یکی از مهم‌ترین مشکلات ساختمان سازی در زمان‌های قدیم، نحوهٔ انتقال آب به قسمت‌های مختلف ساختمان بوده‌است.
چه کسانی اولین بار ساختمان‌های خود را لوله‌کشی کردند؟ لوله‌ها و اتصالات ساختمانی از گذشته تاکنون چه تغییراتی داشته‌اند؟ و اتصالات مدرن ساختمانی که امروز در زندگی ما جای خود را باز کرده‌اند، چه ویژگی‌هایی دارند؟
نتایج باستان‌شناسی در اطراف تخت جمشید نشان می‌دهد که ایرانیان باستان برای انتقال آب به سایر نقاط ساختمان از انواع لوله و اتصالات استفاده می‌کردند. این لوله‌ها معمولاً از گل یا سنگ‌های مختلف ساخته می‌شدند. اما با گذشت زمان، لوله‌ها و اتصالات ساختمانی شکل جدیدی به خود گرفتند.
امروزه با پیشرفت تکنولوژی و گسترش صنعت ساختمان سازی، انواع مختلفی از لوله‌ها و اتصالات ساختمانی مدرن تولید شده‌است. مهم‌ترین نکته در خصوص اتصالات مدرن، نوع طراحی آن‌ها است. با توجه به پیشرفته شدن سیستم‌های لوله‌کشی، اتصالات ساختمانی نیز باید طوری طراحی می‌شدند که نیازها را برآورده کنند. به همین دلیل امروزه برای هر نوع لوله‌کشی در ساختمان می‌توان از اتصالات مربوط به آن استفاده کرد.
اتصالات، برای اتصال لوله های فلزی، تغییر مسیر و قطر لوله و انشعاب گیری از آن ها ساخته می شوند.
اگر به کارهای فنی علاقه داشته باشید، قطعاً مغزی‌های برنجی شیرآلات یا انواع سه راهی‌های فلزی را دیده‌اید. این اتصالات جزء اولین اتصالات امروزی هستند که کاربرد بسیار زیادی در ساختمان سازی داشته‌است. از آنجا که استفاده از لوله‌های فلزی بسیار متداول بوده‌است، برای اتصال آن‌ها نیز از اتصالات فلزی استفاده می‌کردند. اما وجود مشکلات بسیار زیاد در نحوهٔ آب‌بندی آن‌ها باعث شد که مهندسان به فکر ساخت لوله و اتصالات جدیدتر باشند.
اتصالات برنجی
امروزه انواع اتصالات لوله‌کشی را به وسیله مواد مختلف می‌سازند. لوله و اتصالات پلی اتیلن یکی از جدیدترین اتصالات ساختمانی است که ویژگی‌های منحصر به فردی دارد. این نوع از اتصالات از وزن کمی برخوردار بوده و نصب کردن آن‌ها نیز بسیار راحت تر از سایر لوله‌ها و اتصالات است. همچنین پوشش درونی لوله‌ها طوری طراحی می‌شود که رسوب کمتری به خود جذب کند؛ بنابراین اگر به دنبال لوله و اتصالات با کیفیت و مقاوم هستید، بهتر است اتصالات پلی اتیلن را انتخاب کنید!
اتصالات پلی اتیلن
گسترده بودن سیستم‌های لوله‌کشی باعث شده‌است که بتوانیم یک ساختمان را به شکل‌های مختلف لوله‌کشی کنیم. در نتیجه از اتصالات مختلفی نیز می‌توان استفاده کرد. اما به نظر شما این سیستم‌ها از نظر کارایی هیچ تفاوتی با هم ندارند؟! قطعاً نوع لوله‌کشی ساختمان تاثیر مهمی بر طول عمر لوله‌ها و اتصالات ساختمانی دارد؛ بنابراین سیستم لوله‌کشی باید طوری طراحی شود که بتوان در آن از اتصالات مناسب استفاده کرد.
طی سالیان اخیر، انواع اتصالات لوله‌کشی با کاربردهای مختلف ساخته شده‌است که هر کدام دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند. در ادامه با چند نوع از این اتصالات آشنا می‌شوید.
اتصالات مغزی
اگر بخواهیم دو لوله یا دو قطعه را هنگام لوله‌کشی به هم متصل کنیم، از اتصالات مغزی استفاده می‌کنیم. مغزی‌ها در حقیقت لوله‌های کوچک هستند که دو طرف آن‌ها رزوه شده‌است؛ یعنی دو طرف لوله، دنده‌هایی ایجاد شده‌است. این دنده‌ها باعث می‌شود که بتوان از آن‌ها برای اتصال لوله‌ها استفاده کرد. یکی دیگر از کاربردهای اتصالات مغزی، کم و زیاد کردن قطر لوله‌ها است. یک طرف این نوع از مغزی‌ها دارای قطر بیشتری نسبت به طرف دیگر است؛ بنابراین می‌توان دو لوله با قطرهای مختلف را به هم وصل کرد.
مهرهٔ ماسوره
این نوع از اتصالات را احتمالاً همهٔ شما دیده‌اید! زیرا کاربرد فراوانی در لوله‌کشی ساختمان دارد. طراحی مهره ماسوره به صورت سه تکه ای انجام شده‌است. این تکه‌ها شامل نری و مادگی و همچنین قسمت ارتباط دهنده هستند که با توجه به نوع کاربرد دارای رزوه‌های مختلفی است.
کاربرد مهره ماسوره:
درپوش لوله
ساده‌ترین نوع اتصالات ساختمانی هستند که برای انسداد لوله‌ها استفاده می‌شوند. اگر بخواهیم یک لوله با قطر کم را مسدود کنیم، درپوش‌های چهار گوشه بهترین گزینه است. برای مسدود کردن لوله‌های با قطر زیاد نیز درپوش‌های شش گوشه پیشنهاد می‌شود.
بوشن‌ها
بوشن یک نوع از اتصالات لوله‌کشی است که داخل آن به صورت کامل رزوه شده‌است؛ بنابراین می‌توان از آن‌ها برای متصل کردن لوله‌هایی استفاده کرد که سطح بیرونی آن‌ها رزوه شده (یعنی داخل آن شیارهایی ایجاد شده) باشد.
کاربرد بوشن:
انواع فلنج و واشر
فلنچ نوعی صفحهٔ چدنی است که می‌توان از آن برای بستن اتصالات لوله‌کشی مخصوص استفاده کرد. واشرها نیز برای آب‌بندی کردن فلنج کاربرد دارند. نصب فلنچ‌ها باید با دقت بسیار زیادی انجام شود زیرا اگر پیچ‌ها به صورت مناسب بسته نشده باشد، ممکن است به لوله‌کشی آسیب وارد کند.
اتصالات سه راهی
این نوع از اتصالات بسیار پرکاربرد بوده و در تمامی سیستم‌های لوله‌کشی ساختمانی از آن‌ها استفاده می‌شود. کاربرد ویژهٔ سه راهی‌ها ایجاد انشعاب‌های فرعی در مسیر لوله‌کشی اصلی است. به وسیلهٔ این اتصالات می‌توان آب را به نواحی مختلف ساختمان انتقال داد.
سه راهی‌ها را بر اساس نوع طراحی به سه دسته تقسیم می‌کنند:
اتصالات چهار راهی
این نوع از اتصالات نیز مانند سه راهی‌ها برای ایجاد انشعاب و گسترش لوله‌کشی به نواحی مختلف ساختمان استفاده می‌شود. تنها تفاوت آن‌ها بیشتر شدن تعداد انشعاب از سه به چهار است که می‌تواند کاربردهای منحصر به فردی داشته باشد.
اتصالات زانویی
در سیستم‌های لوله‌کشی گاهی لازم است که مسیر لوله‌ها را تغییر دهیم. به همین منظور از انواع زانویی می‌توان استفاده کرد. زانویی‌ها را بر اساس نوع کاربرد به سه دسته تقسیم می‌کنند که عبارتند از:
اتصالات زانویی
برای خرید انواع اتصالات ساختمانی باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
اگر برای خرید لوله و اتصالات ساختمانی به بازار رفته باشید، حتماً با انواع مختلفی از اتصالات با برندها و جنس‌های مختلف رو به رو شده‌اید. همین مسئله ممکن است شما را دچار سردرگمی کرده باشد؛ بنابراین بهتر است قبل از خرید اتصالات ساختمانی نکات زیر را در نظر داشته باشید.
