فرآورده های زنبورعسل همان طور که پیداست به یک مورد ختم نمی شود. البته اکثر افراد صرفاً عسل را بعنوان محصول زنبورعسل می شناسند، هر چند مهم ترین آن ها عسل و موم می باشد. گرده، بره موم، ژل رویال، زهر زنبورعسل نیز جزء فرآورده های زنبورعسل بحساب می آیند.
عسل
رنگ عسل از جنبه تجاری و تعیین شکل نهایی آن دارای اهمیت زیادی است. عسل تیره تر، اغلب مصارف صنعتی دارد؛ در حالی که عسل های روشن تر برای استفاده مستقیم خرید و فروش می شوند. در اکثر کشورهایی که برای عسل بازار بزرگی وجود دارد، رنگ عسل تعیین کننده میزان اولویتی است که خریدار برای محصول در نظر می گیرد (به عنوان نشانه ای از طعم مطلوب)، بنابراین تصمیم گیری درباره کیفیت کلی و رنگ عسل به خودی خود مهمترین عامل تعیین کننده قیمت های عرضه و فروش کلی آن محسوب می شود.
یکی دیگر از فرآوردهای زنبورعسل گرده گل بوده که دارای ارزش غذایی فراوان است و به عنوان تنها غذای کامل نام نهاده اند.
اینگونه است که کار برجسته و اجرایی ورزشکاران به علت خوردن گرده و تغذیه از این غذای معجزه آسا می باشد.
دانه های گرده کوچک می باشند، سلول های جنسی نر کیسه های گرده در گیاهان پر گل تشکیل می شوند و در داخل شیپور گل که غالباً در گل ها طویل هستند، رشد می کنند. ارزش گرده به عنوان یک ماده غذایی مکمل یا دارو مهم است که سبب جذب و دسترسی بهتر مواد مغذی می شود.
موم از فرآورده های زنبورعسل می باشد و فرآورده های ساخت بشر را که بیشتر از مشتقات نفتی است، کلمه موم در بر میگیرد.
در گذشته، موم زنبور مصرف های متعددی داشت. با اینکه در بسیاری از موارد موم زنبور را می توان با موم های ارزانتر مصنوعی جایگزین کرد، خواصی مانند دارویی، شکل پذیری و عطر آن مصرف مداوم ان را تضمین می کند. زیرا بسیاری از خواص را نمی توان با موم های مصنوعی به دست آورد.
یکی از فرآورده های زنبورعسل بره موم بوده که از مقادیر مختلفی موم زنبور و رزین ها می باشد. بره موم توسط زنبورعسل از گیاهان، بویژه از جوانه گل ها و برگ ها جمع آوری می شود. چون مشکل است زنبورها را در پروازهای گشتی مشاهده کرد، منابع عصاره رزین ها معمولا آشکار نیستند. زنبورها، رزین های محافظ جوانه گل و برگ را با آرواره های خود می تراشند و همانند دانه گرده آنرا روی ساق پاهای عقب خود در سبد گرده حمل می کنند. درحین جمع آوری بره موم رزین ها، مقداری بزاق و سایر ترشح های زنبور و همچنین موم با آن مخلوط می گردند.
ژل سلطنتی بوسیله غده هیپوفارنژل یا فوق حلقی (گاهی غده غذایی لارو و شفیره زنبورها نیز نامیده می شود) زنبورهای کارگر جوان (پرستار) به منظور تغذیه به لاروها و زنبور ملکه بالغ ترشح می شود.
ژل سلطنتی به همان صورتیکه ترشح می شود، به طور مستقیم به ملکه یا لاروها خورانده شده و ذخیره نمی شود. به این دلیل ژل رویال جزء فرآوردهای زنبورعسل سنتی به حساب نمی آید.
طی پرورش ملکه، تنها در حالتی برداشت آن ممکن است که برای لارو زنبورها و ملکه به مقدار زیادی ژل سلطنتی تولید شود. لاروهای ملکه نمی توانند این غذا را به سرعتی که تهیه می گردد، مصرف کنند و ژل سلطنتی در سلول های ملکه جمع می شود. بنابراین تعریف تجاری دقیق ژل رویال به روش تولید مربوط است؛ یعنی این غذا ویژه لاروهای زنبور است که چهار تا پنج روزه می باشند.
یکی دیگر از فرآوردهای زنبورعسل زهر آن می باشد که مایع شفاف، بی بو و آبکی است. هنگام تماس پیدا کردن با غشاء مخاط یا چشم ها، سبب سوزش و تحریک بسیار زیادی می گردد. زهر خشک، زرد کمرنگ بوده و بعضی از فرآورده های تجاری آن قهوه ای رنگ می باشند و عقیده بر این است که به علت اکسیداسیون بعضی از پروتئین های زهر حاصل می شود. زهر حاوی بعضی مواد فرار است که به سهولت طی جمع آوری از دست می روند.
