معرفی هفت بندر اصلی روسیه، آیا جنگ روسیه بر تجارت از این بنادر تاثیر خواهد گذاشت؟

با گذشت بیش از صد روز از جنگ روسیه علیه اوکراین در نظر دارم تا مطالبی سه‌گانه را منتشر کنم:

• مطلب اول در خصوص معرفی اصلی ترین بنادر روسیه و امکانات صادراتی آن می‌باشد.
• مطلب دوم در خصوص فرصت‌های احتمالی اقتصادی پیش آمده برای ایران از جنگ روسیه و اوکراین خواهد بود.
• در مطلب سوم، به از دست دادن فرصت احتمالی پیش آمده توسط ایران خواهم پرداخت.

روسیه صاحب پهناورترین خشکی با منابع بسیار زیاد نفت و گاز و صاحب کشاورزی بسیار غنی می‌باشد؛ این کشور در زمینه دریانوردی نیز بسیار قوی بوده و بر اساس آمار تا سال 2016 این کشور چیزی حدود 2820 کشتی از انواع متنوع آن و 98000 دریانورد تجاری رسمی داشته است. این کشور از نظر امکانات بندری و از لحاظ توانایی تخلیه و بارگیری کالا در بنادر خود، جز بهترین کشورهای جهان می‌باشد.

بر اساس آمار 60% تجارت بین‌الملل روسیه در سال 2016 یعنی، چیزی حدود 722 میلیون تن کالا، از طریق بنادر آن کشور صورت گرفته است.

بندر شماره یک: Port of Novorossiysk

این بندر در شمال شرقی دریای سیاه با 89 اسکله عملیاتی که قابلیت پذیرش هر گونه کشتی و شناور قرار دارد، از این بندر برای چندین دهه کالاهایی با ارزش بیش از 50% گردش مالی تجارت بین الملل روسیه حمل می‌شد. یازده اسکله از 89 اسکله برای جابه‌جایی چوب و الوار و سایر محموله‌های فله استفاده می‌شود.

این بندر در سال 1829 افتتاح شد و عمده فعالیت آن از سال 1846 آغاز گردیده، این بندر در سال 2020 با ثبت رکورد جابه جایی 143 میلیون تن کالا ، پر ترددترین بندر روسیه شد.

نکته قابل توجه آنکه با توجه به موقعیت جغرافیایی این بندر در دریای سیاه، تقریبا تمامی کشورهای حاشیه دریای سیاه، موافق یا متحد جنگ روسیه نیستند، که این خود دلیل مهمی برای کاهش ترافیک این بندر خواهد بود.

بندر شماره دو: Port of Saint Petersburg

این بندر در شمال شرق دریای بالتیک قرار دارد، این بندر عمیق ترین آبخور اسکله (Draft) دریایی را با عمق بین 23 تا 25 متر دارا می‌باشد.

این بندر در سال 1869 افتتاح و عملیاتی شده است. این بندر با بیش از 200 اسکله در اندازه‌های مختلف برای جا‌به‌جایی مسافر و نیز سالیانه 2 میلیون تن کالا ساخته شده است.

خط آهن متصل به این بندر، باعث شده که این بندر به عنوان دروازه ورودی روسیه به بنادر شمال اروپا مانند روتردام عمل کند.

مخازن نفتی عمده و تعداد زیادی کشتی یدکش، بارج و کشتی های حمل مواد نفتی در این بندر مشغول به کار هستند.

مجددا، نکته حائز اهمیت آن است که کشورهای مجاور این بندر در دریای بالتیک هیچ کدام مدافع یا متحد جنگ روسیه نیستند.

بندر شماره سه: Port of Ust-Luga

بندر Ust-Luga از نظر حجم جابه‌جایی محموله در سال 2020 پس از Novorossiysk قرار دارد. این بندر دارای بزرگترین مرکز حمل و نقل برای عملیات فله ذغال سنگ در بخش شمالی روسیه است.

این بندر دارای 5 اسکله اصلی بوده که امکان بارگیری همزمان 30 کشتی را دارد. آبخور اسکله‌ها (Draft) تا 20 متر عمق دارند و امکان پذیرش کشتی‌های فله‌بر ذغال سنگ بسیار بزرگ را دارد.

پیش بینی می شود از این بندر تا حدود سالیانه 20 میلیون تن ذغال سنگ صادر می‌شود.

تسمه نقاله های موجود در این بندر تا 500 تن ذغال سنگ در هر ساعت را به کشتی‌های فله‌بر انتقال می‌دهند و امکان بارگیری کشتی‌های فله 60 هزار تنی در این بندر به راحتی مهیا می‌باشد.

از این بندر محموله‌های دامداری و کالاهای مایع زیادی صادر می‌شود. فقط در سال 2020 از این بندر چیزی حدود 103 میلیون تن کالا صادر شده است.

این بندر نیز همانند دو بندر قبلی در شمال غربی روسیه و در خلیج فنلاند قرار گرفته است؛ جایی که مجددا هیچ یک از همسایه‌های روسیه موافق جنگ آن نیستند.

بندر شماره چهار: Port of Vostochny

این بندر در شمال شرقی روسیه و در بالای ژاپن واقع شده، تجهیزات این بندر جز قدیمی‌ترین امکانات بندری روسیه می‌باشد و خط آهن شمال سیبری به این بندر متصل شده است. سالیانه چیزی حدود 80 میلیون تن کالا که عمده آن ذغال سنگ می‌باشد از طریق این بندر به کشورهای آسیایی به خصوص ژاپن و کره جنوبی صادر می‌شود.

تنها در سال 2019 چیزی حدود 550 کشتی فله‌بر از این بندر بارگیری کرده‌اند که بعضی از این کشتی‌ها ظرفیت حمل تا 180 هزار تن ذغال سنگ را دارا بودند، بیش از 300 هزار واگن قطار کار جابه‌جای ذغال سنگ را به این بندر شرقی روسیه را بر عهده دارند.

کار گسترش و نوسازی این بندر از چند سال قبل آغاز شده تا حجم صادرات کالا را به بیش از سالیانه 100 میلیون تن ارتقا بدهند.

این بندر که در شرق روسیه قرار گرفته است مناسب ترین ترمینال برای جابه‌جایی کالا به کره جنوبی ، ژاپن و چین بوده است که در این میان ژاپن و کره جنوبی مخالف سرسخت جنگ روسیه هستند و به نظر می‌رسد تنها مشتری فعلی این بندر چین باشد.

بندر شماره پنج: Port of Primorsk

این بندر در شمال دریای بالتیک و در نزدیکی فنلاند قرار گرفته است، این بندر جز قوی‌ترین بنادر روسیه با امکان صادرات چیزی بیش از 50 میلیون تن سالیانه کالا می‌باشد.

این بندر بیشتر یک بندر نفتی بوده و بیش از 50 شرکت بزرگ استخراج نفت، نفت خود را در مخازن آن نگهداری کرده و توسط نفت‌کش صادر می‌کنند.

موقعیت جغرافیایی این بندر نیز همانند بنادر دیگر، نشان می دهد که هیچ یک از همسایه های غربی روسیه به دلیل جنگ تمایل به دریافت کالا از آن بندر نیستند.

بندر شماره شش: Port of Murmansk

این بندر نزدیک به قطب شمال، سردترین بندر روسیه و همچنین شمالی‌ترین آن نیز می‌باشد.

برخی از تاسیسات این بندر مربوط به جنگ جهانی اول بوده و کشتی‌های یخ شکن و کشتی‌های بزرگی که به قطب شمال تردد می کنند از این بندر حرکت می‌کنند.

این بندر 15 اسکله دارد و بر اساس تخمین ها در سال 2020 چیزی حدود 56 میلیون تن کالای فله از این بندر روسیه صادر شده است.

با توجه به موقعیت خاص جغرافیایی این بندر ، به نظر نمی رسد که محصولات این بندر نیز پس از وقوع جنگ برای مشتریان غربی خود جذابیت داشته باشد.

بندر شماره هفت: Port of Vladivostok

این بندر در جنوب شرقی روسیه و بالای سر کره شمالی قرار گرفته است. از قدیمی ترین بنادر روسیه که در اوایل سال 1800 تاسیس گردیده، این بندر مستقیما به دریای ژاپن راه داشته و امکان کشورگشایی به روسیه را از تغییر اقیانوس آرام شمالی را می‌دهد. تخمین زده می‌شود از این بندر در سال 2020 چیزی حدود 24 میلیون تن کالا صادر شده است.

این بندر در نوک جنوب شرقی روسیه راه ارتباطی روسیه با کره جنوبی ، ژاپن و چین می باشد.

به نظر می‌رسد مشتریان اصلی این بندر (به جز چین) نیز تمایلی به دریافت کالا پس از جنگ روسیه نداشته باشند.