"کلام"(theology)شاید میان مردم عادی ناآشنا باشد،ولی هماره در جریان است.کتاب های دینی دبیرستان و بینش دانشگاه،تلاش های کلامی برای ارشاد نوجوانان و جوانان است.کلام دانش دفاع از عقاید و باورهای دینی است.
هر دینی،کلام خاص خود را دارد(مثلا کلام مسیحی،یهودی یا اسلامی).کلام اسلامی را به سه دسته معتزلی،اشعری و شیعی تقسیم کرده اند.کلام معتزله و شیعه عقل محور است.کلام اشاعره مبتنی بر اخبار و روایات(سمع).
اگر در مسئله ای معتزلی یک نظر اختیار کند،طبعا اشعری مقابل آن برمی گزیند.شیعه نیز بینابینی است.حالت دیگر اینست که معتزلی و شیعه یک طرفند و اشعری یک طرف.در یک مسئله،شیعه و اشعری با هم همداستانند(شفاعت).
چرا می گوییم کلام در روزمره ما جریان دارد؟چونکه از احتجاج برای دینمان جز به کلام نیازمند نیستیم.از آنوقت که در ذهن کودک سوال می شود:خدا کیست و چرا؟مسئله کلامی آغاز میشود و شاید تا بستر مرگ ادامه یابد.
درباره فلسفه هم همین را می گوییم.فلسفه در زندگی جریان دارد.منطق هم همینطور.
فیلسوف بدون پیش زمینه به دنبال بحث آزادست.اما متکلم به دنبال پاسداری حریم دین است و از آن فراتر نمی رود.
علاوه بر گفتگو درباره خدا،معاد،عدل،جبر و اختیار،نبوت و امامت،معجزه و...از مباحث محبوب کلامی اند.
حال،فهرستی از سوالات کلامی را از نظر می گذرانیم:
1-خدا هست؟آیا خدا،پدیدآورنده ای دارد؟
2-آیا معاد امکان دارد؟جسمانی است یا روحانی؟آیا تناسخ امکان دارد؟
3-آیا انسان مختار است یا مجبور؟
4-آیا پیامبر(ص) برای خود جانشینی تعیین کرد؟
5-آیا معجزه ها واقعا رخ داده اند؟و بیانگر راستی ادعای پیامبری است؟
1401/09/04
