چند ماه پیش یکی از دوستانم که در یکی از پتروشیمی‌های خوب کشور مشغول فعالیت است با من تماس گرفت و با کلافگی گفت این نقشه دانش که میگن چیه!؟ من هم با خنده بهش گفتم که چی شد که فکر این نقشه افتادی یهو!؟ شما که نزدیک به دو ساله دارین کار مدیریت دانش انجام می‌دین، نقشه دانش واقعا نمیدونی چیه!؟ خلاصه با همان حالت بی‌اعصاب طور! گفت که خدا رحمت کنه تمامی اموات مشاوری که برای ما مدیریت دانش را پیاده سازی کرد! من هم که با این شرکت به خوبی آشنا بودم بهش گفتم که دیگه ادامه نده به عبارتی ایشون "ف" گفت من تا "فرحزاد" رفتم!
داستان از این قرار بود که سرممیز ISO9001-2015 برای ممیزی بند 6-1-7 این استاندارد که به مدیریت دانش می پردازد، از سازمان مذکور درخواست نقشه دانش کرده بود و گفته بود "نقشه دانش کجاست؟ "متولیان مدیریت دانش سازمان هم با افتخار و با لبخندی بر لب نرم افزار مدیریت دانش را باز کردند و بخشی از نرم افزار را به سازمان نشان دادند و گفتند که این هم نقشه! سرممیز با تعجب گفت این که نقشه دانش نیست این درخت دانشه! خلاصه کلام اینکه سازمان نتونست سوالات سر ممیز را به خوبی و درستی پاسخ بده و سرممیز هم بهشون فرصتی داد تا این عدم انطباق را اصلاح کنند. از آنجا که این موضوع گریبانگیر بسیاری از سازمان‌های دیگر هم هست، تصمیم گرفتم تا به صورت خلاصه توضیحاتی را در این‌مورد بیان کنم.
درخت دانش یا ساختار شکست دانش[1] يکی از مهمترين و ابتدايی‌ترين گام‌ها در استقرار نظام مديريت دانش است. درخت دانش نشان دهنده حوزه‌های دانشی است که سازمان برای تحقق اهداف و ماموريت خود به آن نیاز دارد. اين حوزه‌های دانشی شامل حوزه‌های دانشی ستادی و حوزه‌های دانشی صف هستند. یکی از مهمترین ویژگی‌های درخت دانش جلوگیری از رخ دادن اثر سیلویی [2]در سازمان است.
به واسطه ساختار سازمانی بعضاً وظیفه‌ای، پديده‌ای در سازمان‌ها ايجاد می‌شود که به آن اثر سیلویی می‌گويند. اثر سیلويی زمانی روی می‌دهد که جريان دانش در محدوده يک حوزه دانشی به دلیل پراکندگی جغرافیايی و يا تفکیک ساختار سازمانی، مقطوع می‌شود با توجه به اينکه درخت دانش، عاری از پراکندگی جغرافیايی و يا ملاحظات سازمان‌دهی و ساختاردهی است، امکان يکپارچگی و رفع اثر سیلويی را فراهم می آورد. همچنین درخت دانش به صورت استاندارد شده در سطح سازمان، بستر يکپارچه برای تبادل دانش را فراهم می‌آورد.
نقشه دانش، يكی از مهمترین ابزار‌های مديريت دانش است كه در آن به پرسنل سازمان، اطلاعاتي در خصوص محل قرارگرفتن دانش و منابع دانشي اعم از افراد صاحب دانش، اسناد و منابع و پايگاه‌هاي اطلاعاتي داده مي‌شود. به طور كلي نقشه دانش، تخصص‌ها و دانش مورد نياز افراد را با محل قرارگيري آنها در سازمان مشخص مي‌كند.
ايجاد نقشه دانش سازماني، بهتر است به گونه‌اي باشد كه بدانيم در سازمان چه كسي، چه چيزي مي‌داند و كجاست. نقشه‌هاي دانش، با شكل‌دهي بانك‌هاي اطلاعاتي دانشي كارمندان و سنجش سطح دانش آنها در زمينه‌هاي مختلف، سازمان را در شكل‌دهي كامل‌ترين تيم ممكن براي انجام پروژه‌ها و يا حل مسئله‌هاي خاص ياري مي‌كنند. به طور كلي نقشه دانش، نمايش تصويري از دانش آشكار و پنهان، رسمي و غير رسمي، ثبت شده و نشده، داخلي و خارجي را جهت استفاده مجدد، بهره‌برداري بيشتر از توانايي‌ها و سرمايه‌هاي ناملموس و مزيت رقابتي ارائه مي‌كند.
از طريق نقشه دانش، مي‌توان به منابع كليدي از طريق شناسايي كارشناسان داخل و خارج سازمان در صورت نياز دست يافت و فرصت و زمان دسترسي به آنها را كوتاه كرد. با اين اقدام می‌توان از دوباره‌كاري‌ها، ممانعت و در زمان و هزينه‌ها صرفه‌جويي كرد. با استفاده از این نقشه مي‌توان پل ارتباطي بيشتر در زمينه تسهيم، تبادل دانش و تجارب ايجاد كرده و فرصت‌هاي يادگيري را آشكارتر ساخت و از ابتكارات و تحقيقات حمايت كرد. پرسش‌هاي كليدي براي تهيه نقشه دانش، شامل موارد زير مي‌شود:
منابع:
نقشه دانش و ابزار های لازم برای خلق آن در شركت های هلدینگ؛ علی اصغر محمودی كوچكسرای، مرضیه سیامك، جیران خوانساری
پانوشت:
[1] Knowledge Breakdown Structure (KBS)
[2] Silo Effect
#مدیریت_دانش # ساسان رستم نژاد #گروه_مشاوره_مدیریت_دانش_دانا #مشاوره_مدیریت_دانش #مشاور_مدیریت_دانش #شرکت_مشاور_مدیریت_دانش #شرکت_مشاوره_مدیریت_دانش #پیاده_سازی_مدیریت_دانش #استقرار_مدیریت_دانش #آموزش_مدیریت_دانش # موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش # نقشه دانش # نرم افزار مدیریت دانش# گروه مشاور مدیریت دانش دانش # اپلیکیشن مدیریت دانش
