصیت‌نامه اگر وجود داشته باشد. در صورت عدم وجود این مدارک، ارائه مدارک شناسایی یکی از ورثه نیز قابل قبول است.
3. **انجام اقدامات حقوقی:
ورثه باید به وکیل انحصار وراثت تری مراجعه کرده و وکالت رسمی برای اخذ گواهی انحصار وراثت ارائه دهند. وکیل دادگستری مجرب می‌تواند به اداره‌های مختلف شهرداری، مالیات و غیره مراجعه کند و مراحل اخذ گواهی را انجام دهد.
4. **انجام اطلاعاتی:
ورثه نیاز به اطلاعات درست و کامل دارند. در صورت عدم داشتن گواهی فوت یا شناسنامه متوفی، با ارائه مدارک شناسایی یکی از ورثه، می‌توانند اقدامات لازم را انجام دهند.
**نکته مهم:
حتی اگر گواهی فوت یا شناسنامه متوفی وجود نداشته باشد، با وجود مدارک شناسایی یکی از ورثه و حضور او، می‌توان اقدامات لازم را انجام داد. اطلاعات دقیق و کامل از وکیل دادگستری مجرب می‌تواند شما را در این مراحل هدایت کند و همه اطلاعات ناقص را تکمیل کند.
آیا برای گرفتن انحصار وراثت حتما باید وکیل داشت؟
بله، برای گرفتن انحصار وراثت الزامی نیست که حتماً وکیل داشته باشید. وکالت به وکیل دادگستری کاملاً اختیاری است و شما می‌توانید این فرآیند را بدون وکیل انجام دهید. اما اگر به هر دلیلی ترجیح می‌دهید از خدمات وکیل دادگستری استفاده کنید، می‌توانید به وکیل موردنظر خود مراجعه کرده و وکالت الکترونیکی را برای انجام امور مرتبط با انحصار وراثت اخذ کنید.
برای ثبت درخواست انحصار وراثت در سامانه ثنا، اولاً هر یک از ورثه یا وکلای دادگستری باید در این سامانه ثبت نام کنند. این اقدام اطلاعات مرتبط با پرونده را به آنها اعلام می‌کند. سپس می‌توانید از این طریق اطلاعات مرتبط با انحصار وراثت را ثبت کنید و درخواست خود را ارسال نمایید.
از این روش الکترونیکی می‌توانید به جای ابلاغ کاغذی، اسناد و اطلاعات مرتبط با پرونده را بصورت الکترونیکی به دادگاه ارسال کنید. همچنین این فرآیند به شما این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به حضور همه ورثه در دادگاه، اقدامات لازم را انجام دهید. برای کسب اطلاعات کامل و دقیق در مورد مراحل اخذ گواهی انحصار وراثت، می‌توانید از منابع قانونی معتبر و یا وکیل دادگستری مشاوره بگیرید.
الزام به تنظیم سند چه مراحلی دارد؟ تنظیم سند انحصار ورثه به چند مرحله اصلی نیاز دارد. ابتدا، ورثه یا وکیل انحصار وراثت باید به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و درخواست خود را ثبت کنند. سپس، مدارک مرتبط از جمله شناسنامه ورثه فوت شده، سند اثبات وراثت یا وصیت‌نامه اگر موجود باشد، باید ارائه شوند. سومین مرحله شامل مراجعه به وکیل انحصار وراثت است که با ارائه وکالت رسمی، اقدامات حقوقی لازم را انجام دهد و به ادارات مختلف شهرداری، مالیات و غیره مراجعه کند. در نهایت، انجام اطلاعاتی صورت می‌گیرد که ورثه نیاز به اطلاعات دقیق و کامل دارند. این مراحل به تنظیم سند انحصار ورثه اقدام می‌کنند و این سند مهم در تقسیم ارث و انحصار وراثت بکار می‌رود.
انحصار وراثت کردن با تقسیم ارث فرق دارد
گواهی حصر وراثت یک سند قانونی است که توسط شورای حل اختلاف صادر میشود و در آن، اطلاعاتی نظیر نام متوفی، تاریخ فوت، اسامی دقیق ورثه‌ها و مقدار سهم هرکدام از آنها بر اساس قوانین ارث‌وارثی مشخص میشود. این گواهی به هیچ وجه یک فهرست دقیق از اموال متوفی را نشان نمی‌دهد و نمی‌پردازد به تقسیم و توزیع دقیق این اموال؛ بلکه تنها سهم هر ورثه در این اموال را مشخص می‌کند. از این رو، مدارک مالکیت اموال نیازی به ارائه در دادخواست انحصار وراثت ندارند.
تفاوت میان انحصار وراثت و تقسیم ارث در این است که انحصار وراثت نه تنها مرحله اولیه برای آغاز فرآیند تقسیم ارث است بلکه حتی در صورت عدم همکاری برخی از ورثه، درخواست یک ورثه برای دریافت گواهی انحصار وراثت کفایت می‌کند.
درخواست گواهی انحصار وراثت بدون داشتن شناسنامه سایر ورثه امکان‌پذیر است، زیرا اگر مدارک لازم برای حصر وراثت کامل و کافی باشند، نواقص و نقاظ اطلاعات از طریق استعلام از اداره ثبت احوال قابل رفع می‌شوند. اهمیت این نکته این است که تقسیم ارث بدون رضایت ورثه یا در صورت عدم انحصار وراثت ممکن نیست. به عبارت دیگر، تقسیم ارث بدون اخذ گواهی انحصار وراثت امکان‌پذیر نیست.
پس از دریافت گواهی مذکور، مراحل تقسیم ارث به صورت زیر ممکن است انجام شود:
الف) اگر بین ورثه اختلافی وجود نداشته باشد و همگی اظهارنامه مالیاتی را پرداخت کرده باشند، آنها می‌توانند مال منقول و غیرمنقول باقی‌مانده از متوفی را بر اساس حقوق وراثه‌ها تصرف قانونی کرده و حتی آنها را به دیگران انتقال دهند.
ب) اگر متوفی اموال منقولی از نوعی مثل فرش قیمتی یا عتیقه‌ها داشته باشد، می‌توان با ارائه دادخواست مهر و موم ترکه از این اموال استفاده کرد.
ج) اگر دسترسی به کلیه اموال، بدهی‌ها، طلب‌ها و اسناد مرتبط با متوفی وجود نداشته باشد یا ابهامی در میزان دارایی‌ها وجود داشته باشد، می‌توان دادخواست تحریم ترکه را به شورای حل اختلاف ارائه داد.
د) اگر یکی از ورثه در تصرف یکی از املاک متوفی یا دارایی‌ها قرار گرفته باشد، می‌توان با ارائه دادخواست خلع ید مشاعی، از دادگاه درخواست کرد که تقسیم این ملک را انجام دهد.
هـ) هر یک از ورثه می‌توانند با مراجعه به اداره ثبت اسناد، بر اساس سهم خود در مال غیرمنقول (ما ترک)، درخواست افراز (تقسیم) کنند.
مراحل انحصار وراثت
مراحل گام به گام احصار وراثت شامل:
1- ثبت دادخواست انحصاروراثت از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و یا مراجعه مستقیم به شورای حل اختلافی که متوفی در حوزه آن سکونت داشته است و دریافت فرم مخصوص انحصاروراثت و ثبت و ارجاع آن توسط شورای حل اختلاف به شعبه مربوطه.
2- تهیه استشهادیه از طریق دفاتراسناد رسمی که ذیل آن را سه نفر شاهد تایید کرده و گواهی نمایند که متوفی در آن تاریخ فوت و وراث حین الفوت چه اشخاصی هستند.
3- اگر متوفی قبل از سال 95 فوت کرده است گواهی مالیات بر ارث یکی از الزامات مدارک پیوستی میباشد.
4- گام بعدی، بعد از ابلاغ از طریق شورای حل اختلاف نوبت به رسیدگی میشود که شخص متقاضی به شعبه مراجعه و تمام مدارک لازم را ارائه می نماید.
5- شورای حل اختلاف پس از بررسی مدارک درصورتی که اموال متوفی بیشتر از پنجاه میلیون تومان باشد اقدام به نشرآگهی نموده و بعد از آن گواهی را صادر می نماید.
قانون جدید انحصار وراثت چیست؟
قانون جدید در طرح دادخواست انحصار وراثت ویژگی‌های خاصی دارد. یکی از موارد مهمی که باید به آن اشاره کرد، مربوط به فوت شدگان بعد از سال ۹۵ است که دیگر نیاز به پرداخت مالیات بر ارث برای گرفتن گواهی انحصار وراثت وجود ندارد.
آخرین تغییرات در رویه قضایی صدور گواهی انحصار وراثت به شرح زیر است:
مطابق بخشنامه شماره ۳۸۳۸۴ مورخ ۷/۷/ ۱۳۹۹ وزارت دادگستری، اگر متوفی دارای اموالی بیشتر از ۵۰۰ میلیون ریال معادل ۵۰ میلیون تومان باشد، گواهی انحصار وراثت نامحدود صادر میشود و نیاز به نشر آگهی ندارد. در انحصار وراثت محدود، نشر آگهی مورد نیاز نمی‌باشد.
این تغییرات منجر به کاهش مدت زمان صدور گواهی انحصار وراثت شده و با حذف پروسه نشر آگهی، مدت زمان این فرآیند بسیار کوتاه‌تر خواهد بود.
با توجه به خلاصه اطلاعات ارائه شده، اگر یکی از ورثه قصد دارد سهم خود را در میراث دریافت کند و دیگران از این اقدام امتناع کنند، باید یکی از راه‌های زیر را پیش از مشورت با وکیل انحصار وراثت انتخاب و اقدام کند:
1. **تهیه دادخواست با مبالغه: درخواستی تهیه کنید که مبالغه شده باشد و میزان اموال متوفی را بیشتر از واقعیت نشان دهد. این ممکن است برای دیگر ورثه ترغیب‌کننده باشد تا از اقدام خودداری کنند.
2. **تماس با وکیل انحصار وراثت: با وکیل متخصص در حوزه انحصار وراثت تماس بگیرید و موضوع را با او مشاوره کنید تا بهترین راه حل برای حفظ حقوق شما را پیشنهاد دهد.
3. **مذاکره با دیگر ورثه: تلاش کنید با دیگر ورثه مذاکره کرده و به توافق برسید. این ممکن است منجر به حل مساله بدون نیاز به اقدامات قانونی شود.
به هر حال، مشورت با وکیل متخصص توصیه میشود تا بهترین تصمیمات در راستای حفظ حقوق و مصلحت شما اتخاذ شود.
وکیل خوب برای انحصار وراثت کیست؟؛ مشاوره رایگان وکیل انحصار وراثت
وکیل متخصص در زمینه ارث، علاوه بر ارائه مشاوره حقوقی، نقش بسیار مهمی در کمک به موکل برای انجام اقدامات مرتبط با انحصار وراثت دارد. او به موکل خود کمک می‌کند تا با ارائه ادله قوی و مدارک لازم و کافی، به درخواست انحصار وراثت بپردازد.
دانستن قوانین و رویه‌های مرتبط با ارث می‌تواند تأثیر زیادی در نتیجه نهایی داشته باشد. اگر اقدامات به طور صحیح و آگاهانه انجام نشود، ممکن است حقوق ورثه به صورت غیرقابل جبرانی آسیب ببیند.
وکیل متخصص در زمینه ارث با آشنایی کامل به قوانین مربوطه و تجربه در رویه قضایی، می‌تواند با تبحر و حرفه‌ایترین شیوه‌ها به احقاق حقوق موکلش کمک کند. پس از فوت یک فرد، مسائل انحصار وراثت و پیگیری‌های قضایی ممکن است برای نزدیکانش فشار روحی و اجتماعی زیادی ایجاد کند. این موضوع می‌تواند به‌عنوان یک چالش جدی باشد، به ویژه زمانی که ورثه با همکاری نمی‌نمایند. با توجه به این موارد، انتخاب یک وکیل ارث خبره و با تجربه در حوزه انحصار وراثت برای کمک به کاهش آسیب‌های روحی و سرعت بخشیدن به روند قانونی ضروری است.
وکلای انحصار وراثت عدل جو برای ما چه می‌کند؟
گروه وکلا عدلجو برای حل پرونده‌های انحصار وراثت و تقسیم ترکه شما را همراهی می‌کنند و این امکان را فراهم می‌کند که بدون حضور شما در هر مرحله‌ای از روند پرونده، تیم وکلای عدلجو شما را نمایندگی کند. تیم حقوقی در جلسات و مراحل پرونده به جای شما حضور خواهد داشت.
هنگام باز کردن پرونده در عدلجو، شما یک پشتیبان اختصاصی خواهید داشت که شما را در جریان جزئیات روند پرونده قرار داده و هفتگی به شما گزارش خواهد داد. تیم عدلجو تا انجام نهایی پرونده، در کنار شما خواهد بود و سهم‌الارث و تقسیم ارث بین ورثه بر اساس قوانین به دقت انجام خواهد شد. این روش به شما کمک می‌کند تا مدت زمان انجام پرونده انحصار وراثت به شدت کاهش یابد.
