استراتژی مدیریت دانش در سطح سیاسی منطقهای – دستورالعملسازمان بهداشت جهانی(WHO)
مدیریت دانش فقط برای برخی صنایع و سازمانهای خاص نیست و در تمامی حوزهها کاربرد دارد. در سال 2006، سازمان بهداشت جهانی استراتژی مدیریت دانش منطقهای را برای توسعه بهداشت در آفریقا منتشر کرد. این روش پیشنهادی برای تدوین استراتژی مدیریت دانش منطقهای میتواند به طور بالقوه در سایر زمینههای سیاسی و اجتماعی نیز مورد استفاده قرار گیرد.
به نظر میرسد طی سالهای اخیر دیدگاه ثابتی برای چگونگی کاربرد مدیریت دانش در سطح اقتصاد کشورها وجود نداشته و بسیاری از دولتها برای حمایت از اقتصاد دانشی، کمتر به مدیریت دانش و بیشتر به ترویج و توسعه تحقیقات میپردازند.با این وجود اگر از امور مالی دور شویم و به حوزه بهداشت رجوع کنیم، دیدگاه واضحتری نسبت بهاین مسئله وجود دارد که چگونه مدیریت دانش میتواند به دولتها و مناطق کمک کند تا عملکرد بهتری داشته باشند.
استراتژی سازمان بهداشت جهانی(WHO)، این کار را انجام میدهد و مجموعهای از مراحل را نشان میدهد که به موجب آن مدیریت دانش میتواند در کشورها و مناطق بهبود یابد. نتیجه اجرای این استراتژی باید عملکرد بهتر در کارهای دانش بنیان باشد. مراحل پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی(WHO) به شرح زیر است. نیک میلتون مشاور و صاحبنظر برجسته حوزه مدیریت دانش برخی موارد را که از اهمیت بیشتری برخوردار بودهاند تشریح نموده است:
حمایت عمومی: مدیریت دانش برای حوزه سلامت باید توسط سیاستگذاران در بالاترین سطح دولت و توسط شرکای توسعه بین المللی و منطقهای ارتقا یابد. این مسئله باید در زمینههای دیگر نیز اعمال شود. برای مثال در اقتصاد دانشی، مدیریت اقتصادی باید توسط سیاستگذاران ارتقا یابد.
تولید داده و شواهد: تجزیه و تحلیل وضعیت مدیریت دانش در سطح منطقه و کشور از طریق بررسی و مطالعات ویژه باید انجام شود و به طور منظم بهروز شود. چنین تحلیلهایی باید شواهد تولید کند. بهروشها را شناسایی کنید؛ دانش صریح، ضمنی، جامعه محور و سنتی را در نظر بگیرید؛ و تخصص موجود را پیدا کنید. این روش را میتوان در زمینههای دیگر نیز انجام داد.
تدوین سیاستها و برنامهها: باید سیاستها و برنامههای خاص کشور برای پیشرفت بیشتر در حوزه مدیریت دانش و اطمینان از تعبیه مدیریت دانش در سیستم بهداشت و سلامت، از جمله همه برنامهها و پروژهها، تهیه شود. این موضوع را میتوان در زمینههای دیگر نیز انجام داد. اگر یک کشور یا منطقه برنامههایی برای توسعه اقتصاد دانشی دارد، بایداین سیاست را تعیین کند. نیک میلتون این موضوع را تا حدودی در سیاستهای علوم، فناوری و نوآوری در امارات متحده عربی و سیاستهای مشابه نوآوری در خاورمیانه مشاهده کرده است.
تنظیم استانداردها و هنجارها:هنجارها، استانداردها و مقررات مناسب کلید پیشرفت پایدار در مدیریت دانش، به ویژه در بهداشت الکترونیکی و پزشکی از راه دور هستند. آنها باید بر اساس بهترین شیوههای بین المللی تنظیم شده و متناسب با شرایط ملی باشند. اکنون ISO 30401: 2018 در این زمینه موجود است، تنظیم استانداردها و هنجارها برای مدیریت دانش بسیار آسان تر خواهد بود.
ظرفیت سازی:ظرفیت مربوط به سه مؤلفه اصلی مدیریت دانش است: مهارتها و رفتار افراد، فرایندهای مدیریتی و فناوریها. رویکردهای کلیدی مورد استفاده شامل آموزش و ادامه تحصیل، مشوقهای کارکنان، سازوکارهای نهادی و استفاده موثر از زیرساختهای ICT است.این مسئله قطعاً مورد نیاز است.
تقویت مشارکت و بسیج منابع مناسب: حرکت جهانی به نفع توسعه مدیریت دانش و فناوری اطلاعات ایجاد شده توسط اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی و سایر اقدامات بین المللی و منطقهای باید به طور فعال برایایجاد مشارکتهای قوی در سطح کشور و منطقه و برای بسیج منابع کافی برای مدیریت دانش استفاده شود.
تولید، به اشتراک گذاری و کاربرد دانش موثر: کشورها و همه ذینفعان باید مدیریت دانش را در بین سیستمهای بهداشتی برای توسعه سلامت و نتایج عادلانه سلامت تقویت کنند. مدیریت دانش، از جمله یادگیری، به اشتراکگذاری و کاربرد دانش، باید بخشی جداییناپذیر از فرهنگ مدیریتی در بخشها و سیستمهای بهداشتی باشد. باید توجه ویژهای به بهداشت و دانش ضمنی، سنتی و شفاهی مرتبط با سلامتی، به ویژه در مناطق روستایی، داده شود. این امر شامل استفاده گسترده از مکانیزمهایی مانند انجمنهای خبرگی و ابزارهای کمکی ICT است. مدیریت دانش باید به شدت با سیستمهای اطلاعات سلامت، تحقیقات بهداشتی و توسعه منابع انسانی مرتبط باشد. و البته، همه اینها در مورد زمینههای دیگر و نه تنها در مورد حوزه سلامت صادق است.
اگر کشورها و مناطق در مورد استفاده از دانش به عنوان منبعی برای پیشبرد اقتصاد دانشی جدی هستند، پس 7 پیشنهاد فوق از سازمان بهداشت جهانی(WHO) می توانند به عنوان یک طرح اصلی برای سیاست گذاران استفاده شوند.