سفته و چک هر دو نوع ابزار مالی هستند که در معاملات مالی و پرداخت‌های الکترونیکی استفاده می‌شوند، اما دارای تفاوت‌هایی هستند.
سفته یا چک صادر شده توسط شخصی است که حساب در بانک دارد و به شخص دیگری از آن حساب پرداخت می‌شود. سفته به عنوان یک نوع قرارداد مالی، شامل تعهد به پرداخت مبلغ مشخص شده به صاحب سفته در تاریخ تعیین شده می‌شود. سفته همچنین می‌تواند از طریق نماینده صادر شود. در صورتی که پرداخت سفته در تاریخ تعیین شده صورت نگیرد، فرد صادر کننده سفته مسئول پرداخت مبلغ مورد نظر است.
از سوی دیگر، چک نوع دیگری از وسیله‌ی پرداخت الکترونیکی است که معمولاً برای پرداخت های بزرگ مورد استفاده قرار می‌گیرد. چک معمولاً توسط شخصی صادر می‌شود که در بانک حساب دارد و در آن حساب پول کافی برای پرداخت چک وجود دارد.
در چک، شخص صادر کننده چک به بانک تعهد می‌کند که مبلغ مشخص شده در چک را به صاحب چک پرداخت کند، به شرطی که صاحب چک آن را به بانک خود ارائه کند. در صورتی که موجودی کافی در حساب صادر کننده چک برای پرداخت آن وجود نداشته باشد، چک برگشت خواهد خورد و هزینه‌ی برگشت آن به عهده صادر کننده چک خواهد بود.
سوال دیگری که در زمینه تفاوت سفته و چک نیز پیش می آید این است که مانند چک، سفتعنیر می تواند حکم بازداشت داشته باشد؟ به طور کل آیا سفته حکم جلب دارد؟ برای پاسخ به همچین سوالاتی حال که به فرق بین چک و صفته به زبان ساده پرداختیم به طور جرئی به چک و سفته و کارایی آن ها خواهیم پرداخت.
یکی دیگر از راه های فهمیدن فرق چک و سفته به زبان ساده، این است که چک و سفته را به طور جداگانه توضیح دهیم. چک، ابزاری پرداختی است که صادر کننده آن، به بانکی که حساب در آن دارد، دستور پرداخت مبلغ مشخصی به صاحب چک را می‌دهد. در واقع، چک یک نوع سند قابل تبدیل به پول است که به کمک آن می‌توان به راحتی پرداخت‌های مختلفی را انجام داد.
استفاده از چک به دو دلیل اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
امنیت: استفاده از چک در مقایسه با پول نقدی امنیت بیشتری دارد. اگر پول نقدی در دست شما به سرقت برود، دیگر قابل بازگشت نیست، اما چک‌ها امکان لغو و تغییر دارند و در صورت سرقت، می‌توان آن‌ها را مسدود کرد.
ردیابی و ثبت: استفاده از چک امکان ثبت و ردیابی پرداخت‌ها را فراهم می‌کند. هر چک شامل اطلاعاتی مانند مبلغ، تاریخ و نام صاحب چک است که در بانک ثبت می‌شود و در صورت نیاز می‌توان آن را به‌عنوان مدرکی برای اثبات پرداخت استفاده کرد.
در کل، استفاده از چک در پرداخت‌های مختلف به دلیل امنیت بیشتر و امکانات ثبت و ردیابی آن، همچنان محبوب است. با این حال، نکاتی همچون ارائه چک‌های بدون موجودی کافی، مسدود نشدن چک‌های بلاتکلیف و... ممکن است باعث مشکلاتی برای صادرکننده چک شود، بنابراین قبل از صدور چک باید دقت کافی را داشته باشید.
حال پس از آن که به فرق چک و سفته به زبان ساده پرداختیم برای درک بهتر، به کارایی چک خواهیم پرداخت. همان طور که اشاره کردیم، چک یک نوع سند پرداخت است که بانک به درخواست مشتری خود صادر می‌کند. با این سند، مشتری می‌تواند مبلغی را به فرد دیگری پرداخت کند. چک به صورت دستوری صادر می‌شود و بانک مبلغ مورد نظر را از حساب مشتری کسر و به حساب فرد دریافت کننده واریز می‌کند.
با استفاده از چک، می‌توان برای پرداخت مبالغ مختلفی مانند پرداخت قبض‌های مختلف، پرداخت هزینه‌های خرید، پرداخت حقوق کارمندان و... استفاده کرد. همچنین برخی افراد ممکن است برای تامین وام بانکی نیز از چک استفاده کنند.
افرادی که حساب بانکی دارند، می‌توانند از چک استفاده کنند. همچنین افرادی که نیاز به پرداخت مبالغ مختلفی دارند، می‌توانند از چک به عنوان یکی از روش‌های پرداخت استفاده کنند. همچنین تجار و کسب و کارها نیز از چک برای پرداخت به عنوان یکی از روش‌های پرداخت استفاده می‌کنند.
برای آن که بهتر فرق چک و سفته به زبان ساده را بفهمیم، باید کامل درباره سفته آشنایی داشته باشیم. سفته یک نوع سند مالی است که شامل وعده پرداخت مبلغ مشخصی در زمان مشخصی می‌شود. این سند معمولاً به عنوان ابزاری جهت جذب سرمایه‌گذاری و جمع‌آوری سرمایه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سفته معمولاً توسط شرکت‌ها، موسسات، بانک‌ها و دولت‌ها صادر می‌شود. در صورتی که یک سفته توسط یک شرکت صادر شود، بدین معنی است که شرکت مورد نظر از سرمایه‌گذارانی که این سند را خریداری می‌کنند، سرمایه می‌گیرد. در واقع، سفته به عنوان یک ابزار مالی قابل تبدیل به پول برای سرمایه‌گذاران عمل می‌کند.
استفاده از سفته به دو دلیل اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد:
جذب سرمایه: شرکت‌ها و دولت‌ها معمولاً از صدور سفته به‌عنوان یک روش جذب سرمایه استفاده می‌کنند. با این کار، سرمایه‌گذاران به این سفته‌ها سرمایه خود را می‌دهند و در مقابل وعده پرداخت با بهره‌ای بالاتر در آینده دریافت می‌کنند.
ضمانت: استفاده از سفته به شرکت‌ها و دولت‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌های مربوط به پرداخت وام‌ها و بدهی‌ها را به سرمایه‌گذاران منتقل کنند. در صورتی که شرکت مورد نظر پرداخت وام را نتواند انجام دهد، سرمایه‌گذاران به عنوان صاحب سفته می‌توانند از شرکت مذکور از طریق ابزار قانونی دریافت پرداخت کنند.
پس از بررسی تمامی کارایی چک و فرق بین چک و سفته به زبان ساده، بهتر است با کارایی سفته نیز آشنا شویم. همان طور که اشاره کردیم، سفته یکی از شیوه‌های اعطای وام در ایران است که در آن بانک یا مؤسسه مالی، برای افرادی که نیاز به وام دارند، وام می‌دهد و در عوض از آن‌ها سفته های تضمینی می‌گیرد. این سفته ها به نام صاحبشان صادر شده و در صورت عدم تسویه حساب توسط وام‌گیرنده، برداشته می‌شوند.
کارایی سفته در این است که افرادی که امتیاز اعتباری کافی برای اخذ وام از بانک ندارند، می‌توانند از این روش استفاده کنند تا وام بگیرند. همچنین، افرادی که دارای ریسک اعتباری هستند و بانک‌ها معمولاً اقدام به اعطای وام به آن‌ها نمی‌کنند، می‌توانند به کمک سفته وام دریافت کنند.
با این حال، افراد باید موارد زیر را در نظر داشته باشند:
به طور کلی، سفته یک روش قانونی و معمول در ایران برای اخذ وام است (البته برای ضمانت نیز سفته می دهند که خیلی از افراد به این روش آشنایی دارند.) افرادی که به دلیل محدودیت‌های اعتباری نمی‌توانند از بانک‌ها و مؤسسات مالی معمول وام دریافت کنند، می‌توانند از این روش استفاده کنند.
