کنترل کردن وضعیت مالی کاری نیست که همه ما به‌سادگی آن را بلد باشیم. این یک مهارت است که نیاز به یادگیری دارد. درواقع می‌توان گفت عادتی است که باید در زندگی همه ما وجود داشته باشد. ایجاد این عادت‌های مالی در زندگی روزمره کمک می‌کند تا روزبه‌روز کنترل شما بر وضعیت مالی‌تان بیشتر شده و در نهایت منجر به این خواهد شد که آزادی مالی‌تان بیشتر از آن چیزی شود که فکرش را می‌کنید.
یادتان باشد که این عادت‌ها باید تمرین و تکرار داشته باشند و در نهایت بعد از مدتی تاثیر خودشان را نشان خواهند داد. شما می‌توانید از همین امروز این عادات را شروع کنید اما نیازی نیست که حتما آن‌ها را به بهترین نحو انجام دهید. هیچکس در ابتدای هیچ کاری حرفه‌ای نیست. خیلی از افراد در همان مرحله طراحی یک بودجه از ادامه راه جا می‌زنند. مطمئن باشید که این کار آنقدر‌ها هم که فکر می‌کنید سخت نیست. دلیل این جا زدن نیز این است که می‌بینند این کار نتیجه‌ای برایشان نداشته است یا اینکه بعد از رسیدن به یکی از اهداف، دیگر تلاشی برای ایجاد اهداف مالی بعدی نمی‌کنند.
این عادات به طور کلی روش شما را برای مدیریت مالی عوض خواهند کرد! بهتر است که اول با جایگذاری تعداد کمی از عادات (مثلا یک یا دو عادت) شروع کنید و سپس به تدریج تعداد آن‌ها را افزایش دهید.
۱. درآمد خود را بررسی کنید
دو اشتباه بزرگ که افراد اغلب آن را مرتکب می‌شوند این است که هیچوقت درآمد و مخارج خود را بررسی نمی‌کنند. احتمالا شما هم به این فکر می‌کنید که من حقوقم دقیقا یکسان با ماه‌های قبل است پس چرا باید آن را بررسی کنم؟ بررسی درآمد به این معنا نیست که بدانید چقدر درآمد دارید، بلکه به این معناست که به طور فعالانه و همیشگی وضعیت مالی خود را بررسی و کنترل کنید.
این کار همچنین می‌تواند شما را تشویق کند تا درآمد بیشتری داشته باشید. همه چیز را بررسی کنید. آیا تا به حال وسایل کهنه‌ای که دیگر نیاز ندارید را فروخته‌اید؟ خب این خودش یک نوع درآمد است! سریع این کار را انجام دهید. شاید با این کار وارد یک خرید و فروش بزرگ برای وسایلی که دیگر نیازی به آن‌ها ندارید شوید. بررسی کنید که این کار چقدر درآمد برایتان داشته است. حتما از نتیجه شگفت‌زده خواهید شد که ببینید چقدر پول در همین چیزها وجود دارد.
در ضمن برای این بررسی نیازی به وسایل عجیب‌وغریب و خیلی مدرن نیست. می‌توانید به‌راحتی با استفاده از یک برگه کاغذ یا یک اپلیکیشن این کار را انجام دهید.
۲. مخارج خود را بررسی کنید
ماه گذشته چقدر برای خواربار خرج کردید؟ برای لباس چطور؟ بیرون غذا خوردن؟ نمی‌توانید در هیچ حالتی به این سوالات پاسخ دهید مگر اینکه وضعیت مالی و مخارج خود را همیشه بررسی کنید. اگر ندانید که چقدر پول وارد حساب شده و از آن خارج می‌شود چطور می‌خواهید کنترل وضعیت مالی خود را به دست بگیرید؟ یک کسب‌وکار تا زمانی که مخارج خود را کنترل نکند محکوم به نابودی خواهد بود. با این همه دلیل باز هم متوجه نمی‌شوم که چرا بعضی افراد هنوز هم این کار را نادیده می‌گیرند.
۳. از بدهی‌هایتان آگاه باشید
این مورد به این معنا نیست که فقط بدانید چقدر پول بدهکار هستید. بلکه علاوه‌براین موضوع باید این را نیز بدانید که قرض کردن این پول چقدر برای شما ارزش داشته است. ارزش حقیقی یک قرض اینگونه به دست می‌آید.
برخلاف عقیده مردم درباره پول، شما اصلا نیازی به پول قرض کردن ندارید. مخصوصا وام گرفتن. اگر در موقعیتی که الان هستید قرضی دارید، باید تمرکز خود را بر این بگذارید که سریع‌تر از شر آن راحت شوید. اقساط برای شما هزینه زیادی را به همراه خواهد داشت. خیلی بیشتر از چیزی که فکرش را بکنید.
از بدهی‌هایتان آگاه باشید و متوجه شوید که چقدر برای شما هزینه دارند و سعی کنید با برنامه‌ریزی هرچه سریع‌تر آن‌ها را کامل پرداخت کنید.
۴. کل دارایی خود را حساب کنید
همیشه دوست داشتم این کار را در اوایل دوران بیست سالگی‌ام شروع کنم نه الان. آیا می‌دانید که کل ثروت شما چقدر است؟ این مقدار شامل دارایی‌های شما منهای اقساطی که دارید می‌شود. عدد نهایی میزان ثروت واقعی شماست.
تمام دارایی‌های خود را یادداشت کنید. هر چیزی که دارید. حساب‌های بانکی، سرمایه‌گذاری‌ها، ارزش تمام دارایی‌های قابل فروشی که دارید و هر چیزی که می‌توانید آن را به پول تبدیل کنید را بنویسید.
بعد تمام بدهکاری‌های خود یعنی اقساط را نیز بنویسید. تمام این موارد را بنویسید تا تفاوت را خودتان مشاهده کنید.
می‌توانید حتی از یک کاغذ و مداد ساده استفاده کنید تا ببینید ثروتتان در طول زمان چقدر رشد می‌کند. این یک موضوع خیلی جالب است که به‌نظرم همه باید آن را بدانند.
۵. اهداف مالی برای خود تعیین کنید
هدف بزرگ یا کوچک فرقی ندارد، مهم‌ترین قدم برای انجام هدف‌گذاری این است که عادت برنامه‌ریزی برای رسیدن به اهداف را در خود پرورش دهید و از آن پیروی کنید. ما معمولا اهداف کوچک را فراموش کرده و فقط بر روی اهداف بزرگ تمرکز می‌کنیم. مثلا به‌جای پرداخت کامل یک قسط که هزینه‌ی کمتری دارد، پول خود را برای خرید یک خانه جمع می‌کنیم. اما مشکل اینجاست که چون این اهداف بزرگ هستند و برای رسیدن به آن زمان لازم است، خیلی راحت ناامید شده و از مسیر خود منحرف می‌شویم.
برای خود اهداف کوچک تعیین کنید و بعد از رسیدن به آنان برای خود جشن بگیرید.
ممکن است هدف شما پس‌انداز کردن ۱ میلیون تومان در یکسال باشد. یا اینکه مثلا می‌خواهید یک ماه را بدون هیچگونه خرج غیرضروری بگذرانید.
با اینکه مهم است همیشه این اهداف بزرگ را داشته باشید، اما توجه کنید که داشتن اهداف کوچک به این دلیل که سریع‌تر به آن‌ها می‌رسید به شما اشتیاق می‌دهد که به خودتان یادآوری کنید چه کار بزرگی را انجام می‌دهید و باید با همین پشتکار پیش بروید.
۶. منابع درآمد متفاوتی داشته باشید
آیا می‌دانستید که میلیونرها حقوق خود را به چند شاخه تقسیم می‌کنند؟ عددی که معمولا به گوش ما می‌خورد «۷ شاخه حقوق» است و اگرچه من مطمئن نیستم ولی با این حال به نظر منطقی می‌رسد. این را هم بگویم که نیازی نیست شما حتما هفت شغل داشته باشید. به بیان ساده، یعنی صرفا باید بیشتر از یک منبع درآمد داشته باشید.
در بحبوحه‌ی بحران مالی جهان بود که ما اهمیت این شاخه‌ها را دیدیم. خیلی از مردم شغل خود را از دست دادند حتی آن‌هایی که شغل‌های مطمئن داشتند و به یک باره منبع درآمد آن‌ها نیز از بین رفت.
برای خیلی از افراد شروع یک فعالیت جانبی بهترین راه برای تنوع بخشیدن به حقوق‌شان است. شما باید یک شغل دوم داشته باشید. یک کار را با استفاده از مهارت‌های خود شروع کنید تا در آن خبره شوید.
برای دیگران ممکن است این منابع کارهایی مانند سرمایه‌گذاری یا خرید و فروش املاک باشد.
اگر تابه‌حال به این فکر نکرده‌اید که می‌توانید منابع درآمدتان را تنوع ببخشید و به حقوق خود یک شاخه دیگر نیز اضافه کنید، الان وقتش است.
۷. خریدهای غیرضروری را متوقف کنید
آیا شما هم از آن دسته افرادی هستید که با هر بار فروشگاه رفتن باید حتما چیزی را بخرید؟ احتمالا بدون اینکه متوجه شوید این کار را می‌کنید. آیا می‌توانید در یک فروشگاه راه بروید بدون اینکه چیزی بخرید؟ این کار یکی از بزرگ‌ترین دشمنان شما برای رسیدن به اهداف مالی‌تان است زیرا خیلی راحت باعث ولخرجی می‌شود و بودجه را به اتمام می‌رساند.
نکته شماره دو را دوباره ببینید، باید همیشه حساب مخارج خود را داشته باشید و همیشه بدانید که در ماه گذشته چقدر پول را خرج وسایل غیرضروری کرده‌اید.
اگر حس می‌کنید چیزی را نیاز دارید بهتر است یک هفته فکر کنید تا ببینید واقعا به آن نیاز دارید یا خیر. اگر بعد از یک هفته باز هم دیدید که باید آن وسیله را بخرید پس حالا باید آن را با بودجه هماهنگ کنید. من این کار را به دفعات انجام داده‌ام و خیلی وقت‌ها پیش آمده که بعد از یک هفته به کل یادم رفته است که چه چیزی را می‌خواسته‌ام. پس مسلما آن وسیله اصلا ضروری نبوده است.
در ضمن این کار شما را از رفتن به فروشگاه‌ها باز می‌دارد تا پول بیشتری را پس‌انداز کنید. توجه داشته باشید که هدف فروشگاه‌ها این است که شما را به داخل بکشند و وادار به خرید کنند. تیم‌های مخصوصی در این فروشگاه‌ها وجود دارند که کارشان این است که برای شما شرایطی را ایجاد کنند که حس کنید باید چیزی را بخرید. تحمل خود را بالا برده و از این مکان‌ها دور باشید. به جای این کار بهتر است با دوستان خود به یک کافه رفته یا اینکه اصلا به خانه همدیگر بروید و با هم یک گپ‌وگفت داشته باشید و چیزی را کنار هم میل کنید و لذت ببرید.
۸. بودجه‌بندی کنید و طبق آن پیش بروید
بودجه‌بندی اصلا کلمه ترسناکی نیست. برای مدتی طولانی فکر می‌کردم که بودجه‌بندی برای افرادی است که نمی‌توانند پول خود را مدیریت کنند یا برای افرادی است که درآمد کمی دارند اما بعدها فهمیدم که آن‌هایی که این کار را می‌کردند چقدر افراد قدرتمندی بودند و من مانند آن‌ها نبوده‌ام.
کلید این مسئله این است که بودجه باید با توجه به هر تغییری در حقوق شما با شرایط جدید هماهنگ شود. بله با هر تغییر در حقوق، بودجه نیز باید تغییر کند.
شما می‌توانید برای تمامی مخارج ثابتی که دارید یک بودجه اصلی داشته باشید اما باید برای خرج‌هایی که ناگهانی پیش می‌آیند نیز پولی را کنار بگذارید. مثلا شامی که برای نامزدی دوستتان قرار است بروید، یا کادوی تولد برای پدرتان، هزینه اضافی مسافرتی که برای دیدن خواهرتان رفته‌اید و غیره از این نوع خرج‌های ناگهانی هستند.
بودجه‌بندی برای این خرج‌ها نشان می‌دهد که شما علاقه دارید به بودجه خود عمل کنید و به آن پایبند باشید به این دلیل که این بودجه واقعی و عملی است.
و یادتان هم نرود که همیشه مبلغی را برای خودتان صرف کنید. خیلی هم نیازی نیست دقیقا هر ریال را برای پس‌انداز کنار بگذارید. برای خیلی از افراد ممکن است پیش بیاید که زود ناامید شوند پس لازم است که برای خود نیز پولی را کنار گذاشته و به تفریح بپردازند تا از این اتفاق جلوگیری شود.
۹. یک حساب برای روز مبادا داشته باشید
آیا می‌دانستید که تنها ۳۹ درصد از آمریکایی‌ها به قدری پس‌انداز دارند که بتوانند یک وضعیت بحرانی که هزار دلار خرج دارد را پوشش دهند؟ آیا شما هم می‌خواهید جزو این افراد باشید؟ اگر برای شما نیز وضعیتی پیش بیاید که به ۱ میلیون تومان پول نیاز داشته باشید، آیا این مبلغ را الان دارید؟
برای خیلی‌ها این یک فکر کاملا استرس‌آور و ترسناک است. افتتاح حساب برای روز مبادا فقط به این جهت نیست که شما برای خرید وسایل مورد نیاز پول داشته باشید، بلکه برای این نیز هست که این کار به شما یک حس آرامش خاصی می‌دهد که به‌شدت در کاهش میزان استرس مالی نقش دارد.
من معتقدم که داشتن حسابی برای روز مبادا به این دلیل مهم است که می‌توان با آن حداقل بدون اینکه به شما فشاری بیاید یک قسط عقب افتاده را پرداخت کنید. پس این کار باید اولویت اول شما باشد. زمانی که این حساب را درست کردید می‌توانید برای کاهش اقساط و افزایش پس‌انداز تلاش کنید.
حتی می‌توانید خانه خود را پاکسازی کنید تا با این روش برای این حساب پولی را جمع کنید. برای اینکه متوجه شوید منظورم از پاکسازی چه بوده است نکته‌ی شماره ۱۰ را نگاه کنید.
مهم است که بدانید دلیل وجود این حساب اضطراری چیست و نباید تا زمانی که موقعیتی بحرانی پیش آمده به آن دست زد. این حساب باید آخرین راه‌حل شما برای حل مشکلات باشد. زمانی به سراغ آن بیایید که دیگر هیچ راه فراری نداشته باشید.
۱۰. خانه خود را پاکسازی کنید
احتمالا به این فکر می‌کنید که پاکسازی خانه چه ربطی به عادت‌های مالی دارد. اما کمی صبر کنید، قول می‌دهم که خواهید فهمید این دو چرا به یکدیگر مربوط هستند.
به وسایلی که در خانه خود دارید فکر کنید. آیا وسایل زیادی دارید؟ به اطراف خود و تمام وسایل نگاهی بیاندازید. آیا همه‌ی آن‌ها لازم‌اند؟ آیا شما را شاد می‌کنند؟
برای خیلی از ما پیش آمده که تمایل داریم در جهت شاد شدن خودمان خرید کنیم و این کار جواب هم می‌دهد؛ البته تنها برای چند دقیقه! شاید هم برای برخی وسایل این زمان کمی بیشتر باشد. اما در نهایت همه آن‌ها خاک خواهند خورد. وسایلی که در نهایت در گوشه اتاق یا قفسه‌ها خاک می‌خورند و هیچوقت هم استفاده نخواهند شد و خیلی کم به چشم خواهند آمد.
پاکسازی خانه به وضعیت مالی شما دو کمک می‌کند. اول اینکه به شما اجازه می‌دهد تا وسایلی که دارید را کامل ببینید. چون ممکن است در طول جابجایی این وسایل شما چند قالب کیک‌پزی سالم پیدا کنید و دیگر نیازی نباشد که جدیدش را بخرید. و دوم این که به شما کمک می‌کند تا بفهمید چقدر این وسایل ارزش دارند و می‌توانند شما را از خریدهای غیرضروری بی‌نیاز کنند. چون ممکن است بخواهید وسیله‌ای که دارید را بخرید. پس با این کار از هدر رفتن پول برای کالایی که اصلا نیازی به آن نیست جلوگیری خواهید کرد.
نیازی نیست که همه کارها را یک باره انجام دهید. اول سراغ کمد لباس‌هایتان بروید و بعد اتاق به اتاق این کار را انجام دهید. هر اتاق در یک روز. پیشنهاد می‌کنم که همیشه با کمد لباس‌ها شروع و تمام کنید. چون در دفعه دوم می‌توانید پاکسازی بهتری را انجام دهید.
۱۱. پرداخت اقساط خود را به صورت خودکار در آورید
اقساط عقب‌افتاده بلای جان هستند. این اقساط می‌توانند تاوان زیادی را به همراه داشته باشند؛ می‌دانید چرا؟ به این دلیل که کاملا غیرضروری و قابل پیشگیری هستند. شما هیچ منفعتی از پرداخت دیر هنگام یک قسط نخواهید برد. پس مطمئن شوید که پرداخت اقساط را به صورت خودکار درآورده‌اید.
یک حساب جداگانه بسازید و مطمئن شوید که در هر دوره که حقوق‌تان واریز می‌شود به‌طور یکسان مبلغی را به آن منتقل می‌کنید. این کار به این معناست که پرداخت اقساط از این حساب جدا خواهد شد و شما مطمئن خواهید بود که همیشه مبلغی را در این حساب دارید. می‌توانید برای این حساب یک کف مبلغ تعیین کنید که مطمئن شوید هیچ‌گاه از آن پایین‌تر نخواهد رفت.
بیشتر بانک‌ها به شما این امکان را می‌دهند که پرداخت‌های خود را خودکار کنید. با این کار دیگر نیازی نیست که دغدغه این را داشته باشید که قسطی عقب بیافتد. فقط پول را به حساب واریز می‌کنید و بقیه کارها خود به خود انجام می‌شوند.
با رعایت کردن چند نکته‌ی بالا به مرور زمان به موفقیت مالی می‌رسید و دارایی‌تان کاملا تحت کنترل شما خواهد بود. اگر این مطلب برایتان مفید بود، ما را در سایت علف خرس همراهی کنید تا در زمینه‌های مختلف از جمله آموزش مالی به کودکان و زنان، رسیدن به موفقیت مالی و راه‌های ارتقای سواد مالی شما را راهنمایی کنیم.
