اگر به اطراف خود نگاه کنید ابزار، لوازم و اشیا فلزی زیادی مشاهده می کنید. میز و صندلی، کمد و کابینت، نرده های حفاظ و ماشین آلات مختلف از فلزات مختلف تولید می شوند. این وسایل فلزی علاوه بر استحکام بالا، زیبایی خاص خود را دارند. اما فلزات یک نقطه ضعف بزرگ دارند و آن زنگ زدگی است. لوازم فلزی معمولا عمر طولانی دارند و سال‌‌ها کار می‌کنند. اما بعد از مدتی ممکن است بر اثر عوامل محیطی و گذر زمان دچار زنگ زدگی یا تغییر رنگ بشوند و ظاهر بدی پیدا کنند. طوری که مثل روز اول تمیز و نو شوند. در این مطلب قصد داریم راه هایی برای رنگ کردن فلزات زنگ زده ارائه کنیم تا با کمک این راه ها، علاوه بر نوسازی وسایل فلزی و تغییر رنگ آن ها در هزینه ها نیز صرفه جویی کنیم.
فلز ماده ای است که می توان آن را صیقل داده و براق کرد یا به طرح های گوناگون درآورد و از آن مفتول های سیمی ظریف تهیه کرد.
ویژگی های عمومی فلزات
فلزاتی که از آهن یا آلیاژی از آهن تشکیل می شوند، مثل فولاد، در معرض اکسیژن و رطوبت به راحتی دچار زنگ زدگی می‌شوند. برای اینکه بتوانیم از این وسایل برای مدت طولانی استفاده کنیم و همچنین ظاهر و زیبایی آن ها را حفظ کنیم، یک راه مناسب و کم هزینه رنگ زدن آن هاست. اما قبل از اینکه اقدام به رنگ کردن وسایل فلزی کهنه و زنگ زده خود کنیم باید برخی محدودیت ها، مزایا و معایب آن را بدانیم.
زنگ آهن یا زنگ زدگی فلزات زمانی اتفاق می‌افتد که سطوح آنها در تماس طولانی با آب و رطوبت قرار بگیرند. در این شرایط فلزات با اکسیژن ترکیب و طی فرآیندی اکسید می‌شوند. این فرآیند در نهایت به خوردگی فلز و تبدیل شدن سطح آن به رسوب قرمز-قهوه‌ای می‌انجامد که به نام زنگ آهن می‌شناسیم.
?
بهترین راه مقابله با زنگ آهن، حفاظت آن در برابر رطوبت است. راه‌های بسیاری برای از بین بردن زنگ آهن وجود دارد. حتی محصولات متنوعی به همین منظور تولید شده‌اند اما معمولا این محصولات حاوی مواد مضر برای طبیعت هستند.
رنگ کردن فلزات زنگ زده نه تنها غیرممکن نیست بلکه ظاهری زیبا به آن می بخشد، به شرط آنکه زنگ زدگی خیلی عمیق نباشد. اگر زنگ زدگی به حدی باشد که سوراخ و شیارهای قابل مشاهده در بدنه فلز ایجاد کرده باشد و یا ساختار آن را به حدی ضعیف کرده باشد که تحمل فشار را نداشته باشد و با دست خالی خم شود، دیگر رنگ کردن نمی تواند کاری برای حفظ و مقاومت فلز انجام دهد و متعاقبا رنگ آمیزی چنین قطعه ای فایده ندارد. چنین قطعه ای باید جایگزین شود. با این حال اگر امکان جایگزینی آن نبود می‌توانید با بتونه های مخصوص فلز و اتومبیل (بتونه سنگی) خوردگی ها و سوراخ ها را پر کنید و روی آن را رنگ بزنید. این مسئله به تشخیص شما و اهمیت قطعه یا وسیله فلزی که قصد ترمیم و نوسازی آن را دارید بستگی دارد.
?
ابزار مورد نیاز
فرچه سیمی سخت
سیم ظرف شویی
سمباده آهنی و سمباده نرم
ضدزنگ به صورت اسپری یا قوطی
قلم مو
کاردک برای تراشیدن قطعات پوسیده و در مرحله بعدی بتونه کاری آن قسمت
برای شروع بهتر است به کمک سیم ظرفشویی یا فرچه سیمی زبر و کاردک سطح مورد نظر را تمیز کنید. اگر زنگ زدگی قطعه آهنی شما خیلی کم و سطحی باشد، با انجام این مرحله، بسیاری از آنها از بین خواهند رفت. اگر این زنگ‌زدگی عمیق باشد، بازهم اولین مرحله تمیز کردن سطح فلز از زنگ آهن است. اول با فرچه سیمی زنگارهای سست را پاک کنید. در ادامه باقیمانده زنگ زدگی ها را با سنباده زبر حذف کنید. این مرحله را تا جایی ادامه دهید که هیچ قسمت یا زنگ زدگی شل و سستی که احتمال جداشدن بعد از اعمال رنگ را داشته باشد روی سطح کار باقی نماند.
?
برای از بین بردن زنگ زدگی ابزار به روش خانگی ابتدا وسیله فلزی خود را به خوبی بشورید و آن را با دقت خشک نمایید.جوش شیرین را مقداری مرطوب کنید و برای مدت 1 ساعت به فلز زنگ زده خود بمالید و صبر کنیدپس از آن بوسیله یک برس سخت و یا اسکاچ فلزی، زنگ زدگی را به خوبی از سطح فلزی تمیز نمایید.سپس فلز را با آب به خوبی شستشو دهید و با دقت خشک نمایید.
?
بعد از سنباده زنی، گرده سنباده، چربی و هر آلودگی دیگر را نیز پاک کنید. چیزی که لازم دارید فقط یک کهنه پارچه مرطوب است. می توانید این کهنه پارچه را با تینر مرطوب کنید. برای پاک کردن چربی ها و یا گریس می توانید از روش های خانگی استفاده کنید. برای مثال، به اندازه یک قاشق غذاخوری مایع ظرفشویی را با یک لیتر آب گرم ادغام کنید و سطح کار را تمیز کنید. سپس آب بکشید و با دستمال خشک کنید. اگر از آب استفاده می کنید خوب آن را خشک کنید. قبل از اعمال بتونه، اجازه بدهید تا سطح فلز در مجاورت هوا کاملا خشک شود.
بتونه فلز به چسبندگی رنگ روی سطح فلز کمک بزرگی می کند. با این حال حتما زنگ زدگی های سست را تا حد امکان از سطح کار پاک کنید چرا که باعث باد کردن یا ورقه شدن رنگ جدید می شود.
برای رنگ کردن فلزات زنگ زده به زیرسازی نیاز دارید. برای زیرسازی از بتونه آهن استفاده کنبد که علاوه بر پر کردن عیوب و پوشش دادن زنگارها، باعث افزایش قدرت چسبندگی رنگ و مانع تغییر رنگ سطح کار می‌شود. علاوه بر بتونه، اجرای آستری نقش مهمی در رنگ آمیزی دارد. ضد زنگ که یک نوع آستری محسوب می شود، برای حفظ سطوح فلزی از خوردگی و پوسیدگی استفاده می شود و به چسبندگی و پوشش بیشتر رنگ کمک می‌کند.
?
وقتی زنگ زدگی‌های سست را از سطح کار جدا می‌کنید، ممکن است باز هم زنگارهایی روی فلز ببینید. رنگ به تنهایی نمی‌تواند به سطح زنگ‌زده بچسبد و اگر هم بچسبد رگه‌های زنگ‌زدگی به رنگ نفوذ می‌کنند و باعث تغییر رنگ یا جدا شدن رنگ ظرف زمانی نه چندان طولانی می‌شوند. اعمال مقدار مناسب بتونه و آستری متناسب با میزان زنگ زدگی، به چسبندگی رنگ کمک می‌کند. برای رنگ های روغنی از آستری یا ضدزنگ های روغنی و برای رنگ های آکریلیک از پوشش آستری پایه آب استفاده کنید.
?
پوشش آستری باعث می‌شود سطحی که زنگ زدگی شدید دارد به سطحی صاف و معمولا سیاه رنگ بدل شود که ضد زنگ زدگی است و آماده رنگ شدن است. همچنین بر روی سطوحی که زنگ‌زدگی کمی دارند، بتونه فلز به زنگار نفوذ کرده و با بدنه اصلی فلز پیوند می‌خورد.
?
بعد از تمیز کردن سطح کار و خشک شدن آن، بلافاصله آستری ضدزنگ را اعمال کنید چرا که فلزات در معرض اکسیژن میل به اکسید شدن و زنگ زدن دارند. یک الی سه لایه پوشش ضدزنگ روی سطح فلز اعمال کنید. اجازه دهید هر لایه خشک شود و بعد لایه بعدی را اضافه کنید. پس از اعمال لایه نهایی و قبل از اجرای رنگ اصلی صبر کنید تا سطح زیرین کاملا خشک شود. به دستورالعمل محصولات مراجعه کنید. تولیدکنندگان زمان لازم برای خشک شدن بتونه و آستری را روی بسته‌بندی آن ها قید می‌کنند. در هر صورت، نهایتا بعد از 24 ساعت سطح کاملا خشک می‌شود.
قطعه موردنظر را می توانید هم با رنگ روغنی و هم رنگ های پایه آب مخصوص فلز پوشش دهید. اسپری رنگ نیز گزینه خوبی است. رنگ های غیرمتالیک می تواند ظاهری زیبا و ساده به سطح فلز ببخشد. رنگ های متالیک مثل طوسی براق می تواند ظاهری درخشان و امروزی تر ایجاد کند. رنگ هایی که برای نمای بیرونی استفاده می شوند دوام و استقامت بیشتری دارند، بنابراین برای اجرا روی سطوح فلزی نیز بسیار مناسب هستند.
?
در این مرحله نیز با چند لایه رنگ سطح کار را پوشش دهید. بین هر لایه صبر کنید تا رنگ خشک شود و بعد لایه بعدی را اعمال کنید.
رنگ کردن فلزات زنگ زده می تواند تا حد زیادی به صرفه جویی در هزینه ها کمک کند. این کار سخت نیست و فقط نیاز به کمی حوصله و پشتکار دارد.
به عنوان توصیه نهایی، برای عمر بیشتر وسایل فلزی بعد از رنگ کردن آن ها، می توانید از اسپری های محافظ که در بازار موجود است مثل اسپری گالوانیزه که مخصوص حفظ و نگهداری سطح فلز در برابر خوردگی و زنگ زدگی است استفاده کنید. در ضمن برای اطمینان در مورد انتخاب رنگ مناسب برای سطح موردنظر، می توانید از نقاشان ساختمان و تولیدکنندگان رنگ پرس و جو کنید.
منبع: سایت www.bobvila.com
