بر کسی پوشیده نیست که قانون، هر کارفرمایی را موظف کرده نیروی کارش را بیمه کند.و از طرفی در ازای حق بیمه ای که به تامین اجتماعی پرداخت می شود ،کارگر می تواند از مزایای بیمه تامین اجتماعی از جمله بازنشستگی و بیمه بیکاری استفاده کند.اگرچه متاسفانه در عمل بسیاری از کارفرمایان عزیز این وظیفه قانونی را نادیده می گیرند اما بد نیست بدانند که این کار تخلف بوده و برایشان مجازات قانونی در پی خواهد داشت.
مزیتی ناآشنا به نام بیمه بیکاری
بیمه بیکاری چیست ؟ تقریباً همه شما با مستمری و حقوقی که تامین اجتماعی به بازنشستگان می دهد،آشنا هستید، اما بیمه بیکاری از دیگر مزایای بیمه شدگان تامین اجتماعی است که اکثر افراد چندان با چم و خم آن آشنایی ندارند.در واقع بیمه بیکاری را می تونیم یک پشتوانه و دل گرمی از طرف تامین اجتماعی بدونیم که اگر شخصی شغلش را از دست بدهد تا زمانی که شغل جدیدی پیدا کند به صورت مستمری مبلغی ماهانه به او پرداخت می شود.
(هر بیکاری را نمی توان در بیمه بیکاری سهیم دانست)
همان طور که گفته شد پیش شرط برخورداری از بیمه بیکاری اینکه بیمه تامین اجتماعی داشته باشید یعنی آن حق بیمه ای که ماهانه به تامین اجتماعی پرداخت شده و به طور نرمال در زمان بازنشستگیتان به شما برگردانده می شود، حالا در روزهای سخت بیکاری به صورت بیمه بیکاری خودش را نشان میدهد.
بیمه بیکاری به کسی تعلق می گیره که بدون میل و اراده خودش از کار بیکار شده و هر لحظه مشتاق و آماده برای اشتغال دوباره است.یعنی از نامهربانی و اخراج بی دلیل توسط صاحب کار گرفته تا بیکاری به دلیل حوادث خارجی غیرقابل کنترل مانند سیل،آتش سوزی،زلزله و یا حتی همین کرونای خودمان!
بنابراین کسی که استعفاء داده یا به دلیل کوتاهی و خطا کاری اخراج شده مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی شود.
همان طور که متوجه شدید آن فردی که بازنشسته تامین اجتماعی باشد با توجه به مقرری بازنشستگی اش، بیمه بیکاری نخواهد داشت. و از طرف دیگر به آن کسی که توان کار کردن ندارد (از کار افتادگی کامل) نیز بیمه بیکاری تعلق نمی گیرد.
از این نکته مهم غافل نشوید که این پشتوانه مالی فقط برای کارگران پیشبینی شده است. پس آن صاحب کاری که بدون میل خودش شغلش را از دست داده حتی اگر بیمه تامین اجتماعی هم داشته باشد ولی از بیمه بیکاری سهمی نخواهد داشت.و در نهایت کسی که تابعیت ایران عزیز را نداشته باشد وهمچنین آقایانی که کارت پایان خدمت ندارند نیز حمایت تامین اجتماعی شامل حالشان نمی شود.
اولین اقدام بعد از بیکار شدن
اگر از بدِ روزگار بیکار شده اید اما خوشبختانه تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستید، پس از روز بیکار شدنتان به مدت یک ماه فرصت دارید که اداره کار را در جریان اوضاع و احوال شغلیتان بگذارید که بله اگرچه کارم را از دست داده ام اما آماده به کار هستم.
علاوه بر این ، اگر اخراج شده اید که باید نامه ای از کارفرما مبنی بر عدم نیازش به شما را تحویل اداره کار دهید. در غیر این صورت خودِ کارفرما شما را به اداره کار معرفی می کند و با ارسال نامه ای دلیل بیکار شدن ناخواسته شما را اطلاع می دهد تا بتوانید بیمه بیکاری را دریافت کنید.
البته تمام شدن این مدت یک ماهه به معنای خداحافظی همیشگیتان با بیمه بیکاری نیست! بلکه اگر برای اقدام نکردتان عذر موجهی داشته باشید پس تا سه ماه فرصت خواهید داشت.
کارفرمایان زرنگ بدانند!
همانطور که در ابتدا گفتیم از وظایف قانونی و اجباری یک صاحب کار این است که حق بیمه کارگرانش را بپردازد.حال آمدیم و جناب کارفرمای گرامی از انجام وظیفه اش خودداری کرد.حتی در این صورت اگر ثابت شود که شخص از کار بیکار شده، طبق قانون کار برای کارفرمای مذکور کار میکرده است پس او نیز از بیمه بیکاری بهره مند خواهد شد و در این صورت خودِ سازمان تامین اجتماعی وارد عمل شده و حق بیمه پرداخت نشده را از کارفرمای متخلف دریافت می کند.
باوری رایج اما غلط
شاید شما نیز این را بدانید که یکی از شروط بهره مندی از بیمه بیکاری این است که در کمترین حالت، شخص بیکار شده باید به مدت 6 ماه سابقه پرداخت حق بیمه بیکاری را داشته باشد. اما باور غلطی در میان مردم رایج است که حق بیمه در این مدت 6 ماهه باید از همان محل کاری پرداخت شده باشد که شخص را اخراج کرده و در غیر این صورت کارگر از بیمه بیکاری بی نصیب می ماند. البته که چنین چیزی صحیح نیست. بلکه مبنای محاسبه، کلی است و همین که حق بیمه جمعاً به مدت 6 ماه پرداخت شده باشد کافی است و فرقی نمی کند از کجا.
لازم به ذکر است کسی که بر اثر حوادث غیر قابل پیش بینی مانند آتش سوزی،سیل و... با سابقه کاری کمتر از 6 ماه بیکار شود و در نتیجه حق بیمه اش نیز تا همین مدت پرداخت شده باشد، به او نیز بیمه بیکاری تعلق می گیرد.
سقف زمانی برای بیمه بیکاری
بر اساس قانون ،صاحب کار باید به میزان سه درصد از حقوق کارگر را به عنوان حق بیمه بیکاری پرداخت کند. و در نهایت مدت زمان پرداخت بیمه بیکاری با توجه به مدت شاغل بودن هر کسی،متفاوت است.
اگرچه بیمه بیکاری از اولین روز بیکار شدنتان به شما تعلق میگیرد اما مدت زمان آن بسته به مجرد یا متاهل بودن، متفاوت است یعنی برای افراد مجرد تا 36 ماه پرداخت می شود و برای افراد متاهل نیز تا 50 ماه از تاریخ بیکاری. البته این زمان های ذکر شده سقف کلی بیمه بیکاری بوده و برای هر کسی با توجه به سال هایی که حق بیمه اش پرداخت شده ،حساب می شود اما استثنائاً برای افرادی که سنشان از 55 سال به بالا باشد، این مقادیر زمانی در نظر گرفته نمی شود بلکه پرداخت مبلغ بیمه بیکاری تا زمان بازنشستگیشان ادامه می یابد.
سقف مبلغی برای بیمه بیکاری
بیشترین مقدار بیمه بیکاری که به یه شخص از کار بیکار شده پرداخت می شود تا 80% از حقوق او در زمان اشتغالش است. به طوری که مبلغ آن به طور روزانه معادل با 55% دستمزد شخص بیمه شده میباشد و اگر متاهل باشد نیز به ازای همسر و فرزندش تا چهار نفر به میزان 10% حداقل دستمزد روزانه به دریافتی او اضافه می شود.و از طرفی نباید از مقدار حداقلی حقوقش نیز کمتر باشد.
حمایت بیمه بیکاری از کارگران قراردادی
حتی افرادی که قرارداد کارشان به صورت کوتاه مدت است چنانچه با تمام شدن مدت این قرارداد نتوانند شغل جدیدی پیدا کنند نیز از حمایت بیمه بیکاری برخوردار می شوند البته به شرط این که در کمترین حالت به مدت یک سال سابقه کار به همراه پرداخت حق بیمه در آخرین محل کارشان را داشته باشند.
پایانی بر پرداخت بیمه بیکاری
اگرچه با اشتغال مجدد شخص بیکار،پرداخت بیمه بیکاری اش قطع می شود اما اگر شغل جدیدش را خودِ اداره کار برای او فراهم کرده باشد و مقدار دستمزد آن از مبلغ بیمه بیکاری کمتر باشد پس در این صورت باید این امر را به اداره کار اطلاع داده و اداره کار نیز تامین اجتماعی را مطلع می کند و در این صورت تامین اجتماعی کمی و کسری این حقوق را پرداخت خواهد کرد.
