وقتی در اولین روزهای فروردین ۱۳۴۰، آدمهای این دنیا صدای گریههایت را شنیدند، میدانستند که روزی هزاران صدای گریه نوزادان کشور به همت فکر و دست تو از جایجای ایران بلند خواهد شد. چه کسی میدانست که زیر این آسمان آبی چه قصه بزرگی رقم میزنی و خدا چه کاری بر دوشت گذاشته و چه راهی برایت مقدر کرده است؟
او پایهگذار پژوهشکدهای بود که نماد جهش علمی خیرهکننده پس از انقلاب اسلامی است؛ پژوهشگاهی در میان ۱۰ مؤسسه برتر تحقیقات ناباروری و فناوریهای کمک باروری در جهان.
شهید سعید کاظمی آشتیانی که در ایام سالگرد شهادت او قرار داریم، ۴۴ سال بیشتر نزیست، اما در ذهن نسلهای انقلابی جاودانه گشت. او در کار خود چنان متعهدانه پیش رفت که رهبری، توصیف را دربارهاش چنین تمام کردند: «حرکت او، نحوهٔ کار او، مدیریت او، پیگیری او، یک مجموعهٔ کاملی بود از آن چیزی که آدم دوست میدارد و آرزو دارد.»
باید هشدار اردیبهشت ۱۴۰۱ رهبر معظم انقلاب در دیدار با معلمان و فرهنگیان گرانقدرمان را سرلوحه خود قرار دهیم که فرمودند: «شما بین بچههای مدرسهتان، مدارستان نظرخواهی کنید ببینید چند درصد [سعید] کاظمی آشتیانی را… با آن همه خدمات میشناسند، رونالدو را چند درصد میشناسند؟ ما چرا افتخارات ملی خودمان را نمیشناسیم؟» شنیدن دوباره هشدار رهبر خردمندمان امروزه از آن جهت اهمیت بیشتری دارد که دشمنان انقلاب اسلامی از چند سو، این منبع قدرت انقلاب را هدف گرفتهاند.
وقتی هنوز آخرین زمستان عمرش از راه نرسیده بود، پروژه خاص و مهمی وجود داشت که مدت کوتاهی پیش از رفتنش آن را علنی کرده بود: پروژه همانندسازی؛ پروژهای محرمانه که قرار نبود علنی شود، اما به دلیل برخی مشکلات که از درون کشور پیشِ پای رویان گذاشته میشد، مجبور بود به عنوان دستاورد رویان آن را علنی کند. "تولد گوسفند شبیهسازی شده". کمی بعد از اعلام این خبر بود که قلبش برای همیشه از تپش ایستاد و اولین گوسفند شبیهسازی شده پس از رفتن او به دنیا آمد؛ گوسفند شبیهسازی شدهای به نام "رویانا".
پروژه عظیم دیگر دکتر، کشف رمز و راز سلولهای بنیادی است؛ یعنی سلولهایی که میتوانند به هر بافتی تبدیل شوند. این دانش یکی از محرمانهترین و در انحصارترین دانشهای جهان است که فقط در اختیار کشورهای انگشت شماری قرار دارد. رسانههای خارجی میگفتند: «در کشور ایران، تحقیقات سلولهای بنیادی منبع غرور ملی شده است.»
جمله معروفی از او به یادگار مانده است: "جمهوری اسلامی باید به مرتبهای برسد که بتواند در یک تکنولوژی پیشرفته علم بفروشد، به جای نفت."
پیشرفت علمی ایران برای دنیا یعنی یک علامت خطرناک، چون در تبلیغات جهانی، تنها راه پیشرفت علمی عبور از سکولاریسم و سرمایهداری است؛ یعنی عبور از جاده ارزشهای غربی. حالا ایران نباید راه جدیدی باز میکرد. سال ۱۳۸۲ وقتی آمریکا درج مقالات علمی ایران را محدود کرد، متوجه جبهه تازهای شده بود. جنگی که مدتها بود شروع شده بود. آستینها را بالا زد تا کنگره ناباروری ایرانی را راه بیندازد.
یکی از مشکلاتی که در جامعه وجود دارد، ازدواج در سنین بالاست. بسیاری از افراد در سنین بالا برای صاحب فرزند شدن با مشکلات ژنتیکی مواجه میشوند. پژوهشگاه رویان در این حوزه به افراد خدمات ارائه میدهد. در بیماریهایی که منشا ژنتیکی دارند، به خصوص بیماریهای وابسته به جنس، پژوهشگاه رویان این امکان را فراهم کرده است که با تشخیصهای پیش از لانهگزینی در جنین، بیماریهایی مانند هموفیلی، تالاسمی و دوشن را شناسایی کرده و قبل از تولید یک جنین سالم را انتخاب و به بدن مادر منتقل کرد.
گام بلند رویان برای درمان بیماریهای صعب العلاج با سلولهای بنیادی نیز این امکان را فراهم کرده است تا در بیماریهای صعب العلاج به کمک سلولهای بنیادی به درمانهای مفیدی دست پیدا کند. بانک خون بند ناف یک بانک سلولهای بنیادی برای نسل بعد است که در افرادی که امکان ابتلا به بیماریهای سخت در خانوادهشان وجود دارد، شرایط بسیار خوبی را فراهم کرده است.
ثبت ایران جزو ۱۰ کشور برتر دارای تحقیقات سلولهای بنیادی در انجمن بینالمللی سلولهای بنیادی ۱۳۸۲؛ کسب رتبه پنجم جهان در تحقیقات ناباروری مردان در سال ۲۰۲۲ میلادی توسط پژوهشگاه رویان؛ انتشار مجلات بینالمللی در زمینه علوم سلولی و پزشکی تولیدمثل؛ برگزاری ۲۴ دوره همایش و جشنواره بینالمللی در علوم تولیدمثل و سلولهای بنیادی؛ بزرگترین بانک سلولهای بنیادی خونبند ناف غرب آسیا: بُن یاختههای رویان؛ اعطای جایزه بینالمللی دکتر کاظمی به مؤثرترین دانشمندان علوم زیستی جهان؛ تولد بیش از ۴۰ هزار نوزاد حاصل خدمات درمان ناباروری پژوهشگاه رویان و تولد اولین نوزاد حاصل از انجماد جنین در کشور برخی دیگر از آثار بهجای مانده و یادگارهای بهجای مانده از این جهادگر فقید در پژوهشگاه رویان است که حکایت از ادامه مسیری دارد که توسط زنده یاد کاظمی آشتیانی آغاز شده بود.
حالا صدای تپش قلبش برای همیشه خاموش شده و صدای تپش قلبِ بسیاری از رویان شنیده میشود، حالا فرزندِ تو رویان، مادر نسل های آینده خواهد شد.
رویانتان رویان باد...
امیر فاضل