یوتیوبرها همیشه با یک مشکل تکراری سر و کله میزنن: پیدا کردن موزیکی که هم باحال باشه، هم خیال آدم رو از بابت کپیرایت راحت نگه داره. نه claim، نه strike، نه اعصابخوردیهای بعدش. انتخاب موزیک فقط یک تزئین ساده نیست؛ تقریباً نیمی از حالوهوای یک ویدیو رو میسازه. یک آهنگ درست میتونه احساسات مخاطب رو قلقلک بده و کاری کنه که تا آخر ویدیو میخکوب بمونه. یک مثال واضح؟ یک ویدیوی ترسناک رو بدون صدا پخش کن؛ تقریباً ۸۰ درصد ترس و فضا همون لحظه نابود میشه.
اما مشکل اینجاست: یوتیوب (YouTube) توی بحث کپیرایت رحم نداره. هر موزیکی رو نمیتونی برداری و بندازی زیر ویدیوت. یا باید از منبع معتبر موسیقی رایگانِ بدون حقکپی تهیه کنی، یا باید لایسنس آهنگ رو از سایتهای قانونی بخری. وگرنه اتفاقاتی میافته که اصلاً خوشایند نیست.
اگر موسیقی کپیرایتدار استفاده کنی سه سناریوی اصلی داری که همشون دردسرن:
۱. کپیرایت کلیم (Copyright Claim): در این حالت، حتی اگر فقط ۱۰–۱۵ ثانیه از یک موزیک غیرمجاز تو ویدیو باشه، کل درآمد ویدیو مستقیم میره جیب صاحب آهنگ. حتی اگر ویدیوت نیمساعته باشه. یعنی دقیقاً صفر ریال برای تو.
۲. محدودیت جغرافیایی (Blocked Countries): صاحب موزیک میتونه پخش ویدیو رو تو کشورهایی مثل آلمان، هلند یا هر جای دیگه مسدود کنه. نتیجه؟ افت بازدید، افت درآمد، و اعصابخوردی بیخودی.
۳. کپیرایت استرایک (Copyright Strike): این همون سناریوی فاجعهست؛ اگر توی یک بازه ۹۰ روزه سهتا استرایک بخوری، یوتیوب بدون هیچ تعارفی کل کانالت رو میخوابونه. نه فرصتی برای اعتراض داری، نه بخششی در کاره، همهچیز یکباره پاک میشه.
برای همین تو این مقاله قراره کامل توضیح بدم چطور میتونی موزیک رایگان بدون کپیرایت پیدا کنی و اگر خواستی حرفهایتر کار کنی چطور لایسنس قانونی بخری تا خیالت از هر نظر راحت باشه.
اگر یوتیوبر هستی و از کپیرایت خسته شدی، این بخش دقیقاً برای تو نوشته شده. اینجا سه منبعی رو میگم که هم رایگانن، هم قابل اعتمادتر از بقیه. یکیش کاملاً بیدردسره، دوتاش هم خوبن اما با شرط و شروط. بریم سر اصل مطلب:
اگه حوصله استرسِ «کپیرایت کلیم»، «کپیرایت استرایک» و این داستانها رو نداری، اولین و مطمئنترین جایی که باید سراغش بری Audio Library یوتیوبه؛ همون کتابخانه صوتی رسمی خود یوتیوب. جایی که خود یوتیوب میگه: «هرچی لازم داری همینجاست، با خیال راحت استفاده کن.»
خیلی ساده:
برو به: youtube studio
تو منوی سمت چپ، روی Audio Library کلیک کن.
همینجا تمام ترکها، افکتهای صوتی و ابزارهای جستجو در دسترسه
اگه با گوشی کار میکنی:
وارد استودیو یوتیوب شو
مرورگر کروم (Chrome) بهت پیشنهاد میده اپ یوتیوب استودیو رو باز کنی؛ ردش کن
پایین صفحه یک لینک خاکستری ریز میبینی، همونو بزن تا نسخه دسکتاپ باز بشه
از ستون کناری سمت چپ، بخش Audio Library رو پیدا کن
رابط کاربری روی موبایل چندان خوشدست نیست، ولی میتونی ترکها رو پلی کنی و مستقیم دانلود کنی.
وقتی وارد میشی، با یک مجموعه آماده برای تولید محتوا روبهرو میشی:
چیزی حدود ۱۲۸۰+ ترک موسیقی رایگان و بدون کپیرایت
بالای ۶۶۰۰ افکت صوتی برای انواع ویدیوها
امکان فیلتر کردن هم داری؛ مثلاً:
بر اساس ژانر: Horror، Dark، Bright، Cinematic و…
بر اساس حالوهوا (Mood)
بر اساس نام ترک یا طول آهنگ
اینجاست که خیلیها گیج میشن:
حدود ۹۰٪ آهنگها اصلاً نیاز به ذکر منبع ندارن → دانلود کن، بذار زیر ویدیو، تمام.
حدود ۱۰۰ تا ترک خاص کنار اسمشون علامت CC دارن
اینا رو که دانلود کنی، یوتیوب یک متن آماده بهت میده
فقط همون متن روکپی کن و تو قسمت توضیحات ویدیو بذاری، کار تمومه
1. مزایا:
رایگان و بدون لایسنسبازی
عملاً بدون استرایک و بدون کلیم
برای یوتیوبرهای تازهکار و حتی حرفهای کاملاً جواب میده
آپلود بدون استرس و درگیری حقوقی
2. محدودیتها:
آرشیوش خیلی غولآسا نیست؛ زیر ۱۳۰۰ ترک
فیلترها سادهان، نه در حد یک سرویس حرفهای موزیک
امنیتش فقط تو یوتیوبه، داخل یوتیوب فقط رایگانه؛ همون ترک رو اگر ببری روی اینستاگرام، ممکنه اینستاگرام صدا رو قطع کنه.
اگه دنبال یک منبع رایگان باشی که هم عکس بده، هم ویدیو، هم موسیقی و افکت صوتی، Pixabay خیلی زود میاد تو بازی. بخش Music این سایت، برای یوتیوبرهایی که نمیخوان پول بدن ولی یه ذره دستشون بازتر باشه، گزینه خوبیه.
نکته مثبتی که خیلیها دوست دارن:
تقریباً همه ترکها و افکتها بدون اجبار به Attribution هستن، یعنی لازم نیست اسم آهنگساز و لینک سایت رو حتماً تو توضیحات بنویسی
اگر خواستی، میتونی لینک پیشنهادی خود سایت رو اضافه کنی، ولی اجباری نیست
اینجاست که بازی پیچیده میشه. بعضی ترکها کنار اسمشون آیکون سپر دارن. این یعنی چی؟
این آهنگها تو سیستم Content ID گوگل ثبت شدن
اگر ازشون استفاده کنی، احتمال کپیرایت Claim روی ویدیوت بالاست
برای همین وقت دانلود، یک فایل License.txt همراهش میگیری؛ این فایل همون مدرکیه که بعداً برای اعتراض لازم داری.
وقتی Claim میخوری:
درآمد ویدیو فوراً قفل میشه
تا وقتی ثابت نکنی لایسنس داری، پولی سمتت نمیاد
فرآیندش به این شکله:
وارد صفحه همون ویدیو شو
روی Select Action کلیک کن
گزینه My dispute is different رو انتخاب کن
جلو برو تا برسـی به انتخاب دلیل
گزینه I have a license رو بزن
ادامه
متن فایل لایسنس Pixabay رو کامل کپی–پیست کن
تیکها رو بزن، اسم و مشخصات رو وارد کن
Submit
بعد از این، ویدیو تو حالت تعلیق میمونه تا بررسی انجام بشه. Claim که برداشته شد، درآمد دوباره فعال میشه.
مشکل واقعی Pixabay دقیقاً از جایی شروع میشود که سراغ ترکهای دارای نشان سپر میروی؛ چون هر بار که از این آهنگها استفاده کنی، باید دوباره همان روند اعتراض، ارسال لایسنس و انتظار برای بررسی را از اول تکرار کنی. تا زمانی که نتیجه بررسی مشخص نشود، درآمد ویدیوت در پنل کاملاً فریز میماند و عملاً هیچ عدد واقعی نمیبینی. بدتر از آن اینکه بعضی شرکتها حتی دو تا سه هفته هم جواب نمیدهند، و این تأخیر مستقیم باعث میشود درآمد همان ویدیو در گزارش مالی ماه بعد ثبت شود؛ یعنی پول هست، اما دیرتر بهحساب میآید و کل ریتم درآمدت را بههم میزند.
اگه دوست نداری هی درگیر فرم و اعتراض و انتظار باشی، راحتترین کار اینه:
فقط از ترکهایی استفاده کن که کنارشان سپر ندارن. اگر هم مجبوری استفاده کنی، حداقل از قبل برنامهریزی کن که پول این ویدیو ممکنه با تأخیر به دستت برسه.
NCS – NoCopyrightSounds رو تقریباً همه یوتیوبرها میشناسن؛ یک چنل غول با چند ده میلیون سابسکرایبر و هزاران ترک که سالها منبع اصلی موزیک رایگان بوده. اما الان داستان کمی فرق کرده.
اگر مستقیم از کانال یوتیوب NCS موزیک برداری:
جستجوی درست و حسابی بر اساس ژانر و مود نداری
پیدا کردن یک ترک مناسب، زمان میبره و اعصاب میخواد
زیر هر ویدیو باید طبق چیزی که خود NCS گفته، یک متن مشخص تو Description بذاری تا اجازه استفاده داشته باشی
برای همین، NCS رفت سراغ راهحل منطقی: یک وبسایت جدا راه انداخت. وبسایت NCS چه کمکی میکند؟
تو سایت رسمی NCS:
میتونی بر اساس ژانر، مود، سبک، حتی ساز، موزیکها رو فیلتر کنی
تو صفحه هر ترک، دقیق نوشته که چطور باید ازش استفاده کنی
لینک دانلود مستقیم داری
متن Attribution آماده هست که فقط باید کپیپیستش کنی تو توضیحات ویدیو
از این نظر، تجربه کار بهمراتب بهتر از خود چنل یوتیوبه.
داستان از جایی خراب میشود که بعضی ترکهای NCS بیش از حد شبیه موسیقیهای پولی شرکتهای بزرگاند و سیستم Content ID عملاً گیج میشود. همین شباهت باعث میشود ویدیو ناگهان Claim بخورد و درآمدش بهجای تو، مستقیم به جیب یک شرکت دیگر برود. در چنین موقعیتی همه راهها دوباره به خود NCS ختم میشود، چون فقط آنها میتوانند ثابت کنند موزیک از آرشیو رسمیشان برداشته شده و اشتباه از طرف Content ID بوده است.
تو سایت NCS:
از منوی کناری سمت چپ برو روی Use Policy
گزینه I received a copyright claim/strike رو بزن
اونجا:
باید فرم رو پر کنی
لینک ویدیو، اطلاعات کانال و جزئیات موزیکی که استفاده کردی رو بدی
ثابت کنی از منبع رسمی NCS موزیک رو برداشتی
خود NCS گفته معمولاً ظرف حدود یک هفته پیگیری میکنن.اما در عمل، تا زمانی که این پروسه تمام نشه، درآمد ویدیو تو هواست. به همین خاطر، خیلی از یوتیوبرهایی که حرفهایتر کار میکنن، کمکم ترجیح دادن کمتر سمت موزیکهای NCS برن، فقط برای اینکه درگیر این داوریهای بیمزه نشن.
اگر بخوام روراست بگم، پیدا کردن موزیک درستوحسابی برای یوتیوب قشنگ میتونه اعصاب آدم رو به هم بریزه. بخش رایگان که تکلیفش مشخصه: کیفیت متوسط، تعداد محدود، ریسک کپیرایت هم همیشه بالای سرته. برای همین میریم سراغ گزینههای پولی؛ جایی که صدا تمیزتره، انتخابها بیشتره و سیستم مدیریت کپیرایت بهجای دردسر، واقعاً کمک میکنه.
خب، سه تا سرویس مطرح هست که تقریباً نصف یوتیوبرهای دنیا از همینها استفاده میکنن:
Epidemic Sound
Artlist
Envato Elements
من خودم چند ساله اشتراک Epidemic Sound دارم و اینو بدون تعارف میگم: بین این سه تا، پایدارتر، قدیمیتر و حرفهایتره. ترکها واقعا کیفیت دارن، سرچ داخل سایتش دقیق و کاربردیه، و از همه مهمتر، سیستم کپیرایتش کمترین دردسر رو داره.
بذار ساده بگم؛ وقتی اشتراک فعال داری، کانالت توی یوتیوب وایتلیست میشه. یعنی چی؟ یعنی یوتیوب کانالت رو تو لیست امن خودش قرار میده. هر آهنگی که از این سرویس استفاده کنی، بدون اینکه ته دلت بلرزه، روی ویدیو میشینه و سیستم حتی نزدیکِ استرایک هم نمیشه. اگر هم اشتباهی Claim بخوری، تیم پشتیبانی Epidemic قبل از اینکه اعصابت خورد بشه، وارد میشه و قضیه رو برات صاف میکنه.
یک نکتهی جذاب دیگه: موقع دانلود هر موسیقی، میتونی انتخاب کنی که فولمیکس بگیری یا لایهلایه (Stem). مثلاً وقتی داری یک ویدیوی آموزشی یا پروژهی حرفهای میسازی و فقط نیاز به بیس، درام یا یک لایهی خاص داری، کافیست همون بخش رو جدا دانلود کنی و بعد توی نرمافزار تدوین، دقیقاً همون ترکیبی رو بسازی که مدنظرته.
وقتی داخل Epidemic سرچ میکنی، فقط یک لیست خالی جلوت نمیاندازه. کلی فیلتر داره که دقیقاً به درد تولید محتوا میخوره:
مود (مثلاً آرام، هیجانانگیز، احساسی…)
ژانر
با وکال یا بدون وکال
طول موسیقی
BPM: ضرب آهنگ (مثلاً بگی زیر ۸۵، بالای ۵۵)
نتیجه؟ از همان اول میرسی به موسیقیهایی که دقیقاً دنبالشان هستی، نه اینکه ۲۰ دقیقه موزیک گوش کنی و هیچکدام به کارت نیاد.
اگر اشتراک را مستقیم از خود سایت تهیه کنی، پلن پایه برای یک کانال یوتیوب ماهی حدود ۱۱ یورو درمیآید. اما اگر پرداخت را سالانه انجام بدهی، عدد کل تقریباً ۱۳۲ یورو میشود؛ یعنی با نرخ فعلی تقریباً معادل ۹ میلیون تومان تمام میشود.
داخل ایران هم زیگزاگ نتورک اشتراک ریالی میفروشه و قیمتهاش پایینتره؛ فقط یک فرق مهم وجود دارد:
خرید مستقیم: میتونی موزیکها را روی یوتیوب، اینستاگرام، تیکتاک، توییچ و هر پلتفرم دیگری استفاده کنی.
خرید ریالی داخل ایران: اشتراک فقط برای یوتیوب فعال میشود و روی پلتفرمهای دیگر اجازه استفاده نداری.
اگر برایت مهم است که روی چند پلتفرم یکسان موزیک استفاده کنی، خرید خارجی بهتر است؛ اگر فقط یوتیوب مهم است، خرید ریالی اقتصادیتر درمیآید.
Artlist: من خیلی باهاش کار نکردم؛ بعضیها دوستش دارن، اما سیستم جستوجوش به قدرت Epidemic نیست.
Envato Elements: از نظر ساختار شبیه سایتهای رایگان مثل Pixabay است. یعنی احتمال اینکه روی بعضی ویدیوها کپیرایت کلیم بخوری بالاست و مجبور میشوی فایل لایسنس را برای یوتیوب آپلود کنی. برای کسی که روزی چند ویدیو منتشر میکند واقعاً وقتگیر میشود.
اگه دنبال لایسنس رسمی برای موزیک ایرانی باشی، راستش رو بخوای هنوز هیچ بازار درستوحسابی براش وجود نداره. نه چند سال پیش بوده، نه الان هست. اگه کسی جایی رو میشناسه که واقعا مجوز قانونی بده، زیر همین پست بگه چون نصف یوتیوبرهای ایرانی دنبالشن و چیزی هم پیدا نمیکنن.
وقتی حرف از آهنگهای معروف دنیا و ترکهای ترند میشه، اسم Lickd وسط میاد؛ سایتی که میتونی برای آهنگهای معروف، لایسنس قانونی بگیری. ولی مشکل اینجاست که قیمتهاش اصلاً شبیه سرویسهای معمولی نیست. برای هر ترک باید بین پنجاه تا صد دلار پول بدی! برای یه یوتیوبر تازهکار خیلی منطقی نیست همچین هزینهای کنه، مخصوصاً وقتی با نصف این پول میتونه هزار تا موزیک امن و آماده پیدا کنه.
اگر بخوای بدون دردسر سراغ موزیک برای یوتیوب بری، باید یک حقیقت رو بپذیری: منابع رایگان خوبن، اما همیشه یک جای کارشون میلنگه؛ یا آرشیوشون محدوده، یا ممکنه هر لحظه یک Claim اعصابخُردکن ظاهر بشه. برای همین خیلی از یوتیوبرهایی که میخوان روی محتواشون سرمایهگذاری کنند، به سرویسهای پولی مثل Epidemic Sound پناه میبرن؛ جایی که کانالت وایتلیست میشه، موزیکها لایهلایه در اختیارته و خیالت از کپیرایت راحته. Artlist و Envato هم گزینههای قابل قبولن، اما هیچکدوم به اندازه Epidemic از نظر کیفیت و مدیریت کپیرایت مطمئن نیستن.
در نهایت، انتخاب بین رایگان و پولی بستگی به سبک کار و میزان حساسیتت به درآمد و امنیت کانال داره. اگر تازهکاری و بودجهات محدوده، Audio Library یوتیوب بهترین نقطه شروعه. اما اگر قرارِ حرفهای کار کنی و نمیخوای هر هفته درگیر اعتراض و Claim باشی، اشتراک یک سرویس معتبر عملاً تبدیل میشه به بخش ثابت ابزار کارِت.
