به بهانه «سومین کنفرانس قیر و روغن تایلند» که در تاریخ 21 تیرماه 1402 توسط شرکت Petrosil برگزار شد، گزارش سخنرانی بنده در آن کنفرانس؛ در اختیار نشریه وزین دنیای انرژی قرار می گیرد.
در این کنفرانس بیش از سیصد شخص و شرکت از کشورهای ایران، امارات، عمان، هند، قطر ، تایلند، مالزی ، سنگاپور، ویتنام و چین حضور داشتند.
در این مقاله ابتدا به مزیت های رقابتی صادرات قیر ایران به تایلند می پردازم و برای همین موضوع در گام اول، شکاف قیمتی بین 2 کشور بررسی خواهم کرد، ایران با داشتن 10 درصد صادرات جهانی قیر با کیفیت بالا، تولیدکننده مطمئنی برای سایر کشورهاست.
تایلند قطب تولید و صادرات قیر در شرق آسیا است. اما مقدار زیادی از تقاضای آن کشور از ایران تامین می شود.
کیفیت بالا، جذابیت قیمت و تنوع در بسته بندی عواملی است که قیر ایران را برای شرق آسیا به خصوص تایلند جذاب می کند.
همانطور که در نمودار زیر مشاهده می کنید، فاصله زیادی بین قیمت قیر در ایران و تایلند وجود دارد.
میانگین ماهانه قیمت قیر (بر اساس قیمت هر تن به دلار آمریکا) طی ژانویه تا ژوئن 2023 در ایران و تایلند در جدول زیر آمده است:
تفاوت قیمت قیر ایران و تایلند گاهی حتی تا 200 دلار در هر تن رسیده است، در این شرایط تقاضای بیشتری برای خرید قیر ایران از تایلند دریافت می شود.
اگرچه تایلند به عنوان یکی از اصلی‌ترین و بزرگ‌ترین تولیدکنندگان قیر در شرق آسیا شناخته می‌شود، اما میزان تولید قیر ایران چهار برابر تایلند است، پالایشگاه های اصلی تولید قیر در تایلند عبارتند از:
1. مجتمع پتروشیمی پالایشگاه IRPC در Rayong
2.پالایشگاه Thai Lube Base ، یکی از شرکت های تابعه Thai Oil در Sriracha
3. پالایشگاه Star Petroleum یا SPRC در بندر Map Ta Phut
4. و پالایشگاه Esso در Sriracha
تایلند بطور متوسط سالیانه چیزی حدود 1.36 میلیون تن قیر تولید می‌کند، با این حال، رکود اقتصادی جهانی ناشی از جنگ اوکراین بر سطح تولید در میان پالایشگاه‌های سراسر جهان تأثیر گذاشته است.
در نمودار زیر میزان تولید و مصرف در تایلند را مشاهده می کنید:
بر اساس این داده ها، پیش بینی می شود که تولید و مصرف قیر در تایلند طی سال های 2022-2024 افزایش یابد.
طبق آمار به دست آمده بیشترین گریدهای مصرفی قیر به ترتیب به شرح زیر است:
· قیرهای ضریب نفوذی مورد استفاده در تایلند عبارتند از گرید 70/60 و گرید 100/80
· قیرهای پرفورمنس گرید مورد استفاده در تایلند عبارتند از گرید PG64 و PG70 و PG76 و PG82 که این گریدها بر اساس نوع آب و هوا برای مناطق مختلف تایلند استفاده می شود.
· قیرهای اصلاح شده PMB نیز مصارف زیادی در تایلند دارد.
· قیرهای امولسیون شامل گریدهای CRS-1 و CRS-2 و CMS-2h و CSS-1 و CSS-1h
· قیرهای کات بک شامل MC30 و MC70 و RC70 و RC250
تقریبا تمامی این گریدهای قیر در ایران تولید و صادر می شود.
تایلند به عنوان یکی از قطب های اصلی تولید قیر در شرق آسیا، تناژ قابل توجهی از قیر خود را در رقابت تنگاتنگ با تایوان، سنگاپور و کره جنوبی به دیگر کشورهای آسیای جنوبی شرقی صادر می کند.
تایلند قیر خود را به کشورهایی مانند بنگلادش، چین، لائوس، مالزی، فیلیپین، کامبوج، اندونزی و حتی استرالیا صادر می کند.
نمودار زیر میزان واردات، صادرات قیر در تایلند را تا سال 2024 نشان می دهد:
تایلند قیر مورد نیاز خود را از ایران ، مالزی و سنگاپور وارد می کند، پیش بینی می شود که واردات قیر تایلند در سال 2024 به 257 هزار تن برسد.
حال می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که چرا قیر ایران، کالای ارزشمندی برای واردات تایلند است و مزیت رقابتی واردات قیر ایران چیست؟
1. بر اساس شواهد علمی و حقایق موجود، ایران قادر به تولید قیر بسیار باکیفیت است که به راحتی از سایر تولیدکنندگان منطقه خلیج فارس قابل تشخیص است.
2. تفاوت قیمت قابل توجه قیمت قیر ایران با سایر تولیدکنندگان جنوب شرق آسیا، قیر ایران را از نظر قیمت جذاب کرده است.
3. قیر ایران تنوع بسته بندی قابل توجهی دارد و قابلیت عرضه به بصورت بشکه نو و جامبوبگ را دارد، این موضوع برای تایلند که جزایر زیادی دارد و امکان ارسال راحت به جزایر مختلف را دارد نیز مزیت قابل توجهی می باشد.
4. خطوط کشتیرانی زیادی کالاهای ایران را از خلیج فارس به شرق آسیا به خصوص تایلند حمل میکنند و برای همین تنوع کشتیرانی ؛ امکان ارسال سریع کالا وجود دارد.
5. قیر ایران با بازرسی های بین المللی معتبر مانند SGS یا Geochem قابل تمایز از قیر دیگر تولیدکنندگان منطقه ای می باشد و بنابراین مشتریان می توانند گزارش بازرسی معتبر را از صادرکنندگان ایرانی درخواست کنند.
بسته بندی های قابل قبول برای کشور تایلند:
1. قیر در بسته بندی جامبوبگ یک تنی با قفس فلزی محبوب ترین نوع بسته بندی برای بازار تایلند می باشد. این نوع بسته بندی به دلیل حافظ محیط زیست بودن و دور ریز صفر قیر، بسته بندی مناسبی برای تایلند می باشد.
2. قیر در بسته بندی بشکه نو 180 کیلویی نیز جز بسته بندیهای قابل قبول در تایلند می باشد که از محبوبیت کمتری نسبت به جامبوبگ برخوردار است.
یکی از معیارهای اصلی تایید کیفیت قیر ایران و مقایسه آن با سایر تولیدکنندگان قیر خاورمیانه، بررسی گزارش کامل SGS است. لازم به ذکر است که شرکت های بازرسی بین المللی زیادی در ایران مشغول به کار هستند که SGS یکی از آنهاست. یکی از راه‌های تشخیص قیر مرغوب ایران از سایر تولیدکنندگان منطقه، آزمایش «SPOT Test» به‌عنوان آیتم اصلی ارزیابی کیفیت قیر است. اگر نتیجه SPOT Test منفی باشد به این معنی است که قیر از نفت خام خالص تولید شده است و قیر مرغوب ایران شناخته می شود.
در جمع بندی می توان گفت، تایلند؛ کشوری غنی و در عین حال بازار مناسب و فعالی برای قیر و کالاهای روغنی ایران می باشد و پیشنهاد می شود، شرکتهای صادراتی با دقت نظر و در نظر گرفتن بهترین سرویس و خدمات خود به آن بازار نیم نگاهی داشته باشند.
