حدود پنج سال پیش و در اوج بحران کرونا، هشدار دادم که جهان در مسیری خطرناک قرار گرفته است؛ مسیری که یادآور جنگ و درگیری‌های دهه ۱۹۳۰ بوده و اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
از آن زمان تاکنون، نزدیک به ۲۰۰ هزار نفر در جنگ‌های مختلف جان خود را از دست داده‌اند و اقتصاد جهانی متحمل خسارتی نزدیک به یک تریلیون دلار شده است. در همین حال، تورم که یکی از عوامل کلیدی این بحران بود، نه‌تنها مهار نشده، بلکه وخیم‌تر شده و رکود اقتصادی بر جهان سایه افکنده است.
ریشه اصلی این بحران را می‌توان در جایگاه دلار به‌عنوان ارز جهانی جستجو کرد. همچنین برخلاف پیش‌بینی من از آغاز یک دوره ۳۰ ساله رشد اقتصادی، تحولات سال ۱۴۰۳ مسیر را به‌کلی تغییر داد. با وجود این، همچنان معتقدم که ایران وارد یک روند بلندمدت رشد اقتصادی شده است؛ هرچند که به دلیل ساختار سیاسی موجود، امکان بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های اقتصادی کشور فراهم نیست.
اما چرا در سال ۱۴۰۴ شورش تقریبا قطعی است؟
با وجود هشدارهای متعدد، میزان افزایش حقوق کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۴ به حدی نبود که بتواند از بروز ناآرامی‌های اجتماعی جلوگیری کند. افزایش ناگهانی قیمت دلار از محدوده ۶۰ هزار تومان به ۹۶ هزار تومان نیز به سرگردانی، نگرانی، استرس و نارضایتی شدید کارگران دامن زده است.
در واقع، دولت پزشکیان در شش ماه ابتدایی فعالیت خود، کشور را به یک انبار باروت تبدیل کرده است. در چنین شرایطی، وقوع اعتراضات گسترده در سال ۱۴۰۴ بسیار محتمل به نظر می‌رسد.
این وضعیت یادآور تحولات سال ۱۳۹۸ است؛ زمانی که پس از ارسال نامه ترامپ به رهبر ایران—که بدون پاسخ بازگردانده شد—اعتراضات آبان‌ماه به وقوع پیوست و در نهایت با شهادت سردار سلیمانی و سقوط هواپیمای اوکراینی، تنش‌ها به اوج رسید.
اکنون نیز مشابه همان سناریو در حال تکرار است. تهدیدهای شدید علیه مقامات ایرانی افزایش یافته و در همین حال، نتانیاهو فرصت را برای حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران مناسب می‌بیند. این حمله می‌تواند نخستین گام در مسیر یک جنگ گسترده‌تر یا حتی حمله هسته‌ای به ایران باشد، چرا که اگر ایران به توانایی «فرار هسته‌ای» دست یابد، ممکن است اقدامی انجام دهد که اسرائیل را به‌شدت متضرر کند.
برخی معتقدند که حمله هسته‌ای به ایران غیرممکن است؛ اما این همان تحلیل‌های نادرستی است که پیش‌تر نیز گفته می‌شد و وقایع بعدی خلاف آن را ثابت کرد. برای آمریکا و اسرائیل، استفاده از گزینه هسته‌ای می‌تواند راهی برای نمایش جدیت در مواجهه با دشمنانشان باشد.
در نهایت، سرنوشت حمله نظامی به ایران مستقیماً به نحوه مدیریت اعتراضات سال ۱۴۰۴ بستگی دارد. اگر این ناآرامی‌ها به‌طور مؤثر کنترل شوند یا پیش از وقوع مهار گردند، احتمالاً گزینه حمله نظامی کنار گذاشته خواهد شد. اما در غیر این صورت، وقوع یک درگیری نظامی، حتی در مقیاسی گسترده، اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
از چند ماه پیش سناریو‌های مختلف برای عصبانی کردن مردم آغاز شده است. از صدور قیمت‌های فیک و نامعتبر برای دلار و طلا توسط کانال‌های تلگرام. تا کشته شدن پسر بچه بلوچستانی. تا وقایع ارومیه و حتی اتفاقاتی که در ایذه رخ داد.
همه اینها نشان می‌دهد که سیستم جاسوسی و امنیتی آمریکا و اسرائیل با شدت در حال کار بر روی گسل‌های اجتماعی هستند و اینکه در کدام نقطه این جرقه زده شود مشخص نیست.
به کانال تلگرام و وبسایت فینسوف هم سر بزنید
