مدیریت دانش و استراتژی اقیانوس آبی
زمانی که تمامی سازمان‌ها با بهره‌گیری از الگوهای رایج مدیریت استراتژیک تمرکز ویژه‌ای بر تحلیل رقبا داشتند، «چان کیم و رنه مابورنیا» به سازمان‌ها توصیه کرد که به جای تمرکز بر رقبا، برای خود اقیانوس آبی مجزایی ایجاد کنند تا رقیبی نداشته باشند. با این کار دیگر رقیبی وجود نخواهد داشت که سازمان در اندیشه تحلیل آن‌ها برآید. تئوری اقیانوس آبی، منطق قابل دفاعی دارد، زیرا تجربه نگارنده در بکارگیری روش‌های رایج در مدیریت استراتژیک به ویژه تحلیل‌های محیطی، موید این موضوع است که زمان و هزینه بسیاری جهت تحلیل رقبای فعلی و خطرات رقبای آتی، شرایط رقابت، محصولات جایگزین، روش‌های متنوع ارائه محصولات و خدمات و غیره بر سازمان تحمیل می‌شود که در بسیاری مواقع کاربردی نیست. اما آنچه مورد بحث می‌باشد، این است که اقیانوس آبی یک سازمان چگونه ایجاد می‌شود؟
ما دقیقا چه زمانی می‌توانیم ادعا کنیم سازمان را در اقیانوسی آبی رنگ تحت مدیریت داریم؛ وقتی منابع، مواد اولیه عملیات یک سازمان در کنار رقبا از یک محل تامین می‌شود؟ وقتی که ما و رقبا به یک اندازه ملزم به تامین بخشی از نیازهای یک محصول یا خدمت خاص برای کشور خود باشیم؟ چه زمانی می‌توانیم در یک اقیانوس آبی، سازمان را هدایت کنیم در حالی که نیروی انسانی سازمان تحت تاثیر شرایط سازمان‌های رقیب انگیزه کافی برای انجام وظایف خود را ندارند!
با درک مجموعه عظیمی از مثال‌هایی از جنس موارد فوق الذکر، به این نتیجه خواهیم رسید که برای ایجاد یک اقیانوس آبی نمی‌توان پروژه‌ای را بطور مشخص، مثلا در 5 سال تعریف نمود؛ بطوریکه منابع انسانی، تامین، فروش و غیره را مستقل از سایر رقبا نماید. ایجاد یک اقیانوس آبی در گرو ایجاد یک تمایز ویژه است؛ تمایزی که سازمان را تا حدود بسیاری از رقبا جدا نماید. این تمایز ویژه، همان مدیریت دانش با دیدگاه مکتب اقتصادی در سازمان است.
همانطور که در نوشتارهای پیشین در خصوص مکاتب مدیریت دانش توضیح دادم، سازمان‌ها می‌توانند بینشی را انتخاب کنند که در آن انتظارات سازمان از مدیریت دانش خلاصه شده باشد. در مکتب اقتصادی مدیریت دانش هدف نهایی ایجاد ارزش افزوده اقتصادی و تمایز است؛ یعنی این انتظار از مدیریت دانش می‌رود که در آن دانش‌های خلق شده، تسهیم و توسعه داده شده، در نهایت توسط سازمان به کار گرفته شود و منجر به ایجاد یک تمایز اساسی برای سازمان گردد. این تمایزها می‌تواند زمینه‌ساز خلق یک اقیانوس آبی برای سازمان شود.
اما اصلی‌ترین ابزار ایجاد اقیانوس آبی، مشارکت مستعدترین کارکنان سازمان نیست. هرچند شرطی لازم برای تحقق این مهم است، اما کافی نیست. به تعبیر دیگر مشارکت تویوتایی کارکنان استوار بر پیشنهادهای کایزنی، تنها شرط ایجاد اقیانوس نیست، بلکه این تعهد مدیریت سازمان است که باید عمیقا باور داشته باشند که می‌توانند اقیانوس آبی را بسازند و این همان آخرین حلقه زنجیره مدیریت دانش یعنی “بکارگیری دانش” است.
اگر قرار است فقط از این موضوع خوشحال باشیم که جمع زیادی از کارکنان را به مشارکت ترغیب نمودیم،نهایتا می‌توانیم در اقیانوس فعلی خود رقابت بهتری با رقبا داشته باشیم، اما کماکان صورت مساله باقی می‌ماند؛ یعنی باز هم باید رقبا را تحلیل کنیم.
مدیران سازمان برای ایجاد اقیانوس آبی باید بهای متفاوت بودن و ایجاد تمایز را بدهند، ایده‌های خلاقانه و حتی پیشنهادهای کوچک را جمع آوری نمایند. هر آنچه کارکنان بعنوان دانش در اختیار دارند را بشناسند و سپس با تکنیک‌های اولویت‌بندی اقدام به مرتب نمودن آن‌ها نموده و منابع مرتبطی در جهت تبدیل خلاقیت به نوآوری در اختیار کارکنان قرار دهند. در تمامی این مسیر رهبران سازمان باید با ایفای نقش مربی، در کنار کارکنان قرار گرفته و آن‌ها را هدایت نمایند. بدین ترتیب فرهنگ‌سازمانی به آرامی شروع به تغییر می‌کند. کارکنان باور می‌کنند که آنچه تا امروز فقط به صورت شعارهای شیک و دستور العمل‌های کتابچه شده در ویترین مدیران سازمان بوده، فقط حرف نیست. آن زمان است که حتی ساده‌ترین کارگر سازمان تمام توان خود را در جهت خلق ایده به کار می‌بندد؛ حتی اگر توان این کار را نداشته باشند تلاش می‌کنند که بیاموزند و این تلاش زمینه‌ساز یادگیری‌های گروهی و ایجاد انجمن خبرگی در سازمان خواهد شد. ایجاد اقیانوس آبی یک استراتژی محرک برای سازمان‌هایی است که نمی‌خواهند رقابت کنند، بلکه می‌خواهند به تنهایی ارزش آفرینی کنند.
برای مطالعه مطالب تخصصی مدیریت دانش گروه مشاوره مدیریت داش دانا را دنبال کنید.
صفحه گروه مشاور مدیریت دانش دانا در لینکدین
#اردلان_لک #مدیریت_دانش #گروه_مشاوره_مدریت_دانش_دانا #مشاوره_مدیریت_دانش #مشاور_مدیریت_دانش #شرکت_مشاور_مدیریت_دانش #شرکت_مشاوره_مدیریت_دانش #پیاده_سازی_مدیریت_دانش #استقرار_مدیریت_دانش #آموزش_مدیریت_دانش # نرم_ افزار _مدیریت _دانش #گروه_ مشاور_ مدیریت_ دانش_ دانا # انجمن_خبرگی_در_ مدیریت_ دانش # شرکت_ مدیریت_دانش # شرکت_ مدیریت_دانش_ دانا # مدیریت_تغییر
