وضعیت حقوق بشر در افغانستان، بهویژه پس از تحولات سیاسی اخیر، نگرانیهای جدی داخلی و بینالمللی را برانگیخته است. پس از به قدرت رسیدن ط-البان در اوت ۲۰۲۱، گزارشهای متعددی از نقض حقوق بشر، محدودیتهای گسترده بر آزادی بیان، سرکوب رسانهها، نقض حقوق زنان، بازداشتهای خودسرانه و سرکوب مخالفان منتشر شده است.
مهمترین نگرانیها درباره وضعیت حقوق بشر در افغانستان:
1. نقض حقوق زنان و دختران:
ممنوعیت تحصیل دختران بالاتر از کلاس ششم
ممنوعیت اشتغال زنان در بسیاری از ادارات دولتی و سازمانهای بینالمللی
محدودیتهای شدید در آزادی رفتوآمد و حضور در اماکن عمومی
اجبار بر رعایت پوشش سختگیرانه
2. سرکوب آزادی بیان و رسانهها:
بازداشت و تهدید خبرنگاران و فعالان رسانهای
سانسور شدید بر رسانهها و تعطیلی بسیاری از شبکههای مستقل
مهاجرت گسترده ژورنالیستان به دلیل فشارها و تهدیدها
3. سرکوب مخالفان و فعالان مدنی:
بازداشت و شکنجه مخالفان سیاسی و فعالان حقوق بشر
اعدامهای خودسرانه و ناپدید شدن افراد
سرکوب اعتراضات مسالمتآمیز
4. وضعیت بد امنیتی و افزایش خشونتها:
حملات گروههای افراطی مانند داع-ش که جان غیرنظامیان، بهویژه اقلیتهای مذهبی را تهدید میکند
نقض حقوق اقلیتها، بهویژه هزارهها، سیکها و سایر گروههای قومی و مذهبی
گزارشهایی از کوچ اجباری برخی اقوام و تصرف زمینهای آنان
5. بحران بشری و اقتصادی:
بیکاری گسترده و بحران اقتصادی که معیشت مردم را بهشدت تحت تأثیر قرار داده است
گسترش فقر و گرسنگی به دلیل کاهش کمکهای بینالمللی
سوءتغذیه و افزایش میزان مرگومیر بهویژه در میان کودکان
واکنشهای بینالمللی:
سازمانهای حقوق بشری مانند عفو بینالملل و دیدبان حقوق بشر بارها نسبت به وخامت اوضاع هشدار دادهاند. سازمان ملل نیز خواستار فشارهای بیشتر بر طالبان برای رعایت حقوق بشر شده، اما به دلیل عدم به رسمیت شناخته شدن دولت طالبان و نبود ابزارهای مؤثر، اقدامات عملی محدودی انجام شده است.
نتیجهگیری:
وضعیت حقوق بشر در افغانستان بحرانی است و ادامه این روند میتواند پیامدهای جدی برای آینده کشور داشته باشد. جامعه جهانی اگرچه به اشکال مختلف در تلاش برای حمایت از مردم افغانستان است، اما هنوز راهحل قطعی برای بهبود این شرایط ارائه نشده است.
نویسنده #احمد_فهیم_دوران_ژورنالیست_آزاد
