آسیب دیدن مزارع و محصولات کشاورزی در اثر حوادث طبیعی مانند سیل و طوفان
هر ساله کشاورزان بسیاری در کشور دچار خسارتهای مالی ناشی از بلایای طبیعی از جمله سیل و طوفان و ... میشوند. در صورتی که با اطلاع به موقع از احتمال وقوع چنین حوادثی، به راحتی میتوان با انجام اقدامات به موقع خسارت را به حداقل رساند. با این وجود استمرار خسارات به کشاورزان نشان میدهد که هنوز راهکار مناسبی برای اطلاعرسانی به موقع و درست به کشاورزان ایجاد نشده است. در کشورهای پیشرفته در زمینه کشاورزی، چندین روز قبل از ایجاد چنین مشکلاتی، از طریق پلتفرمهای آنلاین هشدارهای لازم به کشاورزان داده میشود. با اطلاع به موقع از این مشکلات، کشاورزان اقدامات مورد نیاز را به منظور پیشگیری از ایجاد خسارات احتمالی انجام میدهند. در ایران نیز با توجه به گسترش استفاده از تلفنهای هوشمند و اینترنت همراه در جامعه کشاورزان، با توسعه پلتفرمهای آنلاین در حوزه کشاورزی میتوان با اطلاعرسانی به موقع به کشاورزان، خسارات را کاهش داد.
کمبود اطلاعات درباره کشت محصولات در نقاط مختلف کشور
یکی از مشکلات اساسی برای کشاورزان فروش محصولات پس از برداشت است. محصولات کشاورزی قابلیت نگهداری به مدت طولانی ندارند و هزینه سردخانه نیز برای کشاورزان بسیار بالا است. بنابراین محصول پس از برداشت باید راهی بازار شود. در این زمان گاهی پیش میآید که حجم کشت یک نوع محصول در یک سال بسیار بالا است و کشاورزان بدون آگاهی نسبت به وضعیت تقاضای بازار اقدام به کشت محصول نمودهاند. حال با توجه به حجم بالای تولید و کمبود تقاضا، قیمت محصول کاهش مییابد و در مواردی کشاورز مجبور میشود محصول خود را یا با قیمت پایین و یا به عنوان خوراک دام به فروش رساند که در هر حالت کشاورز خسارت بالایی را متحمل میشود. با اطلاعرسانی صحیح و ایجاد پایگاه دادههای مناسب برای کشاورزان و ترویج کشاورزی تقاضا محور، میتوان با این مشکل مقابله نمود.
مصرف بالای آب در زمان آبیاری مزارع کشاورزی
کشاورزی در ایران متاسفانه شکل سنتی خود را حفظ نموده است. در بسیاری از نقاط کشور روشهای آبیاری سنتی باعث اتلاف شدید منابع آب گردیده است. در سالیان اخیر روشهای جدید کشاورزی مانند آبیاری قطرهای در بسیاری نقاط کشور رواج پیدا کرده است. اما همچنان مصرف آب در بخش کشاورزی نسبت به متوسط جهانی بسیار بالا است. همچنین کشت محصولاتی که نیاز به آب زیادی دارند نیز باعث هدررفت شدید منابع آبی میگردد. بنابراین استفاده از روشهای آبیاری نوین و انتخاب درست محصولات مورد نظر برای کشت در کشور باید در دستورکار کشاورزان و مسئولین قرار گیرد.
عدم استفاده درست و بهینه از منابع مصرفی مانند کود، سم و آب در نقاط مختلف زمین
مصرف نهادههای کشاورزی مانند کودهای شیمیایی و سموم کشاورزی، بخش مهمی از هزینههای کشاورزان را تشکیل میدهد. اما استفاده از این منابع معمولا به صورت سنتی انجام میشود. با استفاده از روشهای نوین کشاورزی که در کشورهای پیشرفته انجام میشود، مانند استفاده از رباتهای مجهز به بینایی ماشین و هوش مصنوعی، استفاده از این منابع تا حد بسیار زیادی کاهش مییابد که موجب صرفه اقتصادی برای کشاورز و افزایش کیفیت محصولات میگردد.
در دسترس نبودن نیروی کار ماهر در زمانهای خاص مانند زمان فصل برداشت محصول
در بعضی از زمانهای خاص در سال مانند زمان برداشت محصولات کشاورزی، تعداد بسیار زیادی نیروی کار ماهر مورد نیاز است و معمولا کشاورزان نمیتوانند نیروی کار ماهر با قیمت مناسب پیدا کنند. برای برطرف کردن این مشکل، توسعه پلتفرمهای آنلاین میتواند راهکاری برای ایجاد بستر مناسب برای ارتباط کشاورزان با نیروهای کار باشد.
محدودیت در زمینهای کشت
به واسطه گسترش فرهنگ شهرنشینی و تبدیل سریع فضاهای کشاورزی به مناطق مسکونی و یا صنعتی و همچنین وضعیت نامناسب اقلیمی در بسیاری از مناطق کشور برای کشاورزی، محدودیت در زمینهای کشت در حال تبدیل شدن به یکی از مشکلات کشاورزان است. بنابراین باید روشهایی اتخاذ گردد تا علاوه بر استفاده حداکثری از زمینهای موجود در خارج از شهرها بدون آسیب رساندن به آنها، در محیطهای شهری نیز بتوان کشت محصولات کشاورزی را انجام داد. در کشورهای پیشرفته جهان کشاورزی عمودی در محیطهای شهری به عنوان یک راهکار اساسی برای این مشکل ارائه شده است و نتایج بسیار خوبی به دست آمده است. به طوری که در کشورهایی مانند امارات متحده عربی نیز مزارع بسیار بزرگ عمودی مورد استقبال قرار گرفته است.
کاهش کیفیت محصولات کشاورزی در زمان کوتاه
محصولات کشاورزی تنها چند روز پس از برداشت باید مصرف شود و یا در سردخانه نگهداری شود. اما هزینه سردخانه برای کشاورزان بسیار بالا است. بنابراین باید بلافاصله پس از برداشت محصولات فروخته شود. این امر باعث میشود تا کشاورزان نتوانند به قیمت مناسب محصولات خود را به فروش برسانند و مجبور میشوند به هر قیمتی که خریدار مشخص کند محصول خود را به فروش رسانند. عمدتا خریداران دلالان هستند که عمده سود این محصولات را دریافت میکنند. با توسعه پلتفرمهای آنلاین میتوان ساز و کاری را فراهم نمود تا کشاورزان به طور مستقیم با مصرفکنندگان نهایی در ارتباط باشند و به مفهوم واقعی، چرخه از زمین تا سفره را محقق نمایند که این مدل در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان پیادهسازی شده است.
زنجیره تأمین سنتی و کنترل بازار به دست دلالان
زنجیره تامین کشاورزی در ایران به شدت سنتی است و محصولات کشاورزی هیچگاه به صورت مستقیم از کشاورزان به مصرفکنندگان نهایی نمیرسد. وجود یک یا دو واسطه در این چرخه طبیعی است و ضرری برای اقتصاد کشاورزان نخواهد داشت. اما در ایران بعضی از محصولات کشاورزی حتی بیش از 7 مرتبه میان دلالان مختلف رد و بدل میشود که این امر موجب افزایش شدید قیمت برای مصرف کننده نهایی میگردد. همچنین بیشترین حاشیه سود به دلالان تعلق میگیرد و کشاورزان کمترین سود را در این میان خواهند داشت.
عدم شفافیت در زنجیره تامین و نبود یک نظام یکپارچه مدیریتی
در کشورهای پیشرفته جهان، در کشاورزی و سایر صنایع، معمولا مصرف کننده نهایی میتواند چرخهای را که محصول خریداری شده طی نموده است مشاهده کند. در بخش کشاورزی حتی در بعضی کشورها، مشتری نهایی میتواند بفهمد که محصول در چه زمینی و توسط چه کسی کشت شده است و چه مراحلی را طی نموده است. اما در ایران هیچ امکانی برای رهگیری زنجیره تامین وجود ندارد که نتیجه آن عدم ایجاد یک چرخه کارآمد در تامین محصولات کشاورزی است.
قیمت بالای تجهیزات کشاورزی
استفاده از فناوریهای نوین در کشاورزی در بسیاری از کشورهای جهان، موجب افزایش کیفیت محصولات کشاورزی و کاهش هزینههای کشاورز میشود. اما استفاده از این فناوریها معمولا نیازمند هزینه اولیه بالایی است. در ایران معمولا کشاورزان درآمد بالایی ندارند و نمیتوانند هزینه بالایی صرف استفاده از این فناوریها نمایند. همچنین در کشورهایی که دارای صنعت کشاورزی پیشرفته هستند، مالکین زمینها دارای زمینهای بسیار بزرگی هستند. اما در ایران زمینهای کشاورزی بسیار کوچک هستند و اکثر آنان، کشاورزان خرد محسوب میشوند. در نتیجه استفاده از این فناوریها هیچ گونه توجیه اقتصادی برای آنان ندارد. ارائه تسهیلات کمبهره و طولانی مدت می تواند راهکاری جهت تشویق کشاورزان به استفاده از این روشها باشد.