در این مقاله قسمت پنجم موفقیت در پیاده‌سازی مدیریت دانش بیان می‌شود. آقای گارفیلد به عنوان یکی از مشاوران و سخنرانان مطرح در زمینه مدیریت دانش، در نوامبر سال 2019 مقاله ای را تحت عنوان "عوامل کلیدی موفقیت مدیریت دانش در سازمان" منتشر کردند.
زمانی که آن را مطالعه می‌کردم، قرابت این موضوع با اقدامات مدیریت دانش سازمان‌ها در کشور توجهم را به خود جلب کرد. از مواردی که ایشان مطرح کردند، تمامی آنها در اجرای طرح‌های مدیریت دانش در کشور ایران نیز صادق هستند. با توجه به اهمیت این موضوع، سعی می‌کنم طی سلسله مطالبی، ضمن بیان هر یک از این عوامل کلیدی، به فراخور توضیح و مثالی نیز برای تشریح موضوع ارائه کنم. در چهار بخش قبلی، به تشریح 11 عامل کلیدی پرداخته شد و در این مطلب، بخش پنجم و پایانیرا خواهید خواند. همچنین لینک بخش‌های اول، دوم، سوم و چهارم، در انتهای این مطلب آمده است.
پژوهش‌های متعددی با موضوع تاثیر فرهنگ سازمانی و ساختار عمودی یا افقی سازمان بر مدیریت دانش طی سال‌های گذشته انجام شده است و به طور تقریبی می‌توان اذعان داشت همه آنها نتایج نسبتا مشابهی نیز داشته‌اند.
یکی از مهم‌ترین ارکان موفقیت در پیاده‌سازی مدیریت دانش به استناد اکثر مدل‌ها و چارچوب‌های مدیریت دانش، رکن "پرسنل" یا " نیروی انسانی" سازمان است. طبیعتا از آنجا که نیروی انسانی، انسان است، باید نحوه تعامل صحیح و متناسب با انسان نیز رعایت شود! نظریه های مدیریتی پس از سال‌ها تغییر و تحول، رویکرد مدیریت مبتنی بر مولفه های انسانی را ثابت کرده‌اند ولی دریغا که هنوز تعداد بیشماری از مدیران سازمان ها چه در ایران و چه در سایر کشورها، در یک قرن بیش منجمد شده‌اند و با نظریه مدیریت علمی تیلور، مدیریت می‌کنند!
برای ادعای این گفته مثالی از بنیانگذار آزمایشگاه‌های باکمن آلمان می آورم که سال ها پیش در یکی از اظهار نظرهای پیرامون مبحث انگیزش در مدیریت دانش گفته است: "رویکرد ما برای مدیریت دانش از تشویق و تنبیه (چماق و هویج) فراتر است. ما به کارکنان می‌گوییم که مدیریت دانش وظیفه شماست. به آن عمل کنید. به عنوان یک پاداش نیز ممکن است شغل خود را حفظ کنید!".
اصطلاح تشویق و تنبیه (چماق و هویج)، به نوعی جان کلام تمام راهکارهای انگیزشی مدیریت دانش و یا به صورت کلان بحث انگیزش در سازمان است؛ بدان معنا که هم باید افراد را تشویق کنیم و هم تنبیه، نه فقط تشویق یا تنبیه. بدیهی است که نمی‌توان انتظار داشت همه مدیران و همه سازمان‌ها مثل هم فکر، تصمیم‌گیری و اجرا کنند ولی آنچه که مسلم است این است که باید به این سو حرکت کرد، به سمتی که محرک‌های انگیزشی نیروی انسانی را شناخت؛ درک کرد و از آن در مسیر نهادینه سازی و تثبیت مدیریت دانش در سازمان بهره برد. هر چه سازمان به سمت کمرنگ‌تر کردن فشار سازمانی و ساز و کارهای بوروکراتیک حرکت کند و از رویکردهای تعاملی بهره ببرد، به استقرار بهینه مدیریت دانش نزدیک خواهد شد.
طی تجربه راهبری و استقرار راهکارهای مدیریت دانش در بیش از 70 سازمان ایرانی، یکی از معمول‌ترین دغدغه‌های پرسنل که باعث می‌شود در فرآیند مدیریت دانش مشارکت نکنند، این است که آن را به عنوان یک کار اضافی می‌انگارند و در بسیاری مواقع نیز اینچنین است، چون مدیران ارشد گاها برای حضور پرسنل در کارگاه‌های آموزشی مدیریت دانش یا ثبت دانش و دیگر تعاملات دانشی، پرسنل را بازخواست می‌کنند!
برای آنکه به این موضوع پاسخ داد و به عبارتی آن را برطرف کرد، راهکارهای متعددی پیشنهاد شده است. یکی از راهکارهای تعریف مدیریت دانش و فعالیت‌های آن در شرح شغل افراد است تا افراد حین انجام اقدامات دانشی، گمان نکنند در حال انجام کاری اضافه بر سازمان هستند.
راهکار دیگر درگیر کردن ابزارها و تکنیک‌های مدیریت دانش با فرآیندهای سازمان در همه سطوح می‌باشد، بدان معنا که با بررسی زنجیره ارزش سازمان، گلوگاه‌های دانشی کلیه فرآیندها شناسایی شود و با ارائه راهکارهای مدیریت دانشی، فرآیندها اصلاح شوند و به عبارت دیگر دانشی شوند. این اقدام باعث می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کلیه جزیره‌های دانشی سازمان از بین رفته‌اند و جریان سیال دانش در کلیه فرآیندها در حال جریان است. به عنوان مثال می‌توان از اتصال "فرآیند مدیریت تکنولوژی" یا "نظام پیشنهادات" به "فرآیند مدیریت دانش" نام برد.
این موضوع از چنان اهمیت بالایی برخوردار است که یکی از شرکت‌های ملی فعال در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی را بر آن داشت تا پروژه ای را تحت عنوان «بازنگری فرایندهای سازمان مبتنی بر نیازهای مدیریت دانش» تعریف کند و ما در شرکت مشاور مدیریت دانش دانا به عنوان مجری در خدمت این سازمان معظم باشیم.
#مدیریت_دانش # ساسان رستم نژاد #گروه_مشاوره_مدیریت_دانش_دانا #مشاوره_مدیریت_دانش #مشاور_مدیریت_دانش #شرکت_مشاور_مدیریت_دانش #شرکت_مشاوره_مدیریت_دانش #پیاده_سازی_مدیریت_دانش #استقرار_مدیریت_دانش #آموزش_مدیریت_دانش # موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش # موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش # نرم افزار مدیریت دانش# گروه مشاور مدیریت دانش دانش # اپلیکیشن مدیریت دانش
