DDR5 چیست؟

نسل جدید RAMهای بازار

با عرضه جدیدترین CPU دسکتاپ توسط Intel، تمام حافظه‌های کامپیوتر‌های رومیزی مجهز به رم DDR5 شده‌اند. قبل از ادامه مطلب باید بدانید رم چیست .

پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل، با اسم Alder Lake، به تازگی وارد بازار شده‌اند و با ورود آن‌ها، عصر رم های DDR5 آغاز می‌شود. با CPU جدید، دو فناوری جدید ارائه می‌شود که کاربران لپ‌تاپ باید درباره آن‌ها بدانند: حافظه DDR5 و گذرگاه PCI Express (PCIe) 5.0 به همراه سازگاری PCIe با نسل‌های قبلی. متخصصان ماه‌ها یا حتی سال‌ها برای آماده شدن انتقال به نسل جدید تلاش کرده‌اند. اما، بسته به لپ‌تاپ یا مادربرد Alder Lake که خریداری می‌کنید، انتقال به DDR5 می‌تواند یک جابه‌جایی کامل باشد.

درباره پردازنده های نسل سیزدهم اینتل بخوانید.

بردهایی که از DDR5 استفاده می‌کنند از DDR4 پشتیبانی نمی‌کنند و بالعکس.

قبل از تصمیم گیری در مورد اینکه آیا زمان برای ارتقا به حافظه ناشناخته مناسب است یا نه، چند سوال را بررسی می‌کنیم.

DDR5 چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

DDR5 جدیدترین استاندارد برای ماژول‌های حافظه در لپ‌تاپ/کامپیوتر مصرف‌کننده است که در هماهنگی با پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل و مادربردهایی با چیپست Z690 به بازار آمده است. مادربردهایی که از چیپست Z690 استفاده می‌کنند، اولین بردهایی هستند که از ماژول‌های حافظه DDR5 و تراشه‌های Alder Lake پشتیبانی می‌کنند.

توسعه و معرفی DDR5 عمدتاً به افزایش ظرفیت ۶۴ گیگابیت آن در هر مدار تراشه از ماژول حافظه مربوط می‌شود. این نشان دهنده افزایش چهار برابری نسبت به DDR4 است. نسل‌های قبلی حافظه‌های DDR معمولاً در مقایسه با نسل‌های قبلی خود ظرفیت دو برابری داشته‌اند.

افزایش سرعت انتقال داده (دو برابر بیشتر) آن، می‌تواند برای کسانی که سعی در دریافت عملکرد بیشتر از گرافیک‌های یکپارچه روی پردازنده‌های پشتیبانی شده دارند، مفید باشد. اما به یاد داشته باشید که محدودیت‌های ظرفیت DDR4، مدت‌ها پس از اینکه سازندگان رده بالا را به دنبال راه حل‌های جایگزین وادار کنند، باقی خواهد ماند. با این حال که DDR5 تازه به بازار آمده و آینده بازار در دست آن‌هاست.

نحوه کاهش مصرف رم در ویندوز را بخوانید.

تفاوت حافظه DDR5 با حافظه GDDR5 چیست؟

اگرچه نام‌ها ممکن است مشابه به نظر برسند، (GDDR5) یک فناوری قدیمی‌تر مبتنی بر DDR3 است که برای کارت‌های گرافیک طراحی شده است. در حالی که حافظه اصلی سیستم DDR5 عمدتاً به ماژول‌های حافظه قابل جابجایی یا DIMM متصل می‌شود، GDDR5 مستقیماً به کارت‌های گرافیک لحیم می‌شود. از آنجایی که پردازنده‌ها و کارت‌های ویدئویی وظایف مختلفی را با استفاده از RAM خود انجام می‌دهند، این حافظه ها به طور جداگانه توسط سیستم مدیریت می‌شوند.

با DDR5، انتظار چه ظرفیتی برای هر ماژول رم داشته باشیم؟

چهار برابر شدن حداکثر ظرفیت آی سی DIMM مصرف‌کننده تا ۱۲۸ گیگابایت در هر ماژول DDR5 را به همراه دارد. مادربرد معمولی با چهار اسلات DDR4 در مجموع می‌تواند تا ۱۲۸ گیگابایت حافظه را در خود جای دهد (با استفاده از چهار ماژول ۳۲ گیگابایتی) اما DDR5 آن را به ۵۱۲ گیگابایت در بردهایی که از آن پشتیبانی می‌کنند افزایش می‌دهد.

پلتفرم‌های High End Desktop (HEDT) را نیز در نظر بگیرید. بردهای HEDT با دو برابر اسلات DIMM حتی امکان ارتقا به یک ترابایت ظرفیت دارند که ظرفیت DRAM بیشتر از SSD مصرف‌کننده معمولی است. حافظه DDR4 با ظرفیت بالاتر (۶۴ گیگابایت) به پشتیبانی برای حافظه ویژه (RDIMM) نیاز دارد، که معمولاً به سیستم‌های کاری حرفه ای و سرورهای پیشرفته محدود می‌شود. در مقابل، ماژول‌های ۶۴ گیگابایتی DDR5 را در اختیار مصرف کنندگانی قرار خواهید داد که مایل به پرداخت پول هستند.

DDR5 روی چه پلتفرم‌هایی کار می‌کند؟

در اواخر سال ۲۰۲۱، DDR5 در ابتدا به پلتفرم جدید با سوکت LGA 1700 اینتل در مرکز داده و بخش سرور محدود شده بود. انتظار می‌رود شاهد پیشرفت‌های بیشتری از سوی اینتل و AMD در پلتفرم‌های نسل بعدی باشیم.

درباره تراشه Ryzen 7020 AMD بخوانید.

در حال حاضر، برای مصرف‌کننده معمولی، شاهد پشتیبانی از حافظه DDR5 در بخش اصلی مادربردهای اولیه برای نسل دوازدهم، تحت چیپست Z690 خواهید بود. با این حال، برخی از بردهای Z690 از DDR4 پشتیبانی می‌کنند.

آیا باید از DDR5 برای ساخت Intel LGA 1700 استفاده کنم؟

یکی از دلایلی که سوکت پردازنده Intel LGA 1700 دارای پین‌های بسیار بیشتری نسبت به مدل قبلی خود (LGA 1200) است این است که به طور جداگانه از دو استاندارد حافظه متفاوت پشتیبانی می‌کند. در حالی که طراحی آن از استفاده همزمان از دو نوع حافظه مختلف جلوگیری می‌کند، سازندگان مادربرد با تولید مادربردهای LGA 1700، هر دو نوع DDR5 و DDR4 را ساپورت می‌کند.

یک مادربرد مناسب از DDR5 یا DDR4 پشتیبانی می‌کند. هنگام خرید مادربرد Z690، باید بدانید که از کدام نوع حافظه پشتیبانی می‌کند: DDR5 یا DDR4. ماژول‌های DDR5 و DDR4 در واقع به طور متفاوت استفاده می شود و نمی‌توانید یکی را در اسلات دیگری نصب نمایید.

شرکت اینتل، اخیرا فناوری جدیدی با نام اینتل یونیسون معرفی کرده است که روشی برای کنترل گوشی هوشمند از طریق لپ تاپ است.

تاثیر DDR5 در لپ‌تاپ‌ها

DDR5 SO-DIMM چند ماه پیش معرفی شد و در سطح DDR5 (1.1-volt) مخصوص دسکتاپ کار می‌کند. انتظار می‌رود که پلتفرم‌های جدید و کم مصرف Alder Lake به زودی پس از پلتفرم دسکتاپ در لپ تاپ ها راه‌اندازی شوند.

حافظه LPDDR5 با ولتاژ ۰.۹ ولت نیز توسعه داده شده است، اما در مورد اینکه کدام مدل‌های CPU ممکن است به آن نیاز داشته باشند، هنوز کاملا مشخص نیست.

تفاوت‌های اصلی بین DDR4 و DDR5 چیست؟

بزرگترین تفاوت بین DDR5 و نسل‌های قبلی آن این است که هر ظرفیت ۶۴ بیتی شامل دو کانال ۳۲ بیتی است. در حالی که تقسیم کانال ۶۴ بیتی به دو بخش صورت گرفته پهنای باند افزایش داده نشده است، بلکه بلوک‌های انتقال کوچکتر را برای افزایش (دو برابر) طول 16 data-cycle burst ارائه می‌کند.

سایر تغییرات بزرگ در DDR5 عبارتند از تنظیم ولتاژ روی ماژول، کاهش ولتاژ داخلی ۱.۲ ولت DDR4 به ۱.۱ ولت و ECC روشن برای رفع خطاهای داخلی تک بیتی، نرخ داده تقریباً دو برابر DDR4 و تاخیر تقریباً دو برابر چرخه DDR4.

DDR5 چه مزایایی دارد؟

علاوه بر افزایش ظرفیت ذکر شده قبلی، DDR5 تقریباً دو برابر پهنای باند بیشتر نسبت به DDR4 ارائه می‌دهد. بیشترین افزایش عملکرد احتمالاً در بازی‌ها هنگام استفاده از گرافیک رخ می‌دهد.

آیا DDR5 نسبت به DDR4 بازده انرژی بیشتری دارد؟

با درنظر گرفتن ۰.۱ ولت که ولتاژ DDR5 را از مقدار ولتاژ DDR4 جدا می‌کند، انتظار داریم حداقل تغییرات مصرف برق را برای ساخت یک کامپیوتر معمولی داشته باشیم. با این حال، در حالی که اثر بازده تبلیغ شده، ممکن است در بخش مصرف‌کننده حداقل به نظر برسد، بهبودهای قابل توجهی احتمالاً در سیستم‌هایی رخ می‌دهد که از ماژول‌های زیادی مانند سرورها و سیستم‌های رک در مراکز داده استفاده می‌کنند.

آیا ECC On-Die DDR5 از سیستم کامپیوتر در برابر خطاهای گذرگاه داده محافظت می‌کند؟

برخلاف آی سی‌های تصحیح خطا و بافر جداگانه که برای تصحیح خطاهای انتقال بین CPU و DRAM حافظه نسل قبلی استفاده می‌شوند، ECC روی DDR5 برای رسیدگی به خطاهای تک بیتی است که احتمال رخ دادن آن‌ها در داخل یک حافظه وجود دارد.

از آنجایی که این فناوری هیچ کاری برای اطمینان از صحت داده‌های دریافتی توسط حافظه انجام نمی‌دهد، DDR5 بافر ECC یک دسته محصول جداگانه خواهد بود که عمدتاً به تنظیم کننده‌های ایستگاه کاری و سرور به همان شیوه‌ای که در نسل‌های گذشته ماژول‌های حافظه بود فروخته می‌شود. DDR5 مصرف‌کننده معمولی دارای برچسب ECC نخواهد بود و خطاهای باس را تصحیح نمی‌کند.

آیا باید هزینه بیشتری برای DDR5 نسبت به DDR4 پرداخت شود؟

قطعاً بله. پیش بینی می‌شود DDR5 در دو سال اول ۵۰ تا ۶۰ درصد بیشتر از DDR4 هزینه داشته باشد، اما مزایای ظرفیت و پهنای باند آن، در نهایت آن را به استاندارد رایج تبدیل می‌کند. از آنجایی که بخشی از هزینه اضافی DDR5 مربوط به کنترل ولتاژ روی ماژول است، تنها راهی که می‌تواند به برابری هزینه برسد، کمبود DDR4 است.

چقدر به فناوری DDR5 نیاز دارید؟ آیا نیازهای نسبی حافظه از DDR4 به DDR5 تغییر کرده است؟

ماژول‌های DDR5 کم ظرفیت از ۸ گیگابایت شروع و چهار آی سی ۱۶ بیتی (به جای هشت ۸ بیتی) در هر رتبه استفاده می‌کنند. این باعث می‌شود ۱۶ گیگابایت کمترین ظرفیت برای یک سیستم دو کاناله باشد. ICهای ۱۶ بیتی نیز معمولاً فقط برای پایین‌ترین ماژول‌ها تولید می‌شوند، به طوری که کمترین حافظه‌ای که احتمالاً در یک دستگاه کار میکند، ۳۲ گیگابایت خواهد بود.

اگرچه استفاده از DDR5 بر تقاضا تأثیر نمی‌گذارد، افزایش ظرفیت RAM در زمانی اتفاق می‌افتد که افزایش پیچیدگی نرم‌افزارها در حال حاضر ۳۲ گیگابایت را به مقدار کافی برای استفاده حرفه ای تبدیل کرده است. انتظار می‌رود که شاهد ارتقا از ۸ گیگابایت به عنوان نقطه شروع برای سیستم‌های اصلی مبتنی بر DDR4 به ۱۶ گیگابایت با فناوری DDR5 باشیم.

مطلب چقدر رم نیاز دارید؟ به شما در تعیین میزان رم مورد نیازتان کمک خواهد کرد.

آیا برای دریافت DDR5 باید به یک سیستم جدید بخریم؟

بهترین زمان برای ارتقای سیستم، زمانی است که سیستم قدیمی شما از کار می‌افتد یا دیگر نمی‌تواند عملکرد لازم را ارائه دهد، مانند زمانی که رابط‌های جدید معرفی می‌شوند. در همین حال، بهترین زمان برای ورود به یک فناوری جدید، معمولا چند ماه پس از عرضه آن است.زیرا اشکالات اولیه برطرف می‌شوند، تازگی فناوری از بین می‌رود و در دسترس بودن سخت‌افزار در تمام قسمت‌های پلتفرم همسو می‌شود.

برخی از کاربران می‌خواهند در اسرع وقت Alder Lake تهیه کنند. عملکرد CPU جدید اینتل برای سازندگان محتوا و گیمرها واقعاً چشمگیر است. اگر می‌خواهید یک رایانه مقاوم با قطعاتی بسازید که بتوانید چند سال دیگر از آن‌ها استفاده نمایید، ماژول‌های DDR4 را خریداری نکنید. در حالی که نتایج آزمایش در تست اولیه DDR5 ما تفاوت زیادی را بین دستگاه‌های DDR4 و DDR5 که از همان CPU نسل دوازدهم Core i9 استفاده می‌کنند نشان نمی‌دهد، ما DDR5 را به هر کسی که می‌خواهد با آینده همراهی کند توصیه می کنیم.