روغن موتور و ویژگی های آن

مقدمه :

یکی از موارد خیلی مهم مصرفی در ژنراتور های دیزلی و به خصوص ژنراتور های گاز سوز به دلیل دائم کار بودن آن ها روغن موتور می باشد که می بایست هنگام خرید روغن موتور به پارامتر های مختلف روغن توجه کرد تا از آسیب به قطعات متحرک موتور جلوگیری شود .

روغن موتور چیست ؟

روغن موتور از ترکیب روغن پایه نفتی به اضافه افزودنی‌ها به دست می‌آید و وظایف مهمی دارد که عبارتند از: روانکاری (کاهش‌دهنده اصطکاک بین قطعات)، کاهش سایش قطعات موتور، شست‌و‌شوی داخل موتور و تمیز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات، آب‌بندی کامل بین سیلندر و پیستون، خنک‌نمودن قطعات داخلی موتور، کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف و محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی و ضربه‌گیری؛

ویژگی های روغن موتور

گرانروی یا ویسکوزیته :

شاخصه گرانروی روغن میزان سفتی یا شل بودن روغن یا به اصلاح میزان عدم تمایل روغن برای جاری شدن را نشان میدهد .برای نشان دادن شاخص گرانروی طبق استاندارد SAE  که توسط انجمن مهندسان آمریکا Society of Automotive Engineers تهیه شده روغن ها در دو نوع گرانروی شاخص بندی میشوند ۱- روغن های با گرانروی ثابت که برای دمای سرد و گرم می بایست روغن مناسب انتخاب کرد و روغن های به اصطلاح اتوماتیک که با دوعدد معرفی میشوند .

طبق تصویر بالا روغن هایی که گرانروی ثابت دارند که به اصطلاح مونوگرید خوانده میشوند دارای گرانروی مشخص هستند و می بایست براساس دمای محیطی موتور روغن مناسب انتخاب شود .نوع دوم یعنی روغن های اتوماتیک یا مالتی گرید دارای دو عدد می باشند که به صورت XX w YY  معرفی میشوند که عدد قبل w میزان گرانروی روغن در دمای پایین یعنی سرد بودن و YY  میزان گرانروی روغن در حالت گرم را نشان میدهد .گرانروی هر چه به عدد ۶۰ نزدیک شود به این معنی است گه روغن بیشتر سفت خواهد شد و جاری شدن آن سخت تر خواهد شد در نتیحه زمانی که موتور سرد است برای جلوگیری از افزایش استهلاک قطعات در زمان سرد بودن موتور ,روغن های اتوماتیک در سرما گرانروی کمتری دارند تا راحتر جاری شوند و در دمای بالا گرانروی بیشتری دارند تا روغن بیش از اندازه شل نشود.

در جدول بالا راهنمای انتخاب روغن موتور براساس دما را میتوانید مشاهده کنید .

شاخص API

شاخصAPI یا American Petroleum Institute به معنای موسسه نفت آمریکا است.

این شاخص که یک استاندارد آمریکایی است برای نشان دادن درجه کیفیت روغن موتور است که به صورت API SX برای خودروهای بنزینی و API CX برای خودروهای دیزلی نمایش داده می‌شود. حرف X برای موتورهای بنزینی به صورت متغیر از حروف لاتین A تا N است و حرف X برای موتور های دیزلی به صورت متغیر از حروف لاتین A تا J استفاده شده است که هر چه این درجه به سمت حروف آخر لاتین برود روغن از کیفیت بالاتری برخوردار است.

طبق چارت بالا روغن های بنزینی با پیشوند s  و روغن های دیزلی با پیشوند C  دارای درجه بندی کیفی مشخصی هستند که هر چه به ترتیب حرف این روغن ها جلوتر رود درجه کیفی بهتری را معرفی خواهد کرد .و روغن کارکرد و طول عمر بیشتری دارد .

نوع فرایند ساخت روغن موتور

– روغن موتور معدنی

این نوع روغن مستقیما از پالایشگاه و از برج تقطیر بدست می آید که دارای افزودنی نمی باشد به همین دلیل روسوبات از خود به جا میگذارد و تنها میتواند روغن کاری رو انجام دهد و طول عمر پایینی نیز دارد .

-روغن موتور نیمه سنتیک

تریکیبی از روغن موتور های معدنی و تمام سنتیک است که در خودرو های امروزی نیز می‌توان استفاده کرد، این نوع روغن موتور ها بر پایه نفت خام به علاوه افزودنی های مفید است که برای خودرو های امروزی بسیار مفید است.

-روغن موتور تمام سنتیک

می‌توان گفت بهترین فرایند تولید روغن موتور بر پایه فناوری سنتیک است. در فرایند تولید روغن موتور سنتیک دیگر از روش هایی ماننده پالایش نفت خام استفاده نمی‌شود و جاگزین آن فرمولاسیون و فرایند ترکیب ماده های شیمیایی است.

Sulfated Ash:

خاکستر سولفاته، مقدار ماده جامدی است که هنگام سوخته شدن روغن برجای می‌ماند. مقدار زیاد این ماده باعث برجای ماندن رسوبات روی قطعات موتور می‌شود و کمبود آن هم به افزایش عمر سوپاپ‌ها می‌انجامد .در نتیجه روغن low ash یعنی روغنی که هنگام سوخته شدن مقدار رسوبات کمی از خود بر جای میگذارد و medium  ash  نیز هنگام سوختن رسوبات بیشتری از خود به جا میگذارد .

نکات هنگام تعویض روغن موتور :

1. با هر بار تعویض روغن، فیلتر را نیز حتما تعویض کنید (بدون توجه به میزان کارکرد آن).
2. از ترکیب چند روغن با یکدیگر بپرهیزید.
3. هیچ گاه از افزودنی‌ها استفاده نکنید زیرا ممکن است با افزودنی‌های موجود در روغن سازگار نباشد، این را نیز بدانید که مواد لازم در خود روغن موجود است.
4. از روغنی که بیش از سه سال از تاریخ تولید آن گذشته است، استفاده نکنید.
5. سیاه نشدن روغن، نشانه مرغوبیت آن نیست بلکه به این معناست که روغن قابلیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی‌ها را نداشته است.