در آخرین روزهای سال 1401 تصمیم گرفتم تا به بررسی روند قیمت‌های نفت، سوخت و قیر شش ماه دوم این سال پر التهاب بپردازم.
سال 1401 تحت تاثیر جنگ روسیه علیه اوکراین باعث شد تا قیمت‌ها رشد بی سابقه‌ای داشته باشد؛ قیمت نفت به بالاترین حد خود ظرف مدت هشت سال گذشته رسید و قیمت قیر ایران تا نزدیکی مرز 500 دلار به ازای هر تن پیش رفت، اما همین نگرانی از افزایش قیمت‌ها و رشد تورم در تمامی کشورهای جهان و خطر ورود به رکود تورمی باعث شد تا قیمت‌ها تا حدی در نیمه آگوست 2022 به بعد اصلاح شود. در این مقاله سعی می‌کنیم به بررسی روند قیمت نفت، سوخت و قیر از ابتدای سپتامبر 2022 تا انتهای فوریه 2023 بپردازیم.
قیمت نفت برنت با اصلاح و کاهش از آگوست 2022 به زیر صد دلار رسید و این روند اصلاحی پس از کاهش ناگهانی به زیر صد دلار نگرانی را افزایش داد که ممکن است قیمت تا زیر 60 دلار نیز سقوط کند؛ اما این نگرانی ها پس از تصمیم اپک پلاس برای کاهش دو میلیون بشکه ای نفت از ابتدای نوامبر باعث شد تا قیمت ها مجددا از ابتدای اکتبر رو به افزایش برود. با اینکه برخی از تحلیلگران این افزایش قیمت را سیاسی کاری اپک پلاس و خیانت عربستان به بایدن می‌دانستند اما در عین حال آزادسازی ذخایر استراتژیک آمریکا و نیز خطر رکود تورمی در دنیا باعث شد تا قیمت نفت نتواند از مرز 98 دلار صعود کند و مجددا قیمت‌ها از نیمه نوامبر با اعلام خبر شیوع مجدد کرونا در چین و شروع قرنطینه های سفت و سخت در آن کشور باعث ترس در بازار و کاهش قیمت نفت شد، که با تغییر تصمیم پکن برای عدم تمدید قرنطینه های سراسری در چین، شرایط نفت کمی بهبود پیدا کرد.
این نگرانی ها و سقوط و فرودها تا ابتدای سال 2023 ادامه داشت تا اینکه در ابتدای سال 2023 با انتشار اخباری از سوی بانک جهانی که حاکی از ترس از رکود شدید در اتحادیه اروپا، آمریکا و بخشی از کشورهای توسعه یافته بود باعث شد که قیمت نفت مجددا توان بالا رفتن نداشته باشد. به نظر می رسید قیمت نفت برنت در آستانه سقوط و ثبات به زیر کانال 70 دلار است که مجددا انتشار اخباری از چین که نشان از بهبود وضعیت اقتصادی آن کشور داشت باعث شد تا هیجان لازم برای افزایش قیمت ایجاد شود و قیمت نفت مجددا به کانال 80 دلار برگشت. تحلیلگران معتقدند که ممکن است تا نیمه دوم سال 2023 یعنی حدود تیرماه 1402 مجددا قیمت نفت برنت به کانال صد دلار بازگردد، اما هنوز علامت و سیگنال های مشخصی در این خصوص در بازار دیده نمی‌شود. اما محتمل ترین سناریو برای قیمت نفت، همان محدود 70 تا 90 دلار می باشد که طی سه ماه گذشته از سال 2023 نیز کماکان در همین محدوده باقی مانده است. بطور کلی محرک ها و مولفه های اساسی تاثیرگذار بر روی قیمت نفت ظرف شش ماه دوم سال 2022 و منتهی به اسفندماه سال 1401 عبارت بودند از:
یک) جنگ روسیه علیه اوکراین
دو) تورم جهانی و پس از آن رکود تورمی
سه) کاهش رشد اقتصادی کشورهای مختلف به دلیل رکود تورمی
چهار) تشدید کرونا در چین و اعمال قرنطینه های سراسری و سپس تعلیق قرنطینه
پنج) تصمیم کاهش دو میلیون بشکه ای نفت اوپک
شش) بحران های بین المللی
در جدول زیر می توانید، روند حرکت قیمت نفت برنت و وست تگزاس را مشاهده فرمایید:
همین روند حرکتی و متناسب با قیمت نفت را در فیول سنگاپور و فیول خلیج فارس ظرف شش ماهه گذشته مشاهده می‌کنیم؛ یعنی عوامل موثر بر قیمت نفت بطور مستقیم بر قیمت فیول نیز تاثیر مستقیم گذاشته و به نظر می‌رسد بر خلاف سال‌های گذشته عوامل تکنیکال مانند سرمای هوا، باعث افزایش قیمت فیول نشده و عوامل بنیادی تاثیر مهمتری بر قیمت فیول در شش ماه گذشته داشته است.
در ذیل می‌توانید نمودار قیمت فیول شش ماه گذشته منتهی به اسفندماه 1401 را مشاهده فرمایید.
اما شرایط در قیر کمی متفاوت تر بود. قیمت نفت، رکود تورمی در کشورهای مختلف و کمبود نقدینگی در بعضی از کشورها مانند هند و برخی کشورهای شرق آسیا و آفریقایی باعث شد قیر سه ماه اول از این شش ماه شرایط سختی را طی کند و عمدتا به دلیل فشار قیمتی، صادرات قیر فله افزایش چشمگیری پیدا کرد و قیر بسته بندی شده افت صادرات داشت. پس از آن با تغییرات قیمت نفت و برخی تغییرات دیگر از جمله افزایش قیمت قیر در اروپا و افت شدید برابری ریال در برابر دلار درخواست قیر و همزمان قیمت آن افزایش یافت. به طوری که طی ماه های بهمن و اسفندماه رقابت برای خرید وکیوم باتوم در پالایشگاههای مختلف به بالای 90 درصد قیمت پایه رسید و برای اولین بار رقابت های بالای 100 درصد نیز ثبت شد.
قیمت قیر در هند که در ژانویه طی دو نوبت کاهش داشت، برای اولین بار افزایش قیمت قیر در هند را در نیمه فوریه 2023 ثبت کرد و سپس پالایشگاههای هند تصمیم گرفتند که برای اول مارچ قیمت‌ها را ثابت نگه داشته که به نظر می رسد با توجه به افزایش درخواست در هند، قیمت‌ها برای نیمه مارچ 2023 نیز افزایش یابد.
قیمت قیر در بحرین نیز در شش ماه گذشته روند کاهشی را داشت و قیر فله بحرین از حدود 375 دلار به 325 دلار رسید و برای چند هفته و تا زمان تهیه این گزارش ثابت ماند.
ما همزمان بهبود شرایط اقتصادی در چین را با افزایش قیمت کره جنوبی در نمودار مشاهده می‌کنیم؛ رشد قیمت قیر کره جنوبی از هفته سوم دسامبر 2022 آغاز شد و تا بالای 450 دلار تا آخر فوریه 2023 ادامه پیدا کرد.
بطور کلی عوامل بنیادی علاوه بر قیمت نفت تاثیر پررنگی بر تعیین قیمت قیر داشت.
لازم به ذکر است که در مدت 5 ماه از این دوران شش ماهه، هزینه حمل دریایی کاهشی و برای اولین بار در فوریه ما افزایش هزینه های حمل را نیز تجربه کردیم.
در انتها به نظر می‌رسد نفت خام، فیول و قیر در یک هم بستگی کامل با یکدیگر به سر می برند که بصورت مستقیم نفت خام بر هر دو بازار دیگر تاثیر جدی دارد.
در ذیل چارت قیمت قیر را ملاحظه بفرمایید.
